Πρόταση για εναρμόνιση των κανόνων που αφορούν την αναγνώριση του καθεστώτος του γονέα μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατά τρόπο που να καλύπτει και τους γονείς ιδίου φύλου, περιέχει το Πακέτο για την Ισότητα το οποίο παρουσίασε την Τετάρτη η Κομισιόν σε συνέντευξη Τύπου του Επιτρόπου Δικαιοσύνης Ντιντιέρ Ρέιντερς και της Επιτρόπου Ισότητας Χέλενα Ντάλι, μετά την ολοκλήρωση της εβδομαδιαίας συνάντησης του Κολεγίου των Επιτρόπων.
Το πακέτο περιλαμβάνει επίσης πρόταση κανονισμού για την ενίσχυση των δημόσιων φορέων για προστασία της ισότητας και στήριξης των θυμάτων διακρίσεων. Συγκεκριμένα η πρόταση προβλέπει την ενίσχυση της ανεξαρτησίας, των πόρων και των εξουσιών των θεσμών αυτών.
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, η πρόταση για την αναγνώριση της ιδιότητας του γονέα αφορά την εναρμόνιση των κανόνων ιδιωτικού διεθνούς δικαίου και επικεντρώνεται στο υπέρτερο συμφέρον και στα δικαιώματα των παιδιών.
«Είναι αδιανόητο ένας γονέας σε ένα κράτος μέλος να μην αναγνωρίζεται ως γονέας σε άλλο κράτος μέλος. Αυτό θέτει ορισμένα παιδιά σε κίνδυνο, καθώς δεν θα έχουν εγγυημένη πρόσβαση σε δικαιώματά τους, όπως η κληρονομική διαδοχή, η διατροφή ή οι αποφάσεις σχετικά με τη σχολική φοίτηση και την εκπαίδευση» εξήγησε σε σχετική δήλωσή της η Αντιπρόεδρος της Επιτροπής για θέματα αξιών και διαφάνειας ΒέραΓιούροβα.
Η πρόταση θα πρέπει να υιοθετηθεί με ομοφωνία από όλα τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του Συμβουλίου της ΕΕ μετά από διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ειδικότερα, ο στόχος της εναρμόνισης είναι να παρέχει νομική σαφήνεια για όλους τους τύπους οικογενειών που ζουν ή μετακινούνται μεταξύ διαφορετικών κρατών μελών της ΕΕ. Ένα από τα κεντρικά στοιχεία της πρότασης είναι το ότι η αναγνώριση της ιδιότητας του γονέα όπως έχει αναγνωριστεί σε ένα κράτος θα πρέπει να αναγνωρίζεται σε όλα τα άλλα, χωρίς να χρειάζεται ειδική διαδικασία.
Ήδη το κοινοτικό δίκαιο προβλέπει (βάσει των αποφάσεων του Δικαστηρίου της ΕΕ) την αναγνώριση της ιδιότητας του γονέα σε όλα τα κράτη μέλη σε σχέση με τα δικαιώματα που αφορούν την ελεύθερη διακίνηση: πρόσβαση στην επικράτεια, δικαίωμα διαμονής και απαγόρευση των διακρίσεων σε σχέση με τους υπηκόους.
Η αναγνώριση αυτή ωστόσο δεν ισχύει για δικαιώματα που απορρέουν από το εθνικό δίκαιο. Η πρόταση της Κομισιόν επιτρέπει στα παιδιά να επωφελούνται από τα δικαιώματα που απορρέουν από την ιδιότητα του γονέα σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, για θέματα όπως η κληρονομική διαδοχή, η διατροφή, η επιμέλεια ή το δικαίωμα των γονέων να ενεργούν ως νόμιμοι εκπρόσωποι του παιδιού (για ζητήματα που αφορούν τη σχολική εκπαίδευση ή την υγειά).
«Η πρότασή μας προβλέπει ένα σαφές σύνολο κανόνων για την αναγνώριση της ιδιότητας του γονέα, ώστε μια οικογένεια, όταν μετακινείται από ένα κράτος μέλος σε άλλο, να παραμένει οικογένεια. Με τον τρόπο αυτό μειώνουμε επίσης το κόστος και τον χρόνο που δαπανάται σε νομικές διαδικασίες» υπογράμμισε η αντιπρόεδρος της Κομισιόν.
Τα κυριότερα στοιχεία της πρότασης περιλαμβάνουν τον προσδιορισμό της δικαιοδοσίας των δικαστηρίων στα κράτη μέλη όσον αφορά θέματα που σχετίζονται με την ιδιότητα του γονέα, προσδιορισμό του εφαρμοστέου δικαίου ώστε να μπορεί να λαμβάνεται υπόψη και η ιδιότητα και των δύο γονέων, πέρα από αυτήν του προσώπου που γέννησε το παιδί, καθώς και κανόνες που να διασφαλίζουν πως η ιδιότητα του γονέα που έχει θεμελιωθεί σε ένα κράτος μέλος θα πρέπει να αναγνωρίζεται σε όλα τα άλλα κράτη μέλη χωρίς καμία ειδική διαδικασία, όπως επίσης και τη δημιουργία εναρμονισμένα ευρωπαϊκά πρότυπα για το πιστοποιητικό ιδιότητας του γονέα.
Όπως τόνισε ο κ. Ρέιντερς κατά τη συνέντευξη Τύπου, η πρόταση δεν εναρμονίζει το ουσιαστικό οικογενειακό δίκαιο, το οποίο παραμένει αρμοδιότητα των κρατών μελών. Όπως καταγράφεται σε σχετική ανακοίνωση, η πρόταση συμπληρώνει άλλους κανόνες που αφορούν το ιδιωτικό διεθνές δίκαιο της ΕΕ, σε θέματα όπως η κληρονομική διαδοχή.
Στο πακέτο περιλαμβάνεται και πρόταση για ενίσχυση των φορέων ισότητας. Όπως αναφέρεται, οι υφιστάμενοι κανόνες της ΕΕ για τους φορείς ισότητας αφήνουν διακριτική ευχέρεια στα κράτη μέλη όσον αφορά τη σύσταση και τη λειτουργία τους, κάτι που προκαλεί αποκλίσεις μεταξύ των κρατών μελών, ιδίως σε ό,τι αφορά τις αρμοδιότητες, την ανεξαρτησία, τους πόρους, την προσβασιμότητα και την αποτελεσματικότητα τους.
Η Κομισιόν προτείνει ένα σύνολο δεσμευτικών κανόνων, που περιλαμβάνουν:
- ενισχυμένες αρμοδιότητες μέσω της υπαγωγής τους στις υφιστάμενες οδηγίες για την ισότητα στην απασχόληση και την οδηγία για την ισότητα των φύλων στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης,
- ενίσχυση της ανεξαρτησίας μέσω νομικής απαίτησης οι φορείς ισότητας να είναι απαλλαγμένοι από εξωτερικές επιρροές μεταξύ άλλων και σε σχέση με τον προϋπολογισμό και τη στελέχωσή τους,
- διασφάλιση πως τα κράτη μέλη θα παρέχουν τους ανθρώπινους, τεχνικούς και οικονομικούς πόρους που είναι αναγκαίοι για την αποτελεσματική άσκηση όλων των αρμοδιοτήτων τους,
- προσβασιμότητα για όλα τα θύματα επί ίσοις όροις, μεταξύ άλλων στα άτομα με αναπηρία,
- διαβούλευση σχετικά με τη νομοθετική διαδικασία και τη διαδικασία χάραξης πολιτικής,
- ενισχυμένες αρμοδιότητες σε υποθέσεις διακρίσεων.
Επίσης η πρόταση προβλέπει πως η Επιτροπή θα θεσπίσει κοινούς δείκτες για την εκτίμηση των επιπτώσεων των προτεινόμενων μέτρων και την έκδοση έκθεσης κάθε πενταετία.
Πηγή: ΚΥΠΕ