Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Fatih’in edebiyat mahfillerinin yer aldığı eserde; Küllük Kahvesi, Çınaraltı, Sahaflar Çarşısı, Çorlulu Ali Paşa, Sultanahmet Cezaevi, Kızlarağası Medresesi, Diriliş, Hekimoğlu Ali Paşa ve Gülhane Parkı’na kadar uzanan mekanlarda; Fatih’le bir şekilde ilişki kurmuş edebiyatçı sanatçıların kültür havzasına temas etmek mümkün.
Kitapta; Necip Fazıl Kısakürek, Nazım Hikmet Ran, Edip Cansever, Sezai Karakoç, Mahmet Akif Ersoy, Muallim Naci, Ahmet Hamdi Tanpınar gibi isimlerin semtin hangi mekanlarında vakit geçirip, nasıl bir toplumsal hafızadan beslendiklerine şahitlik etmek de mümkün.
İstanbul’u genel kabul olarak Suriçi olarak ele aldığımızda, günümüzün ve bir dönemin yaşayan gerçekliği olarak Fatih’in merkez konumu mekanlar üzerinden tanıyabiliyoruz.
Günümüzde hızla değişen, mekan ve hafıza ilişkisinin eski zamanlarda bu kadar hızlı akmadığı ve edebiyatçıların birbirlerini daha çok mekanla ilişki kurarak tanımaya ve entelektüel alışverişlerini buralar üzerinden geliştirdiğini, güçlendirdiğini görmek de kitabın bize sunduğu paydalardan biri.
Anar: “Fatih’in edebi derinliğini de ortaya koymak istedik”
Fatih’in edebiyat duraklarını bilmenin, onları tarihsel süreç içinde tanıyıp günümüzde de görüp fark etmek, okurların yaşanan şehirle kurdukları iletişimi son derece artıracak ve onlara farklı pencerelerin açacağını belirten Yazar Turgay Anar; “Bu eserler tarihi, estetik ve kültürel zenginliğe sahip Fatih ilçesinin aynı zamanda edebi derinliğini de ortaya koymayı hedefledik. Kitabın ortaya çıkması esnasındaki yardım ve teşvikleri için Fatih Belediye Başkanı M. Ergün Turan’a teşekkür ediyorum.”
Turan “Kitap Suriçi Fatih’te huzur veren bir yolculuğa çıkarıyor”
Suriçi İstanbul’un her dönem özellikle edebiyatın, söz sanatlarının bir merkezi olduğunu belirten Fatih Belediye Başkanı M. Ergün Turan ise şunları söyledi: “Fatih’in edebiyat durakları, İstanbul’u İstanbul yapan şahsiyetlerin, edebiyatçıların ve onların bıraktıkları izlerin peşinden gidiyor ve bizi Suriçi’nde huzur veren bir yolculuğa çıkarıyor. Bir kültür edebiyat atlası mantığında hazırlanan bu eseri hazırlayan Turgay Anar’a teşekkür ediyor, kitapta adı geçen edebiyatçılarımızı da minnet ve şükranla anıyorum. Umuyorum ki Fatih’in Edebiyat Durakları’na yapılan yolculuklar, hepimiz için Suriçi İstanbul’un mekanlarıyla daha samimi ilişkiler kurabilmeye ve yeni şeyler öğrenebilmeye vesile olur.”
KÜLLÜK’ÜN MİRASI
Bunu bir örnek üzerinden anlatmaya çalışırsak, 1930-1950 yılları arasında bir uzun bir dönemi kapsayan Beyazıt’taki Küllük Kahvesi’nin belli başlı müdavimleri arasında şu isimler yer almaktadır: “İbnülemin Mahmud Kemal İnal, Mükremin Halil Yinanç, Şemseddin Reşad, Kazım Nami Duru, Burhan Toprak, Ali Canip Yöntem, Selim Nüzhet Gerçek, Mustafa Şekip Tunç, Hilmi Ziya Ülken, Peyami Safa,
Sadettin Nuzhet Ergun, Ferit Kam, Kilisli Rıfat Bilge, Reşat Nuri Güntekin, Fuat Köprülü, Yahya Kemal, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Emin Ali Çavlı, Ahmet Refik
Altınay, Neyzen Tevfik, Mesut Cemil Tel, Ercüment Ekrem Talu, Ahmet Hamdi Tanpınar, Faruk Nafiz Çamlıbel, Necip Fazıl Kısakürek, Salih Zeki Aktay,
Halit Fahri Ozansoy, Osman Cemal Kaygılı, Reşat Ekrem Koçu, Ahmed Caferoğlu, Enver Ziya Karal, Dr. H. Ritter, İbrahim Çallı, Agâh Sırrı Levend, Mahmut
Yesari, Edip Ayel. Bu listeye tasfiye polemiğiyle Küllük ve diğer süreli yayınlarda şöhret kazanan gençler dâhil değildir. Eğer onları da sıralarsak listeyi şöyle tamamlayabiliriz: Abidin Dino, Arif Dino, Orhan Veli, Fikret Âdil, Asaf Hâlet Çelebi, Hasan İzettin Dinamo, Lütfü Erişçi, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Ömer
Faruk Toprak, Orhan Murat Arıburnu, Celâl Sılay, Zahir Güvemli, Şevket Rado, Özdemir Asaf, Sait Faik Abasıyanık, Sabahattin Kudret, Suphi Taşhan,
Hasan Tanrıkut, Salâh Birsel, Gavsi Halit Ozansoy, Cahit Sıtkı Tarancı, Tarık Buğra, Sabahattin Ali.”
Abidin Dino ve arkadaşları tarafından bir sayı olarak çıkarılan Küllük Dergisi de döneminde edebiyat ortamını fazlasıyla etkiliyor. Orhan Veli’nin de bir şiiri bu sayıda yer alıyor.
Yine kitap boyunca Sinekli Bakkal, Fatih Harbiye, Huzur gibi edebiyatımızın önemli eserlerinin ilham kaynağını oluşturan mekanlara dair yeni bilgiler edinilebiliyor.