Το τεστ σχεδιάστηκε τον 19ο αιώνα από τον Ούγγρο ψυχίατρο Ζόντι (Szondi) – γι’ αυτό και οι φωτογραφίες που το συνοδεύουν, καθώς και η ορολογία που χρησιμοποιείται είναι εκείνης της εποχής.
Σκοπός του ήταν να διερευνήσει τις βαθύτερες παρορμήσεις (τα απωθημένα) ενός προσώπου, βάσει της συμπάθειας ή της αποστροφής, που του προκαλούσαν οι συγκεκριμένες φωτογραφίες ψυχοπαθών.
Το τεστ στηρίζεται στη γενική αντίληψη ότι, τα χαρακτηριστικά που μας ενοχλούν περισσότερο στους άλλους, είναι εκείνα, που σε κάποιο πρώιμο στάδιο της ζωής μας, μας προκάλεσαν αποστροφή σε σχέση με τον εαυτό μας – γι’ αυτό και τα έχουμε απωθήσει.
Απώθηση: Σύμφωνα με τη ψυχαναλυτική αντίληψη, είναι ο πιο σπουδαίος ψυχολογικός μηχανισμός άμυνας που διαθέτουμε.
Η πιο σημαντική λειτουργία, είναι ότι μας κάνει να μεταθέτουμε στο ασυνείδητο (άρα να σπρώχνουμε στη λήθη) πράγματα που θα μας ήταν δυσάρεστα ή θα μας προκαλούσαν άγχος, αν υπήρχαν σε συνειδητό επίπεδο. Άρνηση: Αποκαλείται η ψυχική διαδικασία, κατά την οποία αρνούμαστε απόλυτα τις βαθύτερες παρορμήσεις μας (δηλαδή πράγματα που θέλουμε πάρα πολύ), υιοθετώντας την ακριβώς αντίθετη από αυτές συμπεριφορά. Εξιδανίκευση: Αποκαλείται η διαδικασία μετάθεσης (μεταφοράς) των απωθημένων μας σε επιλογές, καταστάσεις ή συμπεριφορές που είναι κοινωνικά αποδεκτές ή χρήσιμες, όπως οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες, τα χόμπι, η επιλογή επαγγέλματος, ανώδυνες μικρές συνήθειες κλπ.
Οδηγίες: Κοιτάξτε προσεχτικά τα πορτρέτα των οχτώ αυτών -περισσότερων ή λιγότερο συμπαθητικών- ανθρώπων και διαλέξτε εκείνον που δεν θα θέλατε με κανένα τρόπο να συναντήσετε νύχτα, μέσα στο σκοτάδι, γιατί η όψη του σας προκαλεί αποστροφή και φόβο. Μετά διαβάστε το κείμενο που αντιστοιχεί στον αριθμό της φωτογραφίας που διαλέξατε.
Ερμηνείες: 1) Διαλέξατε έναν σαδιστή:
Απωθημένες τάσεις: Είναι πιθανό να έχετε απωθήσει στο υποσυνείδητό σας, κάποιες εμπειρίες από τα πρώτα χρόνια της ζωής σας, που σχετίζονται με αυταρχισμό στη συμπεριφορά σας, μια ανάγκη να κυριαρχείτε και μια ροπή προς την κακή προαίρεση. Αν διαλέξατε το πορτραίτο αυτού του ανακριτικού καθηγητή, ίσως έχετε απωθήσει στο ασυνείδητο σας, κάποιες επιθετικές ή ταπεινωτικές για τους άλλους συμπεριφορές.
Άρνηση: Μάλλον είστε ένα ολότελα άκακο και φιλήσυχο πλάσμα, πάντα έτοιμο να θυσιαστεί για τον άλλον, να τον διευκολύνει και να τον εξυπηρετήσει. Αν και είναι πιθανό να είστε ένας χαμογελαστός υπάλληλος, ή ένας αφοσιωμένος συνεργάτης, οι ανώτεροί σας ίσως δυσκολεύονται να σας χειραγωγήσουν. Όταν δεν θέλετε να κάνετε κάτι, δημιουργείτε εμπόδια (καθυστερείτε, μουτρώνετε, ή δείχνετε κακή διάθεση). Συχνά, όταν πρέπει να αμυνθείτε, καταφεύγετε στην παθητική αντίσταση και στο πείσμα, που μακροπρόθεσμα κουράζουν και φθείρουν όσους σας δημιουργούν προβλήματα.
Εξιδανίκευση: Είναι πιθανό να έχετε μετατοπίσει τα απωθημένα σας, σε χρήσιμες και κοινωνικά αποδεκτές συμπεριφορές και δραστηριότητες, επιλέγοντας επαγγέλματα, όπως: χειρούργος, οδοντίατρος, αστυνομικός, εισαγγελέας ή χασάπης. Μπορεί επίσης, να τα έχετε εκλογικεύσει, δηλαδή να το εξωτερικεύετε με λογικοφανείς τρόπους, που κάνουν την ύπαρξή τους κοινωνικά αποδεκτή και δεν «απειλούν» την αυτοεκτίμησή σας. Ίσως, λοιπόν, να έχετε καλύψει π.χ. τον αυταρχισμό σας, υποστηρίζοντας ένθερμα απόψεις υπέρ της καταστολής και της επιβολής της τάξης.
2) Επιλέξατε έναν επιληπτικό:
Απωθημένες τάσεις: Όταν μιλάμε για διαταραχές της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς, που οφείλονται σε εγκεφαλική ασθένεια, βλάβη και δυσλειτουργία (όπως συμβαίνει σε κάποιες περιπτώσεις επιληψίας), μερικά από τα διαγνωστικά χαρακτηριστικά μπορεί να είναι η παρορμητικότητα, η ευερεθιστότητα, οι εκρήξεις θυμού και επιθετικότητας. Αν αυτός ο σωματώδης κύριος, με το στρογγυλό κεφάλι σας προκάλεσε αποστροφή και φόβο, ενδέχεται στη πρώιμη παιδική σας ηλικία να απωθήσατε στο υποσυνείδητο σας, κάποια τέτοια συναισθήματα και συμπεριφορές.
Άρνηση: Το πιθανότερο είναι, ότι είστε φιλειρηνικοί άνθρωποι, με τεράστια αποθέματα καλοσύνης. Πράοι, ανοιχτόκαρδοι και από καλή «πάστα», όπως λένε, δίνετε την εντύπωση ότι είστε υπεύθυνοι και αυτοελεγχόμενοι. Σταθεροί στα συναισθήματά σας, δένεστε με τους ανθρώπους, τις ιδέες και τα αντικείμενα. Συχνά όμως, στο τέλος της ημέρας, νιώθετε άδειοι και εξαντλημένοι, ίσως επειδή συνεχώς καταπνίγετε όποια αρνητικά συναισθήματα νιώθετε, προκειμένου να φαίνεστε καλοί σε όλους.
Εξιδανίκευση: Είναι πολύ πιθανό, να εκτονώνετε θετικά τον παρορμητισμό σας και να ασχολείστε με τον αθλητισμό. Ακόμα όμως και αν δεν καταφεύγετε στα αθλήματα και στις φυσικές δραστηριότητες, ζείτε πάντα ακολουθώντας ένα υπερβολικά δραστήριο ρυθμό. Μάλλον περνάτε τον καιρό σας, καταστρώνοντας χίλια σχέδια και προγράμματα. Ενδέχεται όμως και να τον κατασπαταλάτε, εκτονώνοντας την ενέργειά σας, μέσα από συνεχείς και άσκοπους μικροκαβγάδες στο σπίτι.
3) Διαλέξατε έναν κατατονικό:
Απωθημένες τάσεις: Κάποια γνωρίσματα αυτής της ψυχικής διαταραχής, είναι η υπερβολική διέγερση της φαντασίας και της νόησης γενικότερα και ο αρνητισμός. Αν, λοιπόν, αυτός ο αξύριστος αλλά χαμογελαστός κύριος, σας αναστάτωσε, ίσως να έχετε απωθήσει στο ασυνείδητο σας, κάποια «κοχλάζουσα» υπερκινητικότητα του νου που, αν δεν είχε ελεγχθεί ή μετατοπιστεί, ίσως να σας είχε κάνει να χάσετε την επαφή με την πραγματικότητα.
Άρνηση: Είναι πιθανό, να μένετε «γατζωμένοι» σε βεβαιότητες και να έχετε αυτοπεριοριστεί σε στερεοτυπικές συμπεριφορές (δεν σας αρέσουν οι καινοτομίες και οι αλλαγές). Ίσως είστε ο τύπος του συνεσταλμένου και άτολμου ανθρώπου, που πιέζεται ιδιαίτερα, όταν πρέπει να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα. Ο μεγάλος σας φόβος, είναι μην τυχόν και χάσετε τον έλεγχο. Είστε ένα κάπως άκαμπτος, συχνά αμυντικός και ίσως συμπλεγματικός άνθρωπος, που ποτέ δεν παρεκκλίνει από τους κώδικες συμπεριφοράς. Συγκρατημένοι και εσωστρεφείς, δυσκολεύεστε να μοιραστείτε τα συναισθήματά σας και να αφεθείτε.
Εξιδανίκευση: Είναι πιθανό, η δυνατή φαντασία σας να σας ωθεί σε «πολύχρωμες», πάντα όμως πολύ δομημένες δραστηριότητες. Έτσι, λοιπόν, ίσως έχετε στραφεί σε επαγγέλματα που χαρακτηρίζονται από «περιχαρακωμένη» δημιουργικότητα, όπως π.χ. γραφίστας, δημοσιογράφος, φωτογράφος, στυλίστας.
4) Διαλέξατε μια σχιζοφρενή:
Απωθημένες τάσεις: Η σχιζοφρενική προσωπικότητα, χαρακτηρίζεται από έντονη απάθεια, διαστρεβλώσεις της σκέψης και από ασύμβατο ή επίπεδο συναίσθημα. Αν αυτό το απαθές βλέμμα και το ανέκφραστο πρόσωπο, σας έκαναν να ανατριχιάσετε, ίσως σε κάποιο πρώιμο στάδιο της παιδικής σας ηλικίας, να απωθήσατε ένα συναίσθημα αδιαφορίας απέναντι στους άλλους και απόσυρσης από πράγματα και γεγονότα.
Άρνηση: Πρέπει μάλλον να είστε πολύ κοινωνικοί. Πιστεύετε στις συναναστροφές και στην επικοινωνία με τους άλλους, απολαμβάνετε την παρέα και βγαίνετε έξω συχνά. Η κοινωνικότητα σας είναι, μάλλον, απατηλή και ίσως κρύβει μια καλά απομονωμένη ύπαρξη, που ζει με το αίσθημα ότι είναι πάντα μόνη. Οι σχέσεις σας, μπορεί να σας φαίνονται απρόσωπες και επιφανειακές, σαν να τους λείπει το αληθινό συναίσθημα (έστω και αν – ή μάλλον ιδιαίτερα – όταν αυξάνετε τις σεξουαλικές συνευρέσεις). Κατά βάθος, ίσως να νιώθετε ότι δεν έχετε ανάγκη τους άλλους και τη συνύπαρξη μαζί τους.
Εξιδανίκευση: Μπορεί να έχετε στραφεί σε μοναχικές δραστηριότητες, ή σε ό,τι μπορεί να σχετίζεται με τη διανόηση, όπως είναι η μουσική, η ανάγνωση, ο διαλογισμός. Ενδέχεται επίσης, να έχετε αναπτύξει κάποιο ενδιαφέρον για φυσικές δραστηριότητες, που έχουν και μια μυστικιστική διάσταση, π.χ. το τρέκινγκ και η ορειβασία. Επίσης, μπορεί να αποζητάτε εμπειρίες απομόνωσης, λόγου χάρη, να κάνετε το γύρο του κόσμου μόνοι σας με σκάφος ή να αποσύρεστε για κάποιο διάστημα σε μοναστήρι.
5) Διαλέξατε μια υστερική:
Απωθημένες τάσεις: Κάποια από τα γνωρίσματα της προσωπικότητας, που αποκαλείται υστερική, είναι τα επιφανειακά και ασταθή συναισθήματα, ο ναρκισσισμός και η επιδειξιομανία. Αν διαλέξατε, ως το πρόσωπο που θα σας τρόμαζε περισσότερο απ’ όλα, αυτή την παράξενη κυρία, με τα βαριά βλέφαρα, ίσως είναι επειδή έχετε απωθήσει μια ασυγκράτητη επιθυμία να γοητεύσετε, μια ροπή προς το κραυγαλέο και μια δίψα για επιβεβαίωση.
Άρνηση: Ίσως δίνετε την εντύπωση ενός συγκρατημένου ανθρώπου, με έντονη εσωτερικότητα. Στη πραγματικότητα όμως, ενδέχεται να είστε ένας άνθρωπος, που μολονότι εμφανίζεται ως αθόρυβος και ταπεινός, διακατέχεται από μια ακατανίκητη και υπερβολική επιθυμία να γοητεύει τους άλλους. Φροντίζετε σχολαστικά την εμφάνισή σας και τη συμπεριφορά σας. Κομψοί, κλασικοί, ντυμένοι συνήθως στην «πένα», φροντίζετε πάντα να συνδυάζετε την αμφίεση σας, με ένα αξεσουάρ που τραβάει το βλέμμα.
Εξιδανίκευση: Μπορεί να έχετε ασχοληθεί με μια σπάνια ειδικότητα (π.χ. λατινική φιλολογία), να κάνετε κάποιες ιδιαίτερες επιλογές (π.χ. να είστε αποκλειστικά χορτοφάγοι) ή να εκδηλώνετε μια ανώδυνη μικρή μανία ή συνήθεια, όπως π.χ. να γλύφετε τα χείλια σας πριν μιλήσετε.
6) Διαλέξατε μια καταθλιπτική:
Απωθημένες τάσεις: Η έλλειψη αυτοεκτίμησης, τα αισθήματα κατωτερότητας και ενοχής, είναι τα βασικότερα συμπτώματα της κατάθλιψης. Το γεγονός, ότι αυτό το άκακο ον, αποτελεί για εσάς την ενσάρκωση της αποστροφής, ίσως σημαίνει ότι είστε ένας βαθιά θλιμμένος άνθρωπος, που καταφέρνει να έχει αυτά τα συμπτώματα υπό έλεγχο.
Άρνηση: Πρέπει, μάλλον, να είστε μια εξωστρεφής, άνετη και ανέμελη προσωπικότητα. Μερικές φορές μάλιστα, μπορεί να εμφανίζεστε σαν ένας πραγματικός ανεμοστρόβιλος. Επιδεικνύετε δυναμισμό, αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία κάθε στιγμή. Μερικές φορές βέβαια, εκνευρίζεστε, ή εκδηλώνετε κρίσεις δυσθυμίας και παράξενης μελαγχολίας (το σύνδρομο του θλιμμένου κλόουν). Μπορεί επίσης να γίνετε καχύποπτοι και πικρόχολοι.
Εξιδανίκευση: Είναι πολύ πιθανό, να μεταθέτετε την ψυχική σας δυστυχία, αναλαμβάνοντας τον ρόλο του ψυχολόγου των άλλων, ψάχνοντας να βρείτε λύσεις στα προβλήματά τους. Εναλλακτικά, στρέφεστε ή και αφιερώνεστε ολόψυχα σε κάποιου είδους στράτευση.
7) Διαλέξατε έναν μανιακό:
Απωθημένες τάσεις: Κάποια από τα διαγνωστικά χαρακτηριστικά της μανίας, είναι η εξωστρέφεια, η υπερδιέγερση, η υπερεκτίμηση του εαυτού και η αλόγιστη σπατάλη συναισθημάτων και χρημάτων. Αν αυτή η καλοσυνάτη φάτσα, σας προκαλεί αποστροφή, ίσως σημαίνει πως κρύβετε μέσα σας μια έξαψη, που αν δεν ελεγχόταν, θα σας μετέτρεπε σε κάποιο φωτισμένο ή φανατικό «μύστη», με τον οποίο θα ήταν αδύνατον να ζήσει κανείς.
Άρνηση: Είναι πολύ πιθανό, να είστε κάποιος που δεν θέλει να προκαλεί με τη συμπεριφορά του και που απεχθάνεται τον θόρυβο, τις ακρότητες και τις υπερβολές. Είστε ένα πρότυπο διακριτικότητας, αυτοσυγκράτησης και μέτρου. Λογικοί και οικονόμοι, έχετε πάντα μια απόλυτα ελεγχόμενη συμπεριφορά: τίποτα δεν χάνετε και τίποτα δεν σας ξεφεύγει. Μερικές φορές όμως, αυτό το μανιακό απωθημένο σας, μπορεί να εκδηλώνεται με έναν κοινωνικό τρόπο, όπως με το να έχετε υπερβολικές απαιτήσεις από τους άλλους, εκφράζοντας την ανάγκη να τα ελέγχετε όλα, να τα επαληθεύετε και να τα επιβλέπετε.
Εξιδανίκευση: Ενδέχεται όμως και να έχετε εξιδανικεύσει αυτά τα απωθημένα. Έτσι είναι πιθανό, να είστε ο χαρούμενος σύντροφος, η «ψυχή» της παρέας, ο DJ, με λίγα λόγια το επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Μπορεί να διοργανώνετε τις πιο επιτυχημένες γιορτές ή διασκεδάσεις και να χαρίζετε στους άλλους όλες τις χαρές. Στη περίπτωση αυτή, το μέλλον σας βρίσκεται στις δημόσιες σχέσεις, στη διαφήμιση ή σε επαγγέλματα που σχετίζονται με τη διασκέδαση.
8) Διαλέξατε μια προσωπικότητα με διαταραγμένη ταυτότητα
Απωθημένες τάσεις: Αυτού του είδους η προσωπικότητα, εκφράζεται με μια επιθυμία του ατόμου να ζει και να γίνεται αποδεκτό ως μέλος του αντίθετου φύλου. Αν αυτός ο νεαρός σας φαίνεται επικίνδυνος και διεφθαρμένος, ίσως στη πρώιμη παιδική σας ηλικία, να απωθήσατε κάποιο πρόβλημα ταυτότητας ή πιο ειδικά κάποιο πρόβλημα σχετικά με τη ταυτότητα του φύλου σας.
Άρνηση: Αν λειτούργησε ο αμυντικός μηχανισμός της άρνησης, μπορεί να έχετε μια τάση να επιβεβαιώνετε εμφατικά το βιολογικό σας φύλο. Στη περίπτωση αυτή, οι συμπεριφορές, οι τρόποι και η εμφάνισή σας, τονίζουν ότι είστε ένας πραγματικός άντρας ή μια αληθινή γυναίκα. Αν είστε άντρας, μπορεί να είστε πολύ “μάτσο”, αν είστε γυναίκα μπορεί να είστε υπερβολικά σέξι και να καταβάλλετε μεγάλη προσπάθεια για να σαγηνεύσετε τους άλλους (π.χ. να φλερτάρετε συνέχεια). Μπορεί επίσης, να είστε πολύ ανταγωνιστικοί απέναντι στους ομόφυλους σας και ίσως αναλώνεστε με το πως να κλέψετε το σύντροφό τους.
Εξιδανίκευση: Είναι πιθανό, να αφιερώνετε ολόκληρη τη ζωή σας, αποκλειστικά στον αγώνα για τις βασικές ανθρώπινες αξίες, όπως η ισότητα των δύο φύλων, η εξίσωση των μισθών, τα ίσα δικαιώματα, ή να σας αρέσουν (και να σημειώνετε επιτυχία) σε δραστηριότητες που παραδοσιακά συνδέονται με το άλλο φύλο, όπως στην περίπτωση των αντρών: η μόδα, η κομμωτική, το μακιγιάζ και στην περίπτωση των γυναικών: η μοτοσικλέτα, το κυνήγι κλπ.