"Neo liberal ekonomi, epistemolojik, heteredoks yaklaşım ve nöroekonomi" çıkışı ile tartışılan Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, kendisini eleştirenler için "Nörologlara gitsinler" diyerek yanıt verdi.
Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati, geçtiğimiz haftalarda yeni ekonomi modeline ilişkin yaptığı konuşmanın bir bölümünde, "Neoklasik ekonomi düşüncesinden epistemolojik bir kopuşu temsil eden heterodoks yaklaşım, günümüzde giderek ön plana çıkan davranışsal ekonomi ve nöroekonomi gibi alanların da etkisiyle daha fazla önem kazanmaktadır." şeklinde bir cümle kullanmıştı.
Nebati'nin sözleri, özellikle sosyal medyada çok konuşulurken Meclis'in açılması sonrası ilk grup toplantısını yapan İYİ Parti'de de gündeme geldi. Genel Başkan Akşener, konuşma yaptığı sırada, Bakan Nebati'nin sözlerini hatırlattı.
"BİZE NÖROLOGLAR LAZIM"
Konuşmasında ekonomiye değindiği sırada Akşener, Bakan Nebati'yi eleştirerek şu ifadeleri kullandı:
Adeta yeni öğrendiği tüm kelimeleri aynı cümle içinde kullanmaya çalışan çocuklar gibi "Neo liberal ekonomi düşüncesinden epistemolojik bir kopuşu temsil eden heteredoks yaklaşım" dedi. İkinciyi okuyamam, okumadan hiç söyleyemem. "Günümüzde giderek ön plana çıkan davranışsal ekonomi ve nöro ekonomi ile daha fazla önem kazanmakta", bu ne demek? Gelin tercümesini yapayım. Aslında diyor ki "Biz bilgiden ve bilimden koptuk. Dünyada uygulanan tüm ekonomi metotlarını da reddediyoruz. Bizi artık ekonomistler değil, nörologlar... Buraya bir de psikiyatrist lazım.
BAKAN NEBATİ'DEN YANIT
Akşener'in sözleri, başta sosyal medyada olmak üzere kısa sürede gündem olurken Bakan Nebati'den jet yanıt geldi. Muhabirlerin, ekonomi modeline ilişkin eleştirileri sorduğu sırada "Hayır onu geç de" diyen Nebati, "Nöro iksisatla ilgili dalga geçmişler. Nörologlara gitsinler o zaman. Nöro iktisat diye bir şey yok diyorlarsa ben ne yapayım? Yarın, cuma günü cevap vereceğim." ifadelerini kullandı.
BAKAN NEBATİ NE DEMEK İSTEDİ ? İŞTE O EKONOMİK TERİMLERİN ANLAMLARI
Ekonomik Dönüşüm Zirvesi'nde yaptığı konuşmada "Neo klasik ekonomi düşüncesinden epistemolojik bir kopuşu temsil eden heteredoks yaklaşım günümüzde giderek ön plana çıkan davranışsal ekonomi ve nöro ekonomi ile daha fazla önem kazanmaktadır" diyen Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin bu konuşması tartışılmaya devam ederken sosyal medyada kullanıcılar neo klasik ekonomi, epistemolojik kopuş, heterodoks yaklaşım, davranışsal ekonomi, nöroekonomi nedir diye aratıp durdu.
İşte tek tek bu terimlerin yanıtları:
Neo klasik ekonomi
Temel olarak 1870’lerde ortaya çıktı. Neoklasik iktisatçıları, insanların mal veya hizmetleri tüketirken, faydalarını veya memnuniyetlerini en üst düzeye çıkarmalarıyla ilgili uğraşır. İşletmeler mal veya hizmet satarken karlarını maksimize etmeye çalışırlar. Bakan Nebati burada geçmişten bugüne alışıla gelmiş ekonomi politikalarını reddettiklerini vurguluyor.
Epistemolojik Kopuş
İdeolojik alandan, bilim alanına geçişin ifade edildiği teorik bir olaydır. Bu teori ilk olarak, Marks'ın kendisinden öncekilerle temelden ayrışarak ayrı bir konuma geçişini belirtmek amacıyla kullanıldı. Bakan Nebati bu ifadeyle sadece sözde değil uygulamada da ekonomi politikasını değiştirdiklerini anlatıyor.
Heterodoks yaklaşım
Bakan Nebati tarafından ana akım ekonomi politikalarından ayrılma anlamında kullanıldı. Nebati burada “faiz sebep enflasyon sonuç” önermesinin Heterodoks yaklaşım olduğunu savunuyor. Bu yaklaşımda, ekonomideki enflasyonist baskıları önlemek amacıyla ücretler belirli bir süre dondurulur. Heterodoks ekonomi politikası dünyada en çok Brezilya ve Arjantin gibi ülkelerde uygulandı. Heterodoks sözcüğü, "farklı" anlamına gelen Yunanca heteros ve "öğreti, düşünce" anlamındaki doxa sözcüklerinden oluşur.
Davranışsal ekonomi
İnsan zihindeki ekonomik karar alma mekanizmalarının sosyal, zihni ve duygusal önyargılardan nasıl etkilendiği üzerine çalışır. Sosyal, zihni ve duygusal önyargıların nasıl etkilendiği araştırılırken, ağırlık günümüzde finans alanında teknik analiz, pazarlama gibi alanların özel ilgisini çeker. Bu kapsamda pazar fiyatlarının ve kaynak kullanımının neden değiştiği sorusu sorulur. Bakan Nebati de bu ifadeyi kullanarak ekonomide piyasaya göre hareket etmenin önemine vurgu yaptı.
Nöroekonomi Ekonomi, psikoloji, sinirbilim ve davranışsal ekonomi gibi çeşitli çalışma alanlarından unsurlar alan yeni bir disiplin. Temel amacı, insanların ekonomi ile ilgili kararları nasıl aldıklarını incelemektir. Nöroekonomi, bireysel kanaatlerin neye göre şekillendiği üzerinde durur. Bakan Nebati burada da piyasanın kurallarına göre hareket etmektense ihtiyaçlarına göre karar almanın önemine vurgu yaptı.