Το μεροκάματο του θανάτου τείνει να γίνει ο κανόνας στην Ελλάδα καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία της Ομοσπονδίας Συλλόγων Τεχνικών Επιχειρήσεων τα εργατικά δυστυχήματα σημειώνουν θλιβερό ρεκόρ καθώς μέσα στο 2022 έχουν ήδη χάσει τη ζωή τους 51 εργαζόμενοι, όταν ολόκληρο το 2020 ήταν 38 (σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ ήταν 41). 51 θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα είχε καταγράψει η ΕΛΣΤΑΤ το 2019.
Εφιαλτικό τοπίο
Η χθεσινή μέρα λειτούργησε ως τραγική υπενθύμιση αυτού του εφιαλτικού τοπίου σε πάρα πολλούς χώρους εργασίας. 40χρονος μηχανικός στα μεταλλεία στη Φωκίδα και 38χρονος ηλεκτρολόγος σε αποθήκη ιντερνετικού σούπερ μάρκετ στο Μενίδι άφηναν την τελευταία τους πνοή την ώρα της δουλειάς. Μάλιστα ο φετινός Οκτώβρης έκανε ποδαρικό με 68χρονο νεκρό οικοδόμο στην Ηλεία κατά τη διάρκεια τεχνικών εργασιών το περασμένο Σάββατο.
Αυτά είναι μόνο τα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα, καθώς υπάρχει πληθώρα εργατικών ατυχήματων που μπορεί να μην οδηγούν στο θάνατο εργάτες ωστόσο οδηγούν σε λιγότερο ή περισσότερο σοβαρούς τραυματισμούς όπως στην περίπτωση 25χρονου εργάτη στο Δίστομο πριν από οχτώ μέρες (έγινε γνωστό προχτές) όταν έπεσε από ύψος 12 μέτρων κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης ανεμογεννητριών. Κοινώς, εκτός από τους νεκρούς εργάτες υπάρχουν και οι σακατεμένοι και δυστυχώς ο κατάλογος και για τις δύο περιπτώσεις δεν είναι μικρός, διαχρονικά.
Εργασιακή «κανονικότητα»
Ωστόσο καθώς φαίνεται από τα τελευταία στοιχεία, η συχνότητα με την οποία συμβαίνουν τα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα τείνει να μετατραπεί σε εργασιακή «κανονικότητα». Και αν κάτι έχει να προσφέρει η στατιστική και αριθμητική αποτύπωση του φαινομένου αυτού -γιατί για κάθε ξεχωριστή περίπτωση ανθρώπου που χάνει τη ζωή του έτσι κι αλλιώς είναι μια τραγωδία- είναι πως κάτι περισσότερο συμβαίνει, που δεν μπορεί να εξηγηθεί με την «ατομική ευθύνη» του θύματος στην τήρηση των μέτρων ασφαλείας κατά τη διάρκεια εργασιών.
Αυτό άλλωστε επισημαίνουν συνδικάτα και πολιτικές δυνάμεις ως αιτίες που οδηγούν εργαζόμενους στο θάνατο την ώρα της δουλειάς: Την τραγική έλλειψη μέτρων υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους εργασίας, την αποδιάρθρωση και διάλυση των ελεγκτικών μηχανισμών όπως του ΣΕΠΕ, την ανυπαρξία ελέγχων για την τήρηση ακόμα και των στοιχειωδών μέτρων προστασίας της ζωής στην εργασία, την καταπόνηση από την υπερεργασία και την ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων εξαιτίας της διάλυσης των εργασιακών σχέσεων, την αποδυνάμωση των εργατικών συνδικάτων κλπ. Η εργοδοτική αυθαιρεσία ζει και βασιλεύει καθώς τα μέτρα προστασίας «κοστίζουν» σε χρήμα και έτσι οι εργοδότες τα αποφεύγουν σε πολλές περιπτώσεις όπως ο διάολος το λιβάνι, ειδικά αν γνωρίζουν ότι δεν θα τιμωρηθούν επειδή ο κρατικός μηχανισμός, η κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο κάνει τα στραβά μάτια.
«Κάθε μέρα θρηνούμε κι ένα νεκρό»
«Κάθε μέρα θρηνούμε και έναν νεκρό» ανέφερε η ΓΣΕΕ επισημαίνοντας ότι παρά το γεγονός ότι έχει κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου «δυστυχώς, όμως, όπως όλα δείχνουν, δεν υπάρχουν ευήκοα ώτα. Οι συνάδελφοί μας είναι άνθρωποι με ονοματεπώνυμο και οικογένειες και όχι απλά στατιστικά στοιχεία σε μία μαύρη λίστα. Οι οικογένειές τους θέλουν απαντήσεις και απόδοση ευθυνών, που πολλές φορές δεν δίνονται και δεν γίνονται. Οι υπεύθυνοι στη χώρα μας για την Υγεία και την Ασφάλεια στην εργασία πρέπει να σταματήσουν να εθελοτυφλούν. Όσο δεν λαμβάνονται μέτρα, τόσο όχι μόνον δεν θα τερματίζεται ο μακάβριος και ντροπιαστικός κατάλογος, αλλά αντιθέτως θα γιγαντώνεται» υπογραμμίζει η Συνομοσπονδία.
Παράλληλα, η ΓΣΕΕ προσθέτει ότι, τις επόμενες ημέρες, θα δώσει στη δημοσιότητα κατάλογο με τα δυστυχήματα και τα σοβαρότερα εργατικά ατυχήματα που σημειώθηκαν μόνο τον τελευταίο χρόνο.
6.000 νεκροί εργαζόμενοι κάθε μέρα σε όλο τον κόσμο
Δυστυχώς η αυξητική τάση στα εργατικά ατυχήματα παρατηρείται και σε αρκετές άλλες χώρες της Ευρώπης, δείγμα άλλωστε της επιδείνωσης της θέσης των εργαζομένων παγκοσμίως και μάλιστα σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας σε όλο τον κόσμο, περίπου 2,3 εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους λόγω εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής ασθένειας. Ο αριθμός αυτός αναλύεται σε 6.000 εργαζόμενους που χάνουν τη ζωή τους σε ημερήσια βάση.
Ενδελεχής έρευνα και καταλογισμός ευθυνών
Με αφορμή το τραγωδία στα μεταλλεία της Φωκίδας το θέμα έφτασε στη Βουλή ενώ και τα κόμματα της αντιπολίτευσης στις ανακοινώσεις τους επεσήμαναν τους παραπάνω παράγοντες ως βασικές αιτίες των εργατικών ατυχημάτων και δυστυχημάτων.
Οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ Γιώργος Μουλκιώτης και Γιώργος Αρβανιτίδης κατέθεσαν ερώτηση στους υπουργούς Εργασίας και Ενέργειας & Περιβάλλοντος τονίζοντας ότι «απαιτείται ενδελεχής έρευνα και καταλογισμός ευθυνών για το τραγικό εργατικό ατύχημα στα μεταλλεία της εταιρίας Imerys στη Φωκίδα»
Στην ερώτηση τονίζεται ότι την Τετάρτη, 5 Οκτωβρίου 2022, σημειώθηκε σοβαρό εργατικό ατύχημα, όταν κατέρρευσε τμήμα της στοάς βάσεως 617 στα μεταλλεία της εταιρίας Imerys στη Φωκίδα, με αποτέλεσμα να χαθεί η ζωή ενός εργαζόμενου.
Κατόπιν αυτών, ζητείται από τους αρμόδιους υπουργούς, στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων τους, να προβούν σε άμεσες ενέργειες, προκειμένου αφενός μεν να διαλευκανθούν οι συνθήκες του εργατικού ατυχήματος, αφετέρου δε να απαντήσουν, εάν προβλέπονταν και τηρούνταν τα μέτρα υγείας και ασφάλειας, εάν είχαν πραγματοποιηθεί επιθεωρήσεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες και να αποδοθούν ευθύνες όπου αναλογούν για το ατύχημα και τα αποτελέσματά του.
Τέλος, ζητείται να κατατεθούν σειρά συγκεκριμένων εγγράφων,από τα οποία θα προκύψει εάν τηρούνταν οι προβλεπόμενοι όροι και οι κανόνες υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και θα ρίξουν άπλετο φως στις συνθήκες και τα αίτια του ατυχήματος.
Η λίστα μεγαλώνει συνεχώς
Αναλυτικά το πλήρες κείμενο της ερώτησης των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ έχει ως εξής:
«Την Τετάρτη, 5 Οκτωβρίου 2022, σημειώθηκε σοβαρό εργατικό ατύχημα, όταν κατέρρευσε τμήμα της στοάς βάσεως 617 στα μεταλλεία της εταιρίας Imerys στη Φωκίδα, με αποτέλεσμα να χαθεί η ζωή ενός εργαζόμενου.
Πρόκειται για ένα ακόμα σοβαρό εργατικό ατύχημα, το οποίο προστίθεται στα πολλαπλά τραγικά εργατικά ατυχήματα, έντονης συχνότητας τα τελευταία χρόνια, που καθιστούν αναγκαία την διασφάλιση της επαρκούς τήρησης των μέτρων υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων. Επειδή η λίστα των εργατικών ατυχημάτων ως και των θανάτων από αυτά μεγαλώνει συνεχώς,
Επειδή το εργατικό ατύχημα στην Φωκίδα έχει προκαλέσει αναστάτωση, οργή, ανησυχία και ερωτηματικά στην τοπική κοινωνία της ευρύτερης περιοχής, μετά μάλιστα από επανειλημμένα ατυχήματα σε σύντομο χρονικό διάστημα,
Επειδή οι σοβαρές ελλείψεις σε μέτρα υγείας και ασφάλειας στους χώρους εργασίας και η έλλειψη απαιτούμενων ελέγχων οδηγούν σε δυστυχήματα που στερούν την ζωή των εργαζομένων,
Επειδή η υποβάθμιση των ελεγκτικών μηχανισμών σε συνδυασμό με την υπολειτουργία της Επιθεώρησης Μεταλλείων Νοτίου Ελλάδος (ΕΜΝΕ) θέτει διαρκώς σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές,
Επειδή είναι ευθύνη της Κυβέρνησης και των αρμοδίων αρχών να εντατικοποιήσουν, ουσιαστικοποιήσουν και να αυστηροποιήσουν τους ελέγχους, ώστε η λίστα με τα εργατικά δυστυχήματα στη χώρα μας επιτέλους να μειωθεί, αν όχι να κλείσει,
Ερωτώνται οι αρμόδιοι υπουργοί
Ερωτάσθε κ.κ. Υπουργοί:
- Τι μέτρα θα λάβετε προκειμένου να διερευνηθούν οι συνθήκες του τραγικού δυστυχήματος και να αποδοθούν ευθύνες στους υπευθύνους;
- Τι κανόνες και μέτρα ασφαλείας είχαν ληφθεί από τους υπεύθυνος εργοδότες, πριν και κατά το συμβάν; Ποιος ήταν ο επιβλέπων των εργασιών, ποιοι ήταν παρόντες κατά την εκτέλεση αυτών και με ποια ειδικότητα και ιδιότητα;
- Η στοά όπου σημειώθηκε το ατύχημα είχε ελεγχθεί και είχε εγκριθεί η χρήση και λειτουργία της από τις αρμόδιες ελεγκτικές και αδειοδοτούσες αρχές για την ασφαλή κίνηση ανθρώπων και μηχανημάτων και χρήση της, την εκτέλεση των εργασιών εντός αυτής, ως και ως προς την τήρηση των προϋποθέσεων και των κανόνων ασφαλείας εντός αυτής; Να κατατεθούν οι σχετικές εκθέσεις και βεβαιώσεις των οργάνων ελέγχου από την ΕΜΝΕ, από την 1-1-2015 έως και την ημέρα που συνέβη το ατύχημα.
- Ποιά ήταν αναλυτικά τα προστατευτικά μέτρα που υπήρχαν στο χώρο, για την περίπτωση πάσης φύσεως ατυχήματος και προστασίας του εργαζομένου;
- Πόσοι έλεγχοι και πότε είχαν διενεργηθεί από το έτος 2015 έως και τις 6-10-2022 ως προς την τήρηση των κανόνων υγείας και ασφαλείας στις εγκαταστάσεις του μεταλλείου; Να κατατεθούν τα σχετικά δελτία ελέγχου.
- Ποια ήταν η εργασιακή σχέση του άτυχου θανόντος; Οι εργασίες που εκτελούσε την ημέρα του ατυχήματος, ήταν προγραμματισμένες ή έκτακτες, από ποιόν είχαν προγραμματιστεί και από ποιόν είχαν δοθεί οι ανάλογες οδηγίες; Υπήρχε εργασιακή εκπαίδευση και εμπειρία;
- Είχαν διενεργηθεί σεμινάρια εκπαίδευσης των εργαζομένων και είχε συμμετάσχει και παρακολουθήσει ο άτυχος θανών; Τηρείται θεωρημένο βιβλίο εκπαίδευσης εργαζομένων;
- Τι συγκεκριμένα μέτρα προτίθεστε να πάρετε ώστε να στηριχτεί η οικογένεια του άτυχου θανόντος εργαζόμενου;
- Τι μέτρα σκοπεύετε να λάβετε ώστε οι συνθήκες εργασίας και τα μέτρα υγείας και ασφάλειας να είναι τέτοιου επιπέδου ώστε να αποφευχθούν τέτοιας φύσεως εργατικά και να μην θρηνήσουμε άλλους νεκρούς;
- Πόσες είναι οι οργανικές θέσεις στην Επιθεώρηση Μεταλλείων Νοτίου Ελλάδος (ΕΜΝΕ) και πόσοι υπάλληλοι υπηρετούν σήμερα; Είναι στις προθέσεις σας η ενίσχυσή της, με άμεση στελέχωση με ικανό αριθμό επιθεωρητών; Αν ναι, με ποιο συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα;
Και παρακαλείσθε, προς ενημέρωση της Βουλής, να καταθέσετε τα έγγραφα που έχουν ζητηθεί ως και τα πορίσματα της αυτοψίας των αρμόδιων ελεγκτικών μηχανισμών μετά το ατύχημα της 5ης Οκτωβρίου 2022».
Η κατάσταση έχει ξεπεράσει κάθε όριο
«Το Τμήμα Εργατικής Πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ -ΠΣ εκφράζει την οδύνη του για τους θανάτους δύο ακόμα νέων ανθρώπων σε χώρους εργασίας. Ένας 40χρονος εργαζόμενος λατομείου σε μεταλλείο στη Φωκίδα και ένας 38χρονος υπάλληλος αποθήκης στο Μενίδι προστέθηκαν χθες στον τραγικό κατάλογο των θανάτων σε εργατικά ατυχήματα τον τελευταίο χρόνο.
»Η κατάσταση με τα εργατικά ατυχήματα στη χώρα μας έχει ξεπεράσει κάθε όριο. Η υποβάθμιση και υποστελέχωση της επιθεώρησης εργασίας και συνολικά των ελεγκτικών μηχανισμών, η πλήρης υποτίμηση των θεμάτων υγείας και ασφάλειας από το υπουργείο Εργασίας, τα εξαντλητικά ωράρια και η γενικευμένη ασυδοσία στους χώρους εργασίας οδηγούν σε συνεχιζόμενες απώλειες νέων ανθρώπων.
»Είναι καθαρό πια ότι η αντεργατική πολιτική της κυβέρνησης δεν οδηγεί μόνο σε περιστολή των εργατικών δικαιωμάτων, εξάντληση των εργαζομένων και φτωχοποίηση του κόσμου της εργασίας. Οδηγεί σε θανάτους, σοβαρούς τραυματισμούς και ανθρώπινες τραγωδίες.
»Απαιτούμε την άμεση διερεύνηση σε βάθος των αιτίων που οδήγησαν στα τραγικά εργατικά ατυχήματα και την απόδοση ευθυνών.
»Ο κόσμος της εργασίας, τα συνδικάτα και ολόκληρη η κοινωνία οφείλουν να πάρουν στα χέρια τους των αλλαγή των πολιτικών που έχουν οδηγήσει στην σημερινή κατάσταση. Μοναδικός δρόμος ο αγώνας για την ανατροπή των καταστροφικών πολιτικών και η ανάδειξη στις εκλογές μιας προοδευτικής κυβέρνησης, που θα αντιστρέψει τη σημερινή εικόνα και θα βάλει στο επίκεντρο τα δικαιώματα του κόσμου της εργασίας και την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων».
Ανθρωποθυσία στο βωμό του κέρδους
Σε ότι αφορά την απουσία ελέγχων στους χώρους εργασίας αξίζει να σημειωθεί ότι από 11 μηχανικούς που υπήρχαν, μόνο 3 μηχανικοί υπηρετούσαν το 2019 στο Τμήμα Επιθεώρησης Μεταλλείων του Σώματος Επιθεώρησης Νοτίου Ελλάδας!
Αναλυτικά στην ανακοίνωσή του το ΚΚΕ ανέφερε:
«Άλλος ένας νεκρός εργαζόμενος προστίθεται στον ματωμένο κατάλογο των εργατικών ατυχημάτων και των “ανθρωποθυσιών” στον βωμό των κερδών του κεφαλαίου. Αυτή τη φορά στη Βάριανη Φωκίδας, στο μεταλλείο Βωξίτη “IMERYS”, όπου μετά από κατάρρευση στοάς ένας εργαζόμενος έχασε τη ζωή του, ενώ άλλοι δύο κινδύνευσαν.
Η υπερεκμετάλλευση των εργαζομένων, η εντατικοποίηση, η έλλειψη στοιχειωδών μέτρων προστασίας της ζωής και της υγείας των εργαζομένων, είναι η αιτία των εργατικών ατυχημάτων. Η πολιτική όλων των κυβερνήσεων που διατηρεί την απουσία ουσιαστικών ελέγχων του κράτους – έλεγχοι οι οποίοι να εστιάζουν στην εργοδοτική ευθύνη για την εφαρμογή μέτρων προστασίας στους χώρους δουλειάς- είναι αυτή που θωρακίζει την εργοδοτική ασυδοσία.
Μόνο τρεις μηχανικοί στην Επιθεώρηση Εργασίας Νοτίου Ελλάδας
»Είναι αποκαλυπτικό ότι, σύμφωνα με την τελευταία δημοσιευμένη έκθεση, στο Τμήμα Επιθεώρησης Μεταλλείων του Σώματος Επιθεώρησης Νοτίου Ελλάδας (αρμόδιο για τον έλεγχο εφαρμογής των μέτρων που προβλέπονται στον Κανονισμό Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών), στο τέλος του 2019 υπηρετούσαν μόνο 3 μηχανικοί. Αυτή την άθλια πραγματικότητα, έρχονται να νομιμοποιήσουν και να ενισχύσουν και οι κυβερνητικές νομοθετικές παρεμβάσεις, όπως ο νόμος Χατζηδάκη και ο νόμος για τη “διάλυση” του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας.
Το ΚΚΕ εκφράζει τα συλλυπητήριά του στην οικογένεια του νεκρού εργαζόμενου και απαιτεί οι αρμόδιες υπηρεσίες να προχωρήσουν άμεσα στην διερεύνηση των αιτίων του δυστυχήματος και στην απόδοση όλων των ευθυνών. Τώρα χρειάζεται να δυναμώσει ο αγώνας των εργαζομένων για την ενίσχυση των μέτρων προστασίας στους χώρους δουλειάς, ενάντια στο αντεργατικό πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί από όλες τις κυβερνήσεις και κοστίζει καθημερινά ανθρώπινες ζωές».
Περιορίζονταν τα μέτρα ασφαλείας από το 2015
Αξίζει δε τέλος να σημειωθεί ότι η χτεσινή τραγική εξέλιξη στο μεταλλείο βωξίτη στη Φωκίδα δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία, καθώς από τον Δεκέμβριο του 2015, η εφημερίδα «Ριζοσπάστης» σε επιτόπιο ρεπορτάζ της εκεί κατέγραφε την ελλάττωση των μέτρων ασφαλείας όπως είχαν καταγγείλει από τότε οι ίδιοι οι εργάτες και περιγράφοντας την επιδείνωση των όρων εργασίας τους εξέφραζαν τους κινδύνους για εργατικά ατυχήματα.