Σε χαιρετισμό προχώρησε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκος Αναστασιάδης, στην επετειακή εκδήλωση για τα 30 χρόνια από την ίδρυση του Θεσμού Επιτρόπου Διοικήσεως.
Αυτούσια η ομιλία του:
Είναι πραγματικά με ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση που παρευρίσκομαι στην εκδήλωση που πραγματοποιείται για τον εορτασμό των 30 χρόνων από την εισαγωγή και καθιέρωση ενός ανεξάρτητου Θεσμού προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και καθιέρωσης στην πατρίδα μας του βαθμού ελέγχου της διοίκησης, έτσι ώστε να υπάρχει απόλυτη προσαρμογή με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες.
Και χαίρομαι πραγματικά για τον θεσμό του Επιτρόπου Διοικήσεως στην Κυπριακή Δημοκρατία διότι αποτελεί έναν ανεξάρτητο θεσμό - και θέλω να τονίσω το ανεξάρτητος θεσμός. Οι όποιες απόπειρες παρέμβασης, ευτυχώς λόγω της αντίστασης της Επιτρόπου – και τη συγχαίρω - έχει γίνει κατορθωτό να αποτραπούν ώστε κάποιοι να συνειδητοποιήσουν ότι υπάρχουν πλαίσια μέσα στα οποία καθένας θα πρέπει να λειτουργεί. Ένας ανεξάρτητος θεσμός που άπτεται της προάσπισης, διασφάλισης και προαγωγής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών όλων ανεξαιρέτως των ατόμων που διαμένουν στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Ενός θεσμού που δημιουργήθηκε το 1991, δίδοντας τη δυνατότητα στους πολίτες να αποτείνονται στον Επίτροπο Διοικήσεως, υποβάλλοντας παράπονα σε περιπτώσεις μη χρηστής διοίκησης ή παραβίασης των δικαιωμάτων τους.
Προοδευτικά, ανατέθηκαν στον Επίτροπο οι αρμοδιότητες για προάσπιση της ισότητας και καταπολέμησης των διακρίσεων, των δικαιωμάτων των ατόμων που στερούνται ή πιθανόν να στερούντo της ελευθερίας τους, των ατόμων με αναπηρίες, αλλά και της διασφάλισης της αξιοπρεπούς μεταχείρισης και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τις διαδικασίες αναγκαστικών επιστροφών υπηκόων τρίτων χωρών.
Στο πλαίσιο αυτό, επιδιώκοντας την αποτελεσματικότερη λειτουργία του θεσμού και τη διασφάλιση του κράτους δικαίου, την αυστηρή τήρηση του Συντάγματος και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κυπριακή Δημοκρατία, προχωρήσαμε σε μια σειρά ενεργειών με στόχο την ουσιαστική στήριξη και ενίσχυση των προσπαθειών του εκάστοτε Επιτρόπου.
Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων:
· Διασφαλίστηκε η απρόσκοπτη παροχή επαρκών οικονομικών πόρων στον θεσμό, στη βάση του προϋπολογισμού που ετοιμάζεται κάθε έτος από τον ίδιο τον Επίτροπο.
· Ενισχύθηκε το ανθρώπινο δυναμικό του Γραφείου του Επιτρόπου.
· Κατόπιν τροποποίησης το 2020 στο οικείο νομικό πλαίσιο που αφορά στην αρμοδιότητα του Επιτρόπου να ενεργεί ως Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης των Βασανιστηρίων, προνοείται και επίσημα η δυνατότητα του Επιτρόπου να διεξάγει επισκέψεις ελεύθερα και απροειδοποίητα σε οποιοδήποτε τόπο ή τόπους κράτησης της δικής του επιλογής.
· Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου το 2021, οι Λειτουργοί Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως θα προσλαμβάνονται στη βάση ειδικών εξετάσεων που θα διοργανώνονται από τον ίδιο τον Επίτροπο.
· Το 2022, η Ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων ψήφισε ομόφωνα το νομοσχέδιο για τροποποίηση του περί Επιτρόπου Διοικήσεως Νόμου του 1991, ώστε πλέον η θητεία του εκάστοτε Επιτρόπου να δύναται να ανανεωθεί μόνο μια φορά. Και τούτο για να προστατευτεί η ενδεχόμενη κατάχρηση, όπως πράξαμε με την τροποποίηση του Συντάγματος όσον αφορά τον περιορισμό των προεδρικών θητειών μειώνοντας τις από το απεριόριστο σε δύο μόνο.
· Με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση της ανεξαρτησίας του προσώπου που διορίζεται στη θέση του Επιτρόπου, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου το 2022 ο διορισμός του Επιτρόπου από τον εκάστοτε Πρόεδρο της Δημοκρατίας θα πρέπει να τυγχάνει της έγκρισης της πλειοψηφίας της Βουλής των Αντιπροσώπων.
· Επιπλέον, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ο Επίτροπος έχει την εξουσιοδότηση να συστήσει Συμβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην οποία θα συμμετέχουν διάφοροι φορείς προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της κοινωνίας των πολιτών.
Ως αποτέλεσμα των εν λόγω ενεργειών και των προσπαθειών που καταβλήθηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια, τόσο από την Πολιτεία όσο και από το Γραφείο της Επίτροπου, η αρμόδια Υποεπιτροπή του ΟΗΕ επαναξιολόγησε τον θεσμό του Επιτρόπου και τον διαπίστευσε ως Εθνική Αρχή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με καθεστώς Α, αναγνωρίζοντας ότι ο θεσμός τελεί σε πλήρη συνάφεια με τις Αρχές των Παρισίων και επιτελεί άριστα το έργο που ανέλαβε.
Η τριαντάχρονη πορεία του θεσμού του Επιτρόπου στην Κυπριακή Δημοκρατία έχουν αναδείξει την επιτυχημένη δράση και διεθνή αναγνώριση του έργου που επιτελεί όλα αυτά τα χρόνια, αρχής γενομένης από τον φίλτατο κ. Νίκο Χαραλάμπους που δικαίως απόψε τιμάται ως ο άνθρωπος που έβαλε τη σφραγίδα του στην έναρξη λειτουργίας αυτού του θεσμού,
Είναι ένας θεσμός που δρα ενισχυτικά και συμπληρωματικά στις προσπάθειες της Πολιτείας για την οικοδόμηση μιας κοινωνίας βασισμένης στη δικαιοσύνη, την ισότητα και τον σεβασμό στη διαφορετικότητα και των δικαιωμάτων του συνόλου των πολιτών σε κάθε επίπεδο και πλαίσιο.
Ολοκληρώνοντας, επιτρέψτε μου να συγχαρώ την Επίτροπο Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κα Μαρία Στυλιανού Λοττίδη και τους συνεργάτες της.
Επιδεικνύοντας ιδιαίτερη αφοσίωση και υπευθυνότητα στην επιτέλεση της υψηλής αποστολής τους, πέτυχαν να ανταποκριθούν πλήρως στην ευθύνη του σημαίνοντα ρόλου που έχουν αναλάβει.
Θέλω να σας ευχαριστήσω θερμά για τη σταθερή και άριστη συνεργασία που οικοδομήσαμε, για το καλό του συνόλου των πολιτών.
Ευχόμενος κάθε επιτυχία στις διεργασίες του συνεδρίου, δεν έχω καμία αμφιβολία πως η τοποθέτηση των υψηλών προσωπικοτήτων και των καταξιωμένων ομιλητών που λαμβάνουν μέρος και η εις βάθος συζήτηση που θα ακολουθήσει, θα είναι άκρως εποικοδομητική όσον αφορά την περαιτέρω βελτίωση και ενίσχυση του Θεσμού.