Türkiye'den kaçırılan birbirinden değerli eserler yapılan diplomatik çalışmalar sonucunda ülkeye getirildi. Buna göre, 2022'de 120 bin tarihi eser ülkeye kazandırıldı.
Paha biçilemeyen binlerce yıllık eserler, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Kültür Varlıkları Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığı ekiplerinin çabasıyla Türkiye’ye iade ediliyor.
Titizlikle yürütülen çalışmalar sonucu 1980 yılından bugüne dünyanın dört bir yanından 22 bini aşkın eser Türkiye’ye getirilerek koruma altına alındı.
2022 yılının başından bu yana ise bin 120 eser geri getirildi. Bu eserlerin iadesi ABD, Hırvatistan, İngiltere, Hollanda ve Almanya’dan sağlandı.
ABD’den 21 pişmiş toprak çömlek getirildi
Yılın ilk ayında ABD’den 21 pişmiş toprak çömleğin iadesi sağlandı. Roma dönemine ait, yerel taşra üslubuyla yapılan ve günlük yaşamda kullanıldığı tespit edilen çömlekler, 18 Ocak’ta Türkiye’ye getirildi. Eserler, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde koruma altına alındı.
Gönüllü olarak iade edilen seccade
ABD’den gönüllü iade edilen seccade Ocak ayında ABD’den getirilen bir başka tarihi eser ise 19’uncu yüzyıla tarihlenen bir seccade. Eser, ABD’nin Alabama Eyaleti'nde yer alan “Mobile Museum Art” (MMoA) tarafından iade edilerek 5 Ocak’ta Türkiye’ye getirildi. Ankara Etnografya Müzesi Müdürlüğü’nde muhafaza altına alınan seccade 125x190 cm ölçülerinde ve suzeni tekniği işlemeleriyle dikkat çekiyor.
Teslim edilen sikkeler
2600 yıllık sikkeler ABD’den iadesi sağlanan eserler arasında 12 sikke de yer alıyor. Yapılan incelemeler sonucu elektrum ve gümüş sikkelerin MÖ 6’ıncı ve MÖ 3’üncü yüzyıllar arasına tarihlendiği tespit edildi.
Sikkelerden gümüş olanlarını Makedonya Kralı III. Aleksandros’un Milet, Sardes ve Lampsakos gibi Anadolu kentlerinde bastırdığı tahmin ediliyor. Elektrum olanlar ise İonia ve Lydia bölgelerine ait. 3 Şubat’ta Türkiye’ye getirilen sikkeler, İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde sergileniyor.
Figürinlerden altın giysi süslerine 14 eser
Yine ABD’den iadesi sağlanan bir başka eser grubu da 3 Şubat’ta ait olduğu topraklara getirildi. İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde sergilenmeye başlayan eserler şöyle...
7 adet MÖ 7’inci ve 6’ıncı yüzyıla ait altın giysi süsleri. MÖ 4’üncü ve 3’üncü yüzyıla tarihlendirilen gümüş ve altın kullanılarak yapılmış Hellenistik döneme ait geyik başı biçimli rhyton.
Neolitik döneme ait pişmiş Toprak Ana tanrıça figürini. -Kalkolitik Çağ’a ait mermer Kilia tipi idol. -MÖ 2 bin yılına ait iki adet bronz kuş biçimli standart ve bronz dağ keçisi biçimli standart. -MÖ 7’inci ve 6’ıncı yüzyıla ait altın ve fil dişinden üretilmiş kadın figürini.
Kilia tipi mermer idol başları
ABD’den yine 3 Şubat’ta Türkiye’ye getirilen iki eser daha bulunuyor. Söz konusu eserler Kalkolitik Çağ’a tarihlenen 2 adet Kilia idolünden oluşuyor. Yasa dışı yollarla Türkiye’den kaçırıldığı tespit edilen eserler şu an Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.
Hırvatistan’dan bini aşkın eser iade edildi
Hırvatistan’da yer alan Vinkovci Müzesi’nde bulunan bin 59 eserin, incelemeler sonucu Anadolu kökenli oldukları ve yasa dışı yollarla ülkemizden çıkarıldığı tespit edildi. Eserler arasında MÖ 5’inci yüzyıldan MS 13’üncü yüzyıla dek Anadolu’da yaşayan çeşitli uygarlıklara ait olduğu belirlenen sikkeler bulunuyor.
Yine Geç Roma-Bizans dönemlerine tarihlenen yüzük, hayvan figürinleri, insan yüzü biçimli aplik parçalar, röliker, kemer tokası parçası ile birlikte bir adet Hermes heykelciliği de iade edilen eserler arasında yer alıyor. 10 Mart’ta Türkiye’ye getirilen eserler, Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ne teslim edildi.
İngiltere’den getirilen Eros Başı lahdine kavuştu
Dünyaca ünlü Sidamara Lahdi’nin neredeyse bir asırdır kayıp olan başı İngiltere’den Türkiye’ye getirildi. MS 2-3’üncü yüzyıla tarihlenen Sidamara Lahdi, dünyanın en ağır lahitlerinden biri olarak biliniyor.
Lahdin eksik parçası olan Eros Başı 10 Haziran’da Türkiye’ye getirildi. Eros Başı, İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde sergilenen Sidamara Lahdi’yle birleştirilerek ziyarete açıldı.
Almanya’dan 3 eserin iadesi sağlandı
Almanya’nın Hamburg kentinde Anadolu topraklarına ait olan 3 eser tespit edildi. Roma dönemine ait 2 adet mimari parça ile 1 adet heykel başı 22 Haziran’da Türkiye’ye getirildi. Eserler, Ankara Medeniyetler Müzesi’nde koruma altına alındı.
Bozgoca Camii Kitabesi Hollanda’dan getirildi
Üzerinde Osmanlı Türkçesi ile “Şile Kazasında Bozgoca Karyesinde El-Hac İbrahimzade Hurşid Bey'in Cami-i Şerifi Hayratıdır 17 Safer Sene 1285” yazılı kitabe Hollanda’da tespit edildi. 30 Eylül’de Türkiye'ye getirilen eser, Türk ve İslam Eserleri Müzesi’ne teslim edilerek sergilenmeye başladı.
ABD 6 eseri daha iade etti
Anadolu'daki antik kentlerden yağmalanarak ABD'ye kaçırılan 6 paha biçilemez tarihi eser daha Türkiye’ye getirildi. 13 Kasım’da düzenlenen törenle Antalya Müzesi’nde sergilenmeye başlayan eserler şunlar: -Roma İmparatoru Lucius Verus'un insan boyutundaki bronz heykeli.
MÖ 3’üncü yüzyıl Helenistik döneme ait oturur şekilde tasvir edilmiş Attis heykelciği. -Roma dönemine ait Apollon heykelciği.
AA'da yer alan habere göre; Erken Tunç Çağı'na tarihlendirilen mermer kusura tipi idol. -Perge Antik Kenti kökenli Roma dönemi sütunlu lahit parçaları. -Frig dönemine ait pişmiş toprak levha.