Κόστος κατασκευής και αυξημένη ζήτηση από ξένους και ντόπιους αγοραστές, συνέβαλαν στην επιτάχυνση στις αυξήσεις των τιμών κατοικιών κατά το τρίτο τρίμηνο του 2022.
Σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου (ΚΤΚ), ο Δείκτης Τιμών Κατοικιών (ΔΤΚ) της ΚΤΚ (οικίες και διαμερίσματα) συνέχισε να καταγράφει ανοδική πορεία κατά το τρίτο τρίμηνο του 2022, σημειώνοντας αύξηση 2,1% σε σύγκριση με αύξηση 1,7% το προηγούμενο τρίμηνο, ενώ σε ετήσια βάση ο δείκτης σημείωσε αύξηση 6,3% σε σύγκριση με αύξηση 4,7% το προηγούμενο τρίμηνο. Κύριο παράγοντα για την επιτάχυνση στις αυξήσεις των τιμών των κατοικιών συνεχίζει να αποτελεί το αυξημένο κατασκευαστικό κόστος, ενώ παράλληλα προς την ίδια κατεύθυνση φαίνεται να συμβάλλει και η αύξηση στη ζήτηση στην αγορά ακινήτων.
Οι συναλλαγές στην αγορά ακινήτων κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2022, όπως καταγράφονται στα στοιχεία πωλητηρίων εγγράφων του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, παρουσιάζουν επιταχυνόμενη αύξηση, η οποία αποδίδεται σε ετήσιες αυξήσεις στη ζήτηση τόσο από εγχώριους όσο και από ξένους επενδυτές.
Οι πληθωριστικές πιέσεις, οι οποίες έχουν σημαντικό αντίκτυπο στο κόστος κατασκευής, συνεχίζονται και αυτό το τρίμηνο, χωρίς όμως να φαίνεται μέχρι στιγμής να επηρεάζουν αρνητικά τη ζήτηση σε ουσιαστικό βαθμό.
Η αύξηση στο κόστος δανεισμού λόγω της αύξησης των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ φαίνεται να επηρέασε αρνητικά τη ζήτηση στεγαστικών δανείων το τρίτο τρίμηνο του 2022, το οποίο ενδεχόμενα να επηρεάσει τη μελλοντική κατασκευαστική δραστηριότητα.
Ανθεκτικότητα στην αγορά ακινήτων παρά την αβεβαιότητα
Ο ΔΤΚ (οικίες και διαμερίσματα) κατά το τρίτο τρίμηνο του 2022 κατέγραψε τριμηνιαία αύξηση 2,1% σε σχέση με 1,7% το προηγούμενο τρίμηνο.
Η άνοδος του ΔΤΚ προέρχεται από αύξηση κατά 2,2% στις τιμές διαμερισμάτων σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο και κατά 2,0% στις τιμές των οικιών την ίδια περίοδο.
Σε ετήσια βάση, παρουσιάζεται επίσης επιταχυνόμενη αύξηση στις τιμές κατοικιών κατά 6,3% το τρίτο τρίμηνο του 2022, σε σύγκριση με 4,7% το δεύτερο τρίμηνο του 2022. Οι τιμές των διαμερισμάτων κατά το υπό εξέταση τρίμηνο κατέγραψαν ετήσια αύξηση 8% και οι τιμές των οικιών κατά 5,2%.
Όπως σημειώνεται, φαίνεται ότι η αγορά ακινήτων, παρά τη συνεχιζόμενη μεγάλη αβεβαιότητα λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων, επιδεικνύει ανθεκτικότητα, με την επιτάχυνση στις τιμές κατοικιών να συνεχίζεται και αυτό το τρίμηνο.
Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως, όπως και τα προηγούμενα τρίμηνα, στο αυξανόμενο κατασκευαστικό κόστος και αντανακλάται τόσο στις τιμές των διαμερισμάτων όσο και των οικιών. Επίσης, θετικά συμβάλει στις αυξήσεις των τιμών και η αύξηση στη ζήτηση τόσο από ξένους όσο και από εγχώριους επενδυτές η οποία διαφαίνεται από τα στοιχεία του ΤΚΧ.
Η μικρή άνοδος των δανειστικών επιτοκίων που σημειώθηκε το τρίτο τρίμηνο του 2022, δεν έχει μέχρι στιγμής επηρεάσει τα καταθετικά επιτόκια, διατηρώντας την αγορά ακινήτων ελκυστική επιλογή, αφού τα ακίνητα επιφέρουν υψηλότερη απόδοση από τις καταθέσεις μέσω της ενοικίασης (buy-to-let).
Η σημαντικότερη ώθηση στη ζήτηση για αγορά ακινήτων από ξένους επενδυτές φαίνεται να έχει ασκηθεί από την κάθοδο ξένων επαγγελματιών στα πλαίσια του international headquartering. Οι εταιρείες που προσελκύσθηκαν στα πλαίσια του international headquartering δραστηριοποιούνται κυρίως στους τομείς των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, της ναυτιλίας, τεχνολογίας, πληροφοριών και επικοινωνίας και συγκεντρώνονται κυρίως στη Λεμεσό και Πάφο, ενώ αυξημένη κινητικότητα παρατηρείται τελευταία και στη Λάρνακα. Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, περισσότερες από χίλιες εταιρείες ξένων συμφερόντων έχουν εγγραφεί στην Κύπρο στα πλαίσια του International Headquartering κατά το 2022.
Αυξημένες τιμές σε όλες τις επαρχίες
Κατά το τρίτο τρίμηνο του 2022 οι τιμές κατοικιών σε τριμηνιαία βάση σημείωσαν αύξηση σε όλες τις επαρχίες. Συγκεκριμένα, στη Λευκωσία καταγράφηκε αύξηση 1,2%, στη Λεμεσό 3,0%, στη Λάρνακα 1,2%, στην Πάφο 2,6% και στην Αμμόχωστο 2,3%.
Όσον αφορά τις ετήσιες μεταβολές στους δείκτες τιμών κατοικιών ανά επαρχία, καταγράφηκε αύξηση σε όλες τις επαρχίες. Συγκεκριμένα, στη Λευκωσία οι τιμές κατοικιών αυξήθηκαν κατά 4,4%, στη Λεμεσό κατά 8%, στη Λάρνακα κατά 2,8%, στην Πάφο κατά 8,2% και στην Αμμόχωστο 8%.
Σε ετήσια βάση, οι τιμές τόσο των διαμερισμάτων όσο και των οικιών κατέγραψαν επιτάχυνση στο ρυθμό αύξησης τους σε όλες τις επαρχίες με εξαίρεση τις οικίες στην επαρχία Λάρνακας.
Σε τριμηνιαία βάση, οι τιμές των οικιών κατέγραψαν αυξήσεις σε όλες τις επαρχίες.
Συγκεκριμένα, στη Λευκωσία αυξήθηκαν κατά 1,3%, στη Λεμεσό κατά 2,8%, στη Λάρνακα κατά 0,6%, στην Πάφο κατά 2,6% και στην Αμμόχωστο κατά 2,3%. Σε ετήσια βάση, οι τιμές οικιών κατέγραψαν επίσης αύξηση σε όλες τις επαρχίες. Συγκεκριμένα, οι τιμές οικιών στη Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα, Πάφο και Αμμόχωστο αυξήθηκαν κατά 4,1%, 6,7%, 1,1%, 7,4% και 6,5%, αντίστοιχα.
Οι τιμές των διαμερισμάτων σε τριμηνιαία βάση κατέγραψαν αύξηση σε όλες τις επαρχίες.
Συγκεκριμένα, στη Λευκωσία αυξήθηκαν κατά 1,1%, στη Λεμεσό 3,2%, στη Λάρνακα 2,6%, στην Πάφο 3,3% και στην Αμμόχωστο 2,6%. Σε ετήσια βάση, οι τιμές των διαμερισμάτων σημείωσαν επίσης αύξηση σε όλες τις επαρχίες. Συγκεκριμένα, στη Λευκωσία οι τιμές αυξήθηκαν κατά 4,9%, στη Λεμεσό 9%, στη Λάρνακα 7,2%, στην Πάφο 11,9% και στην Αμμόχωστο κατά 12,9%.
Σημαντική αύξηση στα πωλητήρια έγγραφα
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας (ΤΚΧ), ο αριθμός των πωλητήριων εγγράφων συνέχισε να καταγράφει αύξηση και το τρίτο τρίμηνο του 2022 κατά 33,8% σε ετήσια βάση (3.347 σε σύγκριση με 2.502), αντανακλώντας την αυξημένη ζήτηση για ακίνητα.
Επιπλέον, κατά το υπό εξέταση τρίμηνο σημειώθηκε αύξηση 67,3% σε ετήσια βάση στον αριθμό ακινήτων που συναλλάχθηκαν με ξένους αγοραστές (1.506 σε σύγκριση με 900), προερχόμενη από αύξηση 32% στις αγορές από κατοίκους εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και 104,1% αύξηση στις αγορές από κατοίκους εκτός ΕΕ.
Συνολικά, κατά τους πρώτους εννιά μήνες του έτους ο αριθμός των πωλητηρίων εγγράφων αυξήθηκε κατά 37,2% σε σύγκριση με 28,6% το προηγούμενο έτος. Η αύξηση από ντόπιους αγοραστές ανήλθε σε 17,4% ενώ από ξένους επενδυτές σημείωσε αξιοσημείωτη αύξηση 76,7%.
Σύμφωνα με πληροφορίες της αγοράς η ζήτηση από τους ντόπιους επενδυτές εντοπίζεται σε παλαιότερα ακίνητα, τα οποία είναι έτοιμα προς παράδοση ή ακόμα και σε μεταχειρισμένα τα οποία πιθανόν αγοράζονται σε χαμηλότερη τιμή και ανακαινίζονται.
Παράλληλα με την αύξηση λόγω International Headquartering, ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζει να δημιουργεί ζήτηση στην αγορά ακινήτων από επιχειρηματίες και επενδυτές από τη Ρωσία και Ουκρανία.
Η αύξηση των επιτοκίων επηρεάζει αρνητικά τη ζήτηση για δάνεια
Την ίδια στιγμή, οι πληθωριστικές πιέσεις και κατ’ επέκταση η άνοδος των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ φαίνεται να έχουν επηρεάσει αρνητικά τη ζήτηση για νέα δάνεια για αγορά κατοικίας.
Σύμφωνα με τη δημοσίευση Νομισματικών και Χρηματοοικονομικών Στατιστικών της ΚΤΚ, τα νέα δάνεια για αγορά κατοικίας το τρίτο τρίμηνο του 2022 μειώθηκαν κατά 12,3% και 6,7% σε ετήσια και τριμηνιαία βάση, αντίστοιχα (€238,8 εκ. το τρίτο τρίμηνο του 2022 σε σχέση με €273,0 εκ. το τρίτο τρίμηνο του 2021 και €256,1 εκ. το δεύτερο τρίμηνο του 2022).
Επίσης, σύμφωνα με τις ίδιες στατιστικές, το επιτόκιο οικιστικών δανείων κατά το τρίτο τρίμηνο του 2022 συνέχισε να καταγράφει αυξήσεις, αφού κυμάνθηκε κατά μέσο όρο στο 2,72%, σε σχέση με 2,27% το δεύτερο τρίμηνο του 2022.
Στο μέλλον αναμένονται περαιτέρω αυξήσεις στα επιτόκια στεγαστικών δανείων δεδομένης της αύξησης στα επιτόκια από την ΕΚΤ. Σύμφωνα με την Έρευνα Τραπεζικών Εργασιών, τα κριτήρια χρηματοδότησης έγιναν πιο αυστηρά σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο.
Από στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου, ο αριθμός των οικιστικών μονάδων για τις οποίες εγκρίθηκαν άδειες οικοδομής, ο οποίος αποτελεί πρόδρομη ένδειξη της κατασκευαστικής δραστηριότητας, κατέγραψε ετήσια μείωση για την περίοδο Ιανουάριος – Σεπτέμβριος 2022 κατά 7,3%.