Ανάγκη για περαιτέρω ενημέρωση, δημιουργία στρατηγικής για ανάπτυξη του τουρισμού γονιμότητας και βελτίωσή του ρυθμιστικού πλαισίου
Το ιδιαίτερα σημαντικό θέμα της γονιμότητας βρέθηκε στο επίκεντρο παρουσίασης και συζήτησης στρογγυλής τραπέζης με τίτλο "All About Fertility", η οποία διοργανώθηκε από τη μεγαλύτερη παγκόσμια τράπεζα σπέρματος και ωαρίων, Cryos International, την Παρασκευή, 30 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο του 3ου Cyprus Forum.
Στη συζήτηση συμμετείχαν η βουλευτής Σάβια Ορφανίδου, ο μαιευτήρας- γυναικολόγος Δρ. Νίκος Ζωττής, η Τουριστική Λειτουργός του Υφυπουργείου Τουρισμού, Θάλεια Χριστοδουλίδου, η Διευθύντρια Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων της Cryos International, Saghar Kasiri και η Σοφία Παρασκεύα, Marketing & Communication Manager, σαν ασθενής θεραπείας γονιμότητας. Συντονίστρια της συζήτησης ήταν η συγγραφέας, blogger και podcaster, Ελένη Αντωνίου.
Σε παρουσίασή της, η Saghar Kasiri, Διευθύντρια Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων της Cryos International ανέφερε ότι με βάση τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας 15% των ζευγαριών βρίσκονται αντιμέτωποι με την υπογονιμότητα που είτε σχετίζεται άμεσα με μια πάθηση του αναπαραγωγικού συστήματος, είτε οφείλεται σε άλλους παράγοντες όπως η ηλικία, το κάπνισμα, το στρες, η κακή διατροφή κ.α. Υπολογίζεται ότι 48 εκατομμύρια ζευγάρια και 186 εκατομμύρια μονήρη άτομα αντιμετωπίζουν θέματα υπογονιμότητας παγκοσμίως.
Αναφερόμενη στις θεραπείες, η κα Kasiri επισήμανε ότι, τα τελευταία 40 χρόνια, περισσότερα από 8 εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως γεννήθηκαν μέσω της τεχνολογικά υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Παράλληλα, η δωρεά σπέρματος και ωαρίων είναι μια αποτελεσματική επιλογή για τα ζευγάρια που βρίσκονται αντιμέτωπα με την υπογονιμότητα και σε αυτό σημαντικό ρόλο έχουν οι τράπεζες γαμετών.
Δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη του τουρισμού γονιμότητας, η Saghar Kasiri ανέφερε ότι η περιοχή της Ευρώπης αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά, λαμβάνοντας ένα μερίδιο εσόδων 50,1%, κατά το 2018. Πάνω από 80,000 κύκλοι δωρεάς ωαρίων έχουν γίνει στην Ευρώπη, με την Ισπανία να κατέχει ηγετική θέση, με το 50% των θεραπειών με δωρεά ωαρίων να έχουν πραγματοποιηθεί στη χώρα. Τα έσοδα από τη θεραπεία με δωρεά ωαρίων μόνο στην Ισπανία υπερβαίνουν κατά πολύ τα 300 εκατομμύρια ευρώ, χωρίς σε αυτά να περιλαμβάνονται τα έσοδα από τον τουρισμό.
Ιδιαίτερη σημασία στην ανάπτυξη του τουρισμού γονιμότητας διαδραματίζει το κόστος της θεραπείας, η έλλειψη δοτών στις χώρες προέλευσης, τα ποσοστά επιτυχίας, καθώς επίσης και οι ρυθμιστικοί κανόνες ή περιoρισμοί που μπορεί να έχει μια χώρα όπως η απαγόρευση της δωρεάς, η ανωνυμία δοτών κλπ.
Κύπρος: Διαθέτει όλα τα απαραίτητα χαρακτηριστικά για να αναπτυχθεί στον τομέα του τουρισμού γονιμότητας
Η Κύπρος διαθέτει όλα τα απαραίτητα χαρακτηριστικά για να αναπτυχθεί στον τομέα του τουρισμού γονιμότητας, τόσο λόγω της γεωγραφικής της θέσης, όσο και του κλίματός της, αλλά και των κατάλληλων υποδομών και των ρυθμιστικών κανόνων που ευθυγραμμίζονται με τις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί Προτύπων Ποιότητας και Ασφάλειας Ανθρωπίνων Ιστών και Κυττάρων. Η Cryos International, ως η πρώτη ανεξάρτητη τράπεζα σπέρματος και ωαρίων στην Κύπρο παρέχει υψηλής ποιότητας σπέρμα και ωάρια, τηρώντας τα πρότυπα ασφαλείας, ελέγχου, επεξεργασίας, αποθήκευσης και διανομής.
Μιλώντας για τους τρόπους διατήρησης της γονιμότητας, είτε για ιατρικούς, είτε για κοινωνικούς σκοπούς, η κα Kasiri ανέφερε ότι η κρυοσυντήρηση σπέρματος και ωαρίων δίνει την ευκαιρία σε άντρες και γυναίκες να αποκτήσουν παιδιά αργότερα στη ζωή τους. Επισήμανε ότι η Κύπρος είναι η μόνη χώρα που παρέχει επιδότηση σε γυναίκες άνω των 35 ετών για κρυοσυντήρηση ωαρίων για κοινωνικούς σκοπούς.
Ολοκληρώνοντας, η κα Kasiri τόνισε ότι χρειάζεται να βελτιωθεί το ρυθμιστικό πλαίσιο, να ενισχυθούν οι εκστρατείες ενημέρωσης, και να αναπτυχθεί η κατάλληλη στρατηγική ώστε η Κύπρος να καταστεί «καταφύγιο γονιμότητας».
Στη συζήτηση που ακολούθησε της παρουσίασης, ο μαιευτήρας-γυναικολόγος Δρ. Νίκος Ζωττής ανέφερε ότι δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση αναφορικά με θέματα γονιμότητας, ιδιαίτερα προς τους νέους. Αναφέρθηκε στον ρόλο του Υπουργείου Υγείας για θέματα ενημέρωσης, του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα υγείας, αλλά και της ευρύτερης επιστημονικής κοινότητας.
Η Σοφία Παρασκευά, μοιράστηκε τη δική της εμπειρία γονιμότητας και το «ταξίδι» της κρυοσυντήρησης ωαρίων, αναφέροντας ότι όταν τυχαία ανακάλυψε ότι η γονιμότητά της άρχισε να φθίνει είχε μια μοναχική και συναισθηματική εμπειρία, καθώς δεν είχε λάβει την κατάλληλη πληροφόρηση για αυτό το θέμα, ούτε για την ίδια τη διαδικασία. Στην πορεία, βρήκε πολλές άλλες γυναίκες που αντιμετώπιζαν το ίδιο πρόβλημα, τονίζοντας ότι αποτελεί ένα τεράστιο θέμα που θα χρήζει περαιτέρω ενημέρωσης.
Η βουλευτής Σάβια Ορφανίδου ανέφερε ότι στο παρελθόν είχε λάβει την πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενημερωτικής εκστρατείας, καθώς είχε αντιληφθεί ότι υπάρχει ένα κενό στην ενημέρωση για θέματα γονιμότητας και σε συζήτηση που έγινε στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη Βουλή όπου καθορίστηκε ότι οι υπεύθυνοι για θέματα ενημέρωσης θα πρέπει να είναι το Συμβούλιο Ανθρώπινης Αναπαραγωγής σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας. Παράλληλα, υπογράμμισε τη σημασία της ενημέρωσης τόσο των γιατρών, των κλινικών εξωσωματικής γονιμοποίησης, όσο και των ασθενών, λαμβάνοντας υπόψη παραδείγματα καλών πρακτικών από άλλες χώρες. Σε ερώτηση για την απόφαση του Υπουργείου Υγείας να θέσει το όριο για την επιδότηση για την κρυοσυντήρηση ωαρίων στα 35 χρόνια, μια ηλικία όπου η γονιμότητα αρχίζει να φθίνει, η κα Ορφανίδου ανέφερε ότι η απόφαση πάρθηκε από το Υπουργείο Υγείας βασισμένη σε έρευνες που έγιναν στις Η.Π.Α., Ηνωμένο Βασίλειο και Ευρώπη και επισήμανε ότι σε περίπτωση που υπάρχει ιατρικός λόγος, οι γυναίκες μπορούν να λάβουν τη χορηγία και νωρίτερα. Αναφορικά με το θέμα της ανάπτυξης του τουρισμού γονιμότητας, η Σάβια Ορφανίδου τόνισε ότι το Υπουργείο Υγείας θα πρέπει να συνεργαστεί στενά με το Υφυπουργείο Τουρισμού για την ανάπτυξη του τουρισμού γονιμότητας, λαμβάνοντας υπόψη τα οικονομικά οφέλη που θα προκύψουν.
Η κα Kasiri επεσήμανε ότι δεν υπάρχει η κατάλληλη ενημέρωση από τους γιατρούς προς τους ασθενείς, καθώς και από τη γυναικολογική εταιρεία προς τους ίδιους τους γυναικολόγους. Ανέφερε ότι είναι πολύ σημαντικό αυτές οι διαδικασίες να γίνονται από γιατρούς εξειδικευμένους σε θέματα γονιμότητας και οι γυναίκες να είναι ενήμερες για τις επιλογές τους. Παράλληλα, συνέστησε η ηλικία της επιδότησης για κρυοσυντήρηση ωαρίων να μειωθεί τουλάγχιστον στην ηλικία των 30 ετών, όπου η ποιότητα των ωαρίων είναι καλύτερη και η ποσότητα μεγαλύτερη.
Αναφερόμενη στην ανάπτυξη του τουρισμού γονιμότητας, η Τουριστικός Λειτουργός του Υφυπουργείου Τουρισμού, Θάλεια Χριστοδουλίδoυ, ανέφερε πως στο παρελθόν έγιναν κάποιες στοχευμένες καμπάνιες προώθησης του ιατρικού τουρισμού παρόλα αυτά η ανάπτυξη του βρίσκεται σε πρώιμα στάδια. Οι προσπάθειες του Υφυπουργείου γίνονται από κοινού με το Φορέα Προώθησης Υπηρεσιών Υγείας Κύπρου. Παρόλα αυτά λόγω της πανδημίας, το Υφυπουργείο δεν προχώρησε σε προωθητικές δράσεις τα τελευταία χρόνια για ανάπτυξη συγκεκριμένων τομέων του ιατρικού τουρισμού στην Κύπρο. Στα πλάνα του Υφυπουργείου είναι να ξεκινήσει στοχευμένη προώθηση εξειδικευμένων θεραπειών σε συγκεκριμένες αγορές, περιλαμβανομένων και των θεραπειών γονιμότητας, στοχεύοντας στην ανάπτυξη του τουρισμού γονιμότητας.
Αναφερόμενος στα εμπόδια που υπάρχουν για την ανάπτυξη του τουρισμού γονιμότητας, ο Δρ Νίκος Ζωττής, επεσήμανε την απουσία ενημέρωσης των ξένων για τις υπηρεσίες που παρέχονται στην Κύπρο και υπογράμμισε την ανάγκη προώθησης των υπηρεσιών. Ένας άλλος ανασταλτικός παράγοντας είναι το θέμα της ανωνυμίας των δοτών που υπάρχει στην Κύπρο, καθώς άτομα από το εξωτερικό μπορεί να θέλουν να έρθουν στη χώρα μας για θεραπεία γονιμότητας αλλά να επιθυμούν μη ανώνυμο δότη, επισημαίνοντας την ανάγκη για αλλαγή της νομοθεσίας, ακολουθώντας το παράδειγμα της Ελλάδας. Η αλλαγή της νομοθεσίας για την ύπαρξη ανώνυμων και μη ανώνυμων δωρεών στην Κύπρο, θα δώσει τη δυνατότητα στα παιδιά που προέρχονται από μη ανώνυμους δότες να μάθουν πληροφορίες για το γενετικό τους παρελθόν και να επικοινωνήσουν με τον δότη στην ηλικία των 18 ετών. Η κα Ορφανίδου πρόσθεσε ότι αλλαγές στην νομοθεσία αναμένονται και στην Κύπρο μετά από εισηγήσεις του Συμβούλιου Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στο Υπουργείο Υγείας, ενώ ταυτόχρονα τόνισε την ανάγκη δημιουργίας αρχείου δοτών γαμετών.