Αν μέχρι σήμερα η κυβέρνηση διατεινόταν ότι επί μία τριετία διαχειρίστηκε έκτακτες και πρωτοφανείς περιστάσεις, προκλήσεις και κρίσεις χωρίς να πισωγυρίζει από τη μεταρρυθμιστική της ατζέντα, πλέον, βρίσκεται αντιμέτωπη με τον πλέον δύσκολο για την οποιαδήποτε κυβέρνηση αντίπαλο: Τις άδειες τσέπες των πολιτών.
Η βασικότερη αγωνία
Από το καλοκαίρι και μετά, καθώς εισήλθαμε στη φάση όπου διανύουμε τον τέταρτο και τελευταίο χρόνο της διακυβέρνησης της ΝΔ, το οικονομικό ζήτημα αρχίζει να παγιώνεται ως η βασικότερη αγωνία των πολιτών και αντανακλάται σε όλες σχεδόν τις δημοσκοπήσεις του τελευταίου διαστήματος.
Ο πληθωρισμός κατά την επιστημονική διατύπωση ή η ακρίβεια όπως αντιλαμβάνεται στην καθομιλουμένη ο λαός το πρόβλημα, φαίνεται να είναι το νούμερο ένα ζήτημα που τον απασχολεί. Αυτό δε, καταγράφεται σταθερά το τελευταίο διάστημα στις δημοσκοπήσεις, ενώ είναι το πλέον κυρίαρχο πρόβλημα όπως το αποτιμούν οι ερωτηθέντες στις έρευνες της κοινής γνώμης ειδικά τον τελευταίο μήνα, αμέσως μετά το τέλος της καλοκαιρινής περιόδου.
Το οικονομικό ζήτημα φλέγον για τους 7 στους 10
Είναι ενδεικτικό αλλά εξαιρετικά χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στη σημερινή δημοσκόπηση της Metron Analysis για λογαριασμό του MEGA, οι συμμετέχοντες ιεράρχησαν ως το σημαντικότερο πρόβλημα της χώρας, με 31% την οικονομία, με 26% την ακρίβεια, με 11% την ενεργειακή κρίση και με 6% την ανεργία. Μόλις το 8% απάντησε ότι θεωρεί ως το σημαντικότερο πρόβλημα την εξωτερική πολιτική και τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Αν εξαιρέσει κανείς την εξωτερική πολιτική και αθροίσει τους υπόλοιπους αριθμούς (με την έννοια ότι η ενεργειακή κρίση για νοικοκυριά και επιχειρήσεις μεταφράζεται στο υψηλό κόστος της ενέργειας, ακριβά καύσιμα και ρεύμα) διαπιστώνει πως το οικονομικό πρόβλημα θεωρείται ως το σημαντικότερο πρόβλημα για ένα ποσοστό πολιτών που φτάνει το 74%. Δηλαδή τουλάχιστον οι 7 στους 10 θεωρούν ως μεγαλύτερο πρόβλημα την οικονομία.
Αυτή η τάση είχε αποτυπωθεί σε αντίστοιχη δημοσκόπηση της ίδιας εταιρείας την 1η Σεπτεμβρίου. Πάλι σε δημοσκόπηση της Metron Analysis για το ΜΕΓΚΑ καταγραφόταν τότε ως το σημαντικότερο πρόβλημα για τη χώρα η οικονομία με 27% αλλά και η ακρίβεια με το ίδιο ποσοστό (27%) και ακολουθούσε η ενεργειακή κρίση με 13% και η ανεργία με 7%. Κοινώς πάλι το 74% θεωρούσε ως νούμερο ένα πρόβλημα την οικονομία.
Εκρηκτική συνθήκη
Την προηγούμενη εβδομάδα σε δημοσκόπηση της Pulse για τον Σκάι, η ακρίβεια και η ενέργεια καταγράφονταν ως τα πλεον φλέγοντα προβλήμα όπως τα ιεραρχούν οι πολίτες και ακολουθούσαν τα ελληνοτουρκικά. Οι Έλληνες αγωνιούν για τα ενεργειακά, με κορυφαίο το ηλεκτρικό ρεύμα, αλλά και τις τιμές στα σούπερ μάρκετ, καθώς το κόστος της αγοράς τροφίμων έχει αυξηθεί επίσης σε πολύ μεγάλο ποσοστό.
Βεβαίως δεν χρειάζονταν οι δημοσκοπήσεις για να καταλάβουμε τι απασχολεί τον κόσμο αρκεί κάποιος να ακούσει τι συζητάει με τους συναδέλφους του στη δουλειά, με τους φίλους του στις παρέες, αρκεί να παρατηρήσει δίπλα του τι συμβαίνει όταν θα πάει για ψώνια και αμέσως μπορεί να αντιληφθεί σε τι αναφέρονται οι παραπάνω ποσοστιαίες καταγραφές.
Ο πληθωρισμός εξανεμίζει εισοδήματα με καταιστικούς ρυθμούς και το άγχος του μήνα που δεν βγαίνει σκεπάζει σχεδόν τα πάντα. Αν σ’ αυτό κανείς προσθέσει και την επιβαρυμένη ψυχολογία του κόσμου από τις συνεχείς κρίσεις σε όλα τα επίπεδα με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπος χωρίς να παίρνει ανάσα την τελευταία δεκαετία τότε η συνθήκη γίνεται εκρηκτική.
Ειδικά όμως το θέμα της ακρίβειας και της οικονομίας επειδή αφορα την ίδια την επιβίωση του ανθρώπου τότε καταλαβαίνει κανείς και την κοινωνική ψυχολογία που λέει ότι «αρμενίζουμε στραβά».
Δύο στους τρεις: Σε λάθος κατεύθυνση
Σχεδόν οι δύο στους τρεις απαντούν ότι η χώρα κινείται σε λάθος κατεύθυνση. Στη δημοσκόπηση της Metron Analysis σήμερα συγκεκριμένα το 56% θεωρεί ότι η πορεία της χώρας είναι προς τη λάθος κατεύθυνση και το 38% προς τη σωστή ενώ την 1η Σεπτεμβρίου σε δημοσκόπηση της ίδιας εταιρείας το 60% δήλωνε ότι πιστεύει πως η χώρα κινείται προς τη λάθος κατεύθυνση ενώ το 33% προς τη σωστή.
Η κυβέρνηση μέχρι σήμερα μιλάει για τη διεθνή διάσταση του προβλήματος της ακρίβειας και συνηθίζει να κάνει λόγο για εισαγόμενες κρίσεις, ενώ ειδικά για την ενεργειακή ακρίβεια βάλλει κατά της Ρωσίας και του Βλαντίμιρ Πούτιν. Από ότι έχει φανεί αυτό δεν φαίνεται τόσο πειστικό όσο ενδεχομένως ακούγεται καθώς πέραν του ότι οι τιμές άρχισαν να ακριβαίνουν πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, φαίνεται ότι οι πολίτες θέλουν μια διαφορετική διαχείριση σε ότι αφορά τα μέτρα και τις παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και της φτώχειας γενικότερα που προκαλεί η ακρίβεια.
Μείωση έμμεσων φόρων και επιδοματική πολιτική
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το εύρημα σε πρόσφατη δημοσκόπηση, αυτή τη φορά της Interview που παρουσίασε η Politic, σύμφωνα με το οποίο, 8 στους 10 θεωρούν ότι η κυβέρνηση πρέπει να μειώσει το ΦΠΑ για την αντιμετωπιστούν η ακρίβεια και οι πληθωριστικές τάσεις της αγοράς. Αντίθετα, μόλις το 9% τάσσεται υπέρ της επιδοματικής πολιτικής (fuel pass, power pass κτλ) ως λύση απέναντι στην ακρίβεια.
Αν και κανείς θα μπορούσε να μιλάει και να παραθέτει συνεχώς στοιχεία από τις δημοσκοπήσεις εντούτοις όλα τα παραπάνω είναι αρκετά σαφή ως προς τις τάσεις που διαμορφώνονται και ουσιαστικά δείχνουν ότι στο πεδίο της οικονομίας θα κριθούν οι πολιτικές εξελίξεις.
Κρατώντας αυτά θα πρέπει κανείς να υπολογίσει ότι είναι ίσως περισσότερο απειλητικό από κάθε άλλη φορά τις πολλές τελευταίες δεκαετίες τόσο στην Ελλάδα όσο και την Ευρώπη μια επισιτιστική κρίση όσο και ενεργειακή. Κοινώς ο κόσμος αισθάνεται ότι είναι αντιμέτωπος όχι μόνο με το κρύο αλλά και με το φάσμα της πείνας λόγω ακρίβειας. Ακριβώς αυτή η αγωνία αποτυπώνεται στα ποιοτικά στοιχεία των δημοσκοπήσεων με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.