Δεν υπάρχει καμιά απειλή για την Κύπρο από την Τουρκία παρά την αυξημένη ρητορική από μέρους της, εκτίμησε ο πρώην Βοηθός Υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Πρέσβης Μάθιου Μπράιζα. Από την πλευρά του ο επικεφαλής του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Διοίκησης του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας, Καθηγητής Ανδρέας Θεοφάνους «έριξε» στο τραπέζι μια πρόταση για ντε φάκτο οριοθέτηση των ΑΟΖ Κύπρου – Τουρκίας που θα μπορούσε να βοηθήσει στην μείωση των εντάσεων στην περιοχή και να προωθήσει την ενεργειακή συνεργασία.
Μπράιζα και Θεοφάνους μιλούσαν κατά τη διάρκεια συζήτησης για τις επιπτώσεις της διένεξης στην Ουκρανία στην Ανατολική Μεσόγειο, στο Cyprus Forum, το οποίο πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη και την Παρασκευή, στο Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας.
Αναφερόμενος στο ενδεχόμενο νέων προσπαθειών για λύση του Κυπριακού, ο κ. Θεοφάνους, ο οποίος είναι επίσης Πρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων, ανέφερε ότι θα μπορούσε να υπάρξουν νέες συνομιλίες μετά τις εκλογές που αναμένεται να λάβουν χώρα το 2023, σε Κύπρο, Ελλάδα και Τουρκία.
Στο μεταξύ, σημείωσε, «είναι σημαντικό να υπάρξει προσπάθεια αποκλιμάκωσης των εντάσεων που μπορεί να είναι επικίνδυνες».
Εξέφρασε την άποψη ότι «είναι λυπηρό το γεγονός ότι δεν υπάρχει αυτοσυγκράτηση ούτε στη ρητορική ούτε στις πράξεις της Τουρκίας».
Παρουσιάζοντας την πρότασή του, ανέφερε ότι «είναι καιρός να σκεφτούμε μια εξελικτική διαδικασία»
«Θεωρώ ότι θα μπορούσαμε να έχουμε μια ντε φάκτο οριοθέτηση των ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου», είπε, προσθέτοντας ότι «θα μπορούσαμε να έχουμε ενεργειακές εξελίξεις και αξιοποίηση της ενέργειας μα οφέλη για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη».
Την ίδια ώρα, συνέχισε, «ένα τέτοιο πακέτο μιας εξελικτικής διαδικασίας θα μπορούσε να αντιμετωπίσει το ζήτημα των Βαρωσίων, στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων του ΟΗΕ και θα μπορούσαμε επίσης να δούμε κάποια επιπρόσθετα ΜΟΕ στο νησί».
Νομίζω, συνέχισε ο Καθηγητής Θεοφάνους, ότι «τέτοιες θετικές εξελίξεις στην Κύπρο θα μπορούσαν να ανοίξουν τον δρόμο για μια αποκλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και στην προώθηση ρεαλιστικών λύσεων και σε αυτή την πτυχή», σημειώνοντας ότι η υποστήριξη από ΗΠΑ, ΕΕ και ΗΒ θα ήταν απαραίτητη.
Την ίδια ώρα ο κ. Θεοφάνους ανέφερε ότι εν όψει των εξελίξεων σε σχέση με την Ουκρανία είναι αναγκαία η αναθεώρηση του ρόλου των Ηνωμένων Εθνών και θα πρέπει να καταστεί προσπάθεια για να προωθηθεί «ένα κλίμα σεβασμού του διεθνούς δικαίου και επίσης της αποφυγής της πολιτικής δύο μέτρων και δύο σταθμών».
Προς αυτό υπενθύμισε ότι η Δύση έχει επιβάλει πολύ αυστηρές κυρώσεις στη Ρωσία αλλά ουδέποτε προώθησε τέτοιου είδους μέτρα κατά της Τουρκίας για την επίθεσή της στην Κύπρο. Απαντώντας σε ερώτηση σημείωσε ότι «θα ήμουν πιο ικανοποιημένος αν η ΕΕ είχε επιδείξει περισσότερη ευαισθησία για την Κύπρο που είναι κράτος μέλος της», υπενθυμίζοντας ότι η Ουκρανία δεν είναι κράτος μέλος της ΕΕ.
Εξέφρασε επίσης την άποψη ότι θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι δεν είναι μόνο η Τουρκία που μπορεί να διαδραματίσει διαμεσολαβητικό ρόλο στον πόλεμο μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, προσθέτοντας ότι με τη Μόσχα μπορούν επίσης να συνομιλήσουν ΗΠΑ, Βερολίνο και Γαλλία.
Σύμφωνα με τον Καθηγητή Θεοφάνους για τα επόμενα βήματα είναι αναγκαίο θα επιδειχθεί πολιτική ηγετική ικανότητα από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη έτσι ώστε να μειωθούν οι εντάσεις και να γίνουν βήματα προς τα μπρος προς όφελος όλων στην ευρύτερη περιοχή.
Ο κ. Θεοφάνους, σημείωσε επίσης, μεταξύ άλλων, ότι αν η Τουρκία αναγνώριζε «το ιερό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να υπάρχει τότε πιστεύω θα γίνονταν πολλά βήματα συνεργασίας».
Από την πλευρά του ο κ. Μπράιζα, ο οποίος πλέον ιδιωτεύει και ζει στην Τουρκία, ανέφερε ότι δύο ήταν οι πιο βασικές επιπτώσεις στην Ανατολική Μεσόγειο από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Το πρώτο, κατά τον ίδιο, ήταν η απώλεια επιρροής της Ρωσίας στην περιοχή. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στην πολιτική της Ρωσίας στην Συρία η οποία έχει πλέον «παραλύσει» καθώς η χώρα «απλώς δεν έχει τις στρατιωτικές δυνάμεις για να επιδείξει την ισχύ της εδώ στην Ανατολική Μεσόγειο και ούτε ακόμα και στον Νότιο Καύκασο».
Η άλλη βασική επίπτωση ήταν, όπως ανέφερε, «η προσήλωση της Τουρκίας στον στόχο» και μίλησε για τις προσπάθειες της Τουρκίας να ενεργήσει ως διαμεσολαβητής μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
«Οι φίλοι μου σε Ουάσινγκτον και Βερολίνο είναι πολύ θυμωμένοι που η Τουρκία επέλεξε να μην λάβει μέρος στο πρόγραμμα κυρώσεων, αλλά επίσης, θεωρώ, ανακουφισμένοι που ο Ερντογάν έχει κρατήσει ανοικτό ένα κανάλι (ΣΣ επικοινωνίας)», είπε.
Ναι, συνέχισε, «ήταν ξεκάθαρος στην κριτική του κατά της εισβολής, στην επιμονή του για αποκατάσταση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας. Ήταν συνεπής στην παροχή θανατηφόρου, φονικού οπλισμού στην Ουκρανία· Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη TB2 ευθύνονται για το θάνατο πολλών Ρώσων στρατιωτών και ναυτών γιατί έπαιξαν μεγάλο ρόλο στην βύθιση της ναυαρχίδας του στόλου της Μαύρης Θάλασσας».
Απαντώντας σε ερώτηση για την στάση ισορροπιών που τηρεί η Τουρκία στην διένεξη επανέλαβε ότι η χώρα έχει πάρει θέση κατά της Ρωσίας με την παροχή στην Ουκρανία θανατηφόρων όπλων.
Υπενθύμισε επίσης ότι η Τουρκία «έπαιξε κρίσιμης σημασίας ρόλο στην διαμεσολάβηση της συμφωνίας για τα σιτηρά, κάτι που επέτρεψε 25 εκατ. τόνους από την Ουκρανία να φτάσουν στις παγκόσμιες αγορές και να αποφευχθεί λιμός».
Απαντώντας σε ερώτηση για την έντονη ρητορική της Τουρκίας και κατά πόσο θα έπρεπε η Κύπρος να ανησυχεί, ο πρώην διπλωμάτης των ΗΠΑ εκτίμησε ότι ο Ερντογάν θεωρεί ότι «παίζει άμυνα», ότι «αντιδρά υπερβολικά, συναισθηματικά, νοιώθει προδομένος και η ρητορική του είναι ακραία».
«Θεωρώ ότι δεν υπάρχει απειλή για την Κύπρο. Το βλέμμα του Ερντογάν δεν είναι στην Κύπρο», είπε. Η Κύπρος για τον Τούρκο Πρόεδρο, πρόσθεσε, είναι «κάτι που πρέπει να τύχει διαχείρισης». Ο Ερντογάν αποφάσισε υπέρ της λύσης δύο κρατών και έχει προχωρήσει παρακάτω, συμπλήρωσε.
Σύμφωνα με τον κ. Μπράιζα η εξωτερική πολιτική του Ερντογάν εστιάζει στην προσπάθεια για τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία και διαχείριση της χαοτικής κατάστασης στη Συρία με 300 εκατ. πρόσφυγες και ένα εμφύλιο πόλεμο που ακόμα μαίνεται.
Απαντώντας σε ερώτηση για ενδεχόμενη ενεργειακή προμήθεια της ΕΕ από την Ανατολική Μεσόγειο, είπε με τον καιρό σίγουρα θα υπάρξει φυσικό αέριο το οποίο θα διοχετευθεί από το Ισραήλ στην Αίγυπτο, θα υγροποιηθεί και θα μεταφερθεί στην Ευρώπη.
Ο ίδιος εξέφρασε την εκτίμηση ότι «υπάρχει εμπορικό περιθώριο για έναν αγωγό από το Ισραήλ και την Κύπρο στην Τουρκία και έπειτα την Ευρώπη», προσθέτοντας ωστόσο ότι κάτι τέτοιο «θα ήταν πολιτικά αδύνατο τώρα».
Ο κ. Μπράιζα μίλησε και για το ενδεχόμενο ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Κύπρου και Ευρώπης μέσω Τουρκίας, αξιοποιώντας την πλήρη προοπτική της Κύπρο στις ΑΠΕ. Η Τουρκία, είπε, «είναι συνδεδεμένη με το δίκτυο ηλεκτρισμού της ΕΕ και η Κύπρος θα μπορούσε να τερματίσει την απομόνωσή της στον ηλεκτρισμό αν έφτανε σε μια συμφωνία με την Τουρκία για διασύνδεσή της».
Ανέφερε επίσης ότι από τον Αύγουστο του 2020 όταν έγινε η επακούμβηση ελληνικής και τουρκικής φρεγάτας δεν έχει υπάρξει διερευνητική δραστηριότητα στην Ανατολική Μεσόγειο. Όλα τα τουρκικά ερευνητικά πλοία έχουν επιστρέψει και βρίσκονται είτε σε λιμάνια είτε στην Μαύρη Θάλασσα, είπε. Αυτό, σύμφωνα με τον ίδιο αποτελεί ένδειξη από πλευράς Ερντογάν ότι επιθυμεί την αποκλιμάκωση.
Πηγή: ΚΥΠΕ