Τρία χρόνια μετά την έναρξη του ΓεΣΥ και ακόμη το σύστημα καλύπτει τις αμβλώσεις υπό προϋποθέσεις. Μπορεί η σχετική νομοθεσία να επιτρέπει στις γυναίκες την έκτρωση, πριν την ολοκλήρωση 12 εβδομάδων κύησης, ωστόσο οι γυναίκες καλούνται να πληρώσουν, με τον ΟΑΥ να μην λογαριάζει να αλλάξει τα πρωτόκολλα που έχει θέσει από την έναρξη του ΓεΣΥ
Υπό προϋποθέσεις επιτρέπεται η άμβλωση εντός ΓεΣΥ, την ώρα που τα εμπόδια και οι περιορισμοί που υφίστανται οι γυναίκες που χρειάζεται να προχωρήσουν σε άμβλωση στην Κύπρο συνεχίζονται, παρά την τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας εδώ και πέντε σχεδόν χρόνια. Ακόμη και σήμερα, υπάρχουν γυναίκες που καταγγέλλουν ότι όταν επισκέφθηκαν νοσηλευτήρια για να προχωρήσουν σε άμβλωση, κάποιοι λειτουργοί τις απέπεμψαν, με το αιτιολογικό ότι η άμβλωση δεν είναι νόμιμη, ενώ ακόμη και οι θρησκευτικές πεποιθήσεις των επαγγελματιών υγείας αποτελούν για εκείνες εμπόδιο στο να προχωρήσουν στην άμβλωση. Το όλο ζήτημα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά το ΓεΣΥ, συζητήθηκε πριν από περίπου δύο μήνες στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με τους αρμόδιους να ζητούν κάλυψη άμβλωσης από ΓεΣΥ για όλες τις γυναίκες. Το εν λόγω ζήτημα χρονολογείται, ενώ δεν είναι η πρώτη φορά που έχει συζητηθεί σε επίπεδο Βουλής το ζήτημα της κάλυψης των αμβλώσεων από το ΓεΣΥ. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να είναι στα άμεσα σχέδια του ΟΑΥ και του Υπουργείου Υγείας.
Οι τιμές
Αναζητώντας πληροφορίες για το όλο ζήτημα, ο «Π» αποτάθηκε σε διάφορες κλινικές ανά το παγκύπριο που παρέχουν τη συγκεκριμένη υπηρεσία, με τις τιμές να κυμαίνονται από 400 μέχρι και 1.500 ευρώ. Η τιμή διαφέρει ανάλογα με την εβδομάδα κύησης την οποία διανύει η γυναίκα, την επικινδυνότητα που υπάρχει, αν πρόκειται για δίδυμα, και από τις υπηρεσίες που παρέχει η κάθε κλινική. Για παράδειγμα, εάν μια γυναίκα επιλέξει να προχωρήσει σε άμβλωση πριν τη 10η εβδομάδα κύησης, θα πληρώσει ένα ποσό ανάμεσα στα 250-400 ευρώ. Από την 11-16η εβδομάδα κύησης, το ποσό αυτό ανεβαίνει στα 400 με 500 ευρώ, ενώ για διακοπή κύησης στη 17η-20η εβδομάδα, μια γυναίκα θα πρέπει να ξοδέψει από 700 μέχρι και 1.500 ευρώ. Αυτό γίνεται σε σπάνιες περιπτώσεις, μιας και βάση νομοθεσίας, η άμβλωση είναι νόμιμη μέχρι τη 12η εβδομάδα, εκτός και αν η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού ή κακοποίησης της γυναίκας, οπότε θεωρείται νόμιμη μέχρι και τη 19η εβδομάδα. Κατά μέσο όρο, μια γυναίκα που προβαίνει σε άμβλωση ξοδεύει κοντά στα 500 ευρώ, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται στο ποσό αυτό οι μετεγχειρητικές επισκέψεις.
Η παραδοχή
Απαντώντας σε σχετικό ερώτημα που είχε θέση στο Υπουργείο Υγείας ο βουλευτής εκλογικής περιφέρειας Λευκωσίας κ. Χαράλαμπου Θεοπέμπτου, ο υπουργός Μιχάλης Χατζηπαντέλα αναφέρει ότι ο ΟΑΥ καλύπτει τις αμβλώσεις, κάτω όμως από συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι ο ιατρικός τερματισμός εγκυμοσύνης, φαρμακευτικά ή χειρουργικά, αποζημιώνεται εντός πλαισίου ΓεΣΥ εφόσον εξασφαλίζεται η συναίνεση της εγκύου, πραγματοποιείται από συμβεβλημένο ιατρό μαιευτήρα-γυναικολόγο και εφόσον συντρέχει μια από τις ακόλουθες περιπτώσεις:
Εάν η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού, σεξουαλικής κακοποίησης ενήλικης ή ανήλικης ή σεξουαλικής κακοποίησης γυναίκας με νοητική αναπηρία ή αιμομιξίας και εφόσον δεν έχουν συμπληρωθεί δεκαεννέα εβδομάδες εγκυμοσύνης, κατόπιν γνωμοδότησης αρμόδιου ιατρού, σύμφωνα με την οποία παρουσιάζονται, με σύγχρονα μέσα προγεννητικής διάγνωσης, ενδείξεις ανωμαλίας του εμβρύου που επάγονται τη γέννηση νεογνού με παθολογικά προβλήματα, ή κατόπιν γνωμοδότησης αρμόδιου ιατρού ότι υπάρχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής βλάβης της σωματικής ή ψυχικής υγείας αυτής.
Ο υπουργός παραδέχεται ουσιαστικά ότι υπάρχουν κενά στο τι επιτρέπει και τι όχι το ΓεΣΥ, την ώρα που και για τις περιπτώσεις γυναικών στις οποίες δίνεται το δικαίωμα της άμβλωσης εντός του συστήματος, οι διαδικασίες στις οποίες υποβάλλονται δεν είναι εύκολες, ενώ είναι επίπονες σε ψυχικό επίπεδο.
«Ιατρικώς απαραίτητες»
Σύμφωνα με την ανώτερη λειτουργό του ΟΑΥ Μόνικα Κυριάκου, ο οργανισμός καλύπτει μέσω ΓεΣΥ τις υπηρεσίες που κρίνονται «ιατρικά απαραίτητες» για πρόληψη και διαχείριση ιατρικών καταστάσεων. Αυτός ο ορισμός έχει ως συνέπεια να μην καλύπτονται οι μέθοδοι αντισύλληψης των γυναικών, ενώ, όσον αφορά τις αμβλώσεις, είπε ότι με πρόσφατη απόφαση του δ.σ. του οργανισμού καλύπτονται οι περιπτώσεις που αφορούν αμβλώσεις μέχρι τις 19 εβδομάδες κύησης, εάν πρόκειται για εγκυμοσύνη που είναι συνέπεια σεξουαλικής κακοποίησης, βιασμού ή αιμομιξίας, ή ανεξαρτήτως εβδομάδων κύησης, αν υπάρχει ιατρική ανωμαλία ή αν η εγκυμοσύνη αναμένεται να δημιουργήσει ιατρικό, είτε σωματικό είτε ψυχικό, πρόβλημα. Κατ’ επέκταση, δεν καλύπτονται από το ΓεΣΥ οι περιπτώσεις αμβλώσεων με ελεύθερη επιλογή της εγκύου, εντός 12 εβδομάδων κύησης, οι οποίες προβλέπονται από τη νομοθεσία, κάτι το οποίο θα ζητήσει και με επιστολή της προς τον οργανισμό η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής. Άλλωστε, η εκπρόσωπος του ΟΑΥ σημείωσε ότι, επειδή είναι πρόσφατη η απόφαση σχετικά με τις αμβλώσεις, δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία, η έλλειψη των οποίων αποτελεί σημαντικό εμπόδιο στη χάραξη στρατηγικής. Όπως σημείωσε η επίτροπος Ισότητας των Φύλων Ιωσηφίνα Αντωνίου, «η πολιτεία οφείλει να εξασφαλίσει την υγεία και τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα όλων των πολιτών», ενώ σημείωσε ότι αν ένας οργανισμός όπως ο ΟΑΥ δεν καλύπτει το δικαίωμα της ελεύθερης επιλογής για άμβλωση (σε κύηση έως 12 εβδομάδες), το οποίο είναι νομικά κατοχυρωμένο, αυτό σημαίνει ότι επί της ουσίας δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα αυτό.