Dünyanın saygın bilim dergisindeki makaleyi görünce bilimin el atmadığı konunun yeryüzünde olmadığını daha net anladım. Bilim, belki de bine varan alt uzmanlık alanlarıyla her şeye bir şekilde girdi oluyor, katkıda bulunuyor, ölçümleriyle, matematiğiyle istatistiğiyle, cihazlarıyla, izleme ve yorumlarıyla..
Spora bilimin çoktan girdiğini zaten biliyoruz. Antrenman, kas, beden, koşu, beslenme, oyun kurgusundan tutun, psikolojiye vb.lerine kadar.
Herkese Bilim Teknoloji dergisinde tam da Katar’daki futbol şampiyonasında, bilimin futbola ne kadar nüfuz ettiğini gösteren bir makale, futbolun çok yönlü bilimsel katkılarla artık ilerlediğini göstermesi açısından büyük bir ilgi odağı olmaya aday.
Futbolda “Büyük Veri Analiz Bilimi” var. Fizikçiler, istatistikçiler şampiyonluğa kimlerin yakın olduğu konusunda bir liste bile çıkardı. Tutar tutmaz bu ayrı bir konu, çünkü futbol o kadar çok belirsizliklerle, o kadar çok (milyarlarca!) olasılıklarla dolu ki sahada ortaya çıkacak yeni olasılıklar, bilimin öngörülerinde önemli değişiklikler yapabilir. Futbolun güzelliği!
Büyük Veri (Big Data) biliyorsunuz, pazarlama stratejilerinin vazgeçilmezi. Hepimizin verilerini topluyorlar; gezilerimiz, alışverişlerimiz, ilişkilerimiz, tercihlerimiz, meraklarımız, davranışlarımız.. Milyarlarca kişiden toplanıyor. Buna göre bize ürün, satış vb. stratejiler geliştiriliyor.
Bilim de özellikle karmaşık olayların mantığını, desenini anlamak için büyük verileri depoluyor ve kullanıyor.
FUTBOLDA YENİ ÇAĞ
“Dev veri şirketlerinin matematikçileri ve fizikçiler, veri bilimcileri ve analistleri futbolun emrinde! Forvetler kaç pası alamadı? Antrenmanın yoğunluğunun oyuna etkisi nedir? Topa en iyi şekilde vurmak için nerede durulmalı? Harekete engel olmayan giyilebilir teknolojiler, her türlü hareketi algılayabiliyor. GPS’le konumları takip edilebiliyor çok açılardan görüntü alan kameralar ve her bir ayağın ne kadar marifet gösterdiğini değerlendirilebiliyor. Kafa vuruşlarından tutun oyuncuların topu ne kadar süre ayaklarında tuttuklarına kadar her şeyi yakalayabiliyor, artık yakında antrenör ve takımların bir yapay zekâ teknik direktör yardımcısı olacak.
Katar’da “Maç bitiminden birkaç dakika sonra, turnuva organizatörleri her oyuncuya performanslarının ayrıntılı bir dökümünü gönderiyor.”
“Bu turnuvada, forvet oyuncuları ne kadar pas alabilecekken alamadıklarını bile görebiliyor. Savunmacılar rakip takımı ne kadar rahatsız ettiklerine dair daha detaylı verilere sahip. Veri analizi bilimi oyuncu ve teknik direktörlere, antrenmanın yoğunluğunun oyuna etkisinden tutun, topa en iyi şekilde vurmak için nerede durulması gerektiğine yönelik tavsiyeler bile veriyor.”
YAPAY ZEKÂ DA VAR
“Veri analizleri oyun biçimlerini değiştiriyor, artık forvet oyuncuları uzaktan daha az şut atıyor, kanat oyuncuları orta yapmak yerine takım arkadaşına pas veriyor. Büyük veri, takımların felsefesini ve davranışını, rakiplerini nasıl analiz ettiklerini ve yetenek geliştirme ile oyuncu bulma yöntemlerini değiştirdi.”
Oxford Üniversitesi’nden Matthew Penn ve ekibinin geliştirdiği bir matematiksel model, İtalya’nın UEFA Euro 2020 turnuvasında İngiltere’yi yeneceğini doğru tahmin etmiş.
Kulüpler, top sürme, pas ve müdahaleler de dahil, yaklaşık 3000 oyun içi etkinliği analiz etmek için videoda kaydedilmiş maçları kodlayan ticari şirketlerden bilgi satın alabiliyor, “bilgisayar görüşü” adı verilen bir tür yapay zekâ kullanılıyor.
PEKİ KATAR’DA NE OLACAK?
Bu programa göre 1. Belçika (yüzde13.88 olasılık), 2. Brezilya (yüzde13.51), 3. Fransa (yüzde 12.11)... Böyle 15 takımı sıralamışlar.
Yazıdan: “Birçok analist, Londra kulübü Brentford FC’nin son dönemdeki başarısının bir kısmını, farklı liglerdeki oyuncuları derecelendiren ve takımın düşük bedelli yıldız oyuncuları satın almasına yardımcı olan şirket içi bir algoritmaya bağlıyor.. Liverpool FC’nin veri ekibinin oyuncunun sahadaki hareketlerinin gol atma olasılığını artırıp artırmadığını değerlendirebilen modeli de var.”
HBT’de yazı kapsamlı.. www.herkesebilimteknoloji.com’dan pdf olarak da edinebilirsiniz.