Ticaret Bakanlığı'nın düzenlediği ve tüketicinin daha ileri düzeyde korunması için yayınlanan düzenlemelerin yürürlüğe girdiği bugün yeni bir dönem başladı.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile Kat Mülkiyeti Kanunu'nda değişiklik öngören 7392 sayılı Kanun 1 Nisan'da yayınlandı.
Kanun kapsamındaki devre tatile ilişkin düzenlemeler 1 Nisan'da tarihinde, diğer düzenlemeler ise bugün yürürlüğe girdi.
Ticaret Bakanlığı, Tüketici Kanunu'nun yayınlanması ile ilgili bir açıklama yaptı.
Tüketicilerin lehine düzenleme
Söz konusu Kanun ve ikincil düzenlemelerle, taksitle satış sözleşmelerinde temerrüde düşmeleri halinde tüketiciler lehine düzenleme yapıldı.
Borcun tahsilatı için süre tanındı
Taksitle satış sözleşmelerinde, tüketicilerin temerrüde düşmeleri halinde tüm borcun talep edilebilmesi hususunda sözleşme bedelinin dikkate alınması sağlanarak ödeme güçlüğüne giren tüketicinin tüm borcunu ödemesinin daha geç talep edilmesi sağlandı.
Cayma hakkından yararlanacak
Tüketici kredisi borcunun tamamını 14 gün içinde ödeyen tüketiciler, bildirim aranmaksızın Kanun'un cayma hakkına ilişkin tanıdığı haklardan yararlanmaya başlayacak.
Tüketicilerin, tüketici kredisi sözleşmelerinde 14 gün içerisinde cayma haklarını kullanarak sadece krediden yararlanılan döneme ilişkin faizi ödeyerek kapatabilecekleri kredi borçlarında, bu cayma hakkının kullanılmaması nedeniyle faize ilave olarak ödedikleri ücret ve komisyonların maliyetine katlanmaları önlenecek.
Cayma süresi içerisinde kredi borcunun tamamını erken ödeyen tüketicilerin cayma hakkını kullandıkları kabul edilecek ve tüketiciler, iadesi gerekli ücretleri geri alabilecek.
Kredi sözleşmelerinde indirim
Belirsiz süreli kredi sözleşmelerinde faiz oranının düşürülmesi halinde tüketiciler, 30 gün beklemeden bu indirimden faydalanmaya başlayacaklar.
Kredi kartı veya kredili mevduat hesabı gibi belirsiz süreli kredi sözleşmelerinde yapılan faiz oranı indiriminin uygulanabilmesi için 30 gün öncesinde bildirim yapılması şartı kaldırılarak akdi faiz oranının düşürülmesi durumunda da bu değişikliğin tüketiciye bildirildiği döneme ilişkin son ödeme tarihinden itibaren uygulanabilmesine imkan sağlandı.
Krediyle ilgili olmayan sigortalar yasaklandı
Tüketici ve konut kredilerinde krediyle ilgili olmayan sigortalar ve yan finansal ürün ve hizmetler yasaklandı.
Bankaların sigortasız kredi seçeneğini de tüketiciye sunmak şartıyla, kredi bağlantılı sigortayı da içeren bir teklifi tüketiciye sunabilmelerine olanak tanınarak, tüketicinin bu 2 teklifi de kendi iradesiyle değerlendirmesi ve sigortalı ya da sigortasız teklifi tercih edebilmesi sağlandı.
Farklı faiz oranlı kredi tekliflerinden indirimli olanın seçilebilmesi için kredi verenin şart koştuğu kredi bağlantılı sigortalar dışında tüketicinin ihtiyaç duymadığı ve yararlanmayacağı yan finansal ürün veya hizmetlerin alım şartı yasaklanarak kredi nedeniyle tüketicilerin katlandığı maliyetler azaltıldı.
Satılan konutun azami teslim süresi belirlendi
Ön ödemeli olarak tüketicilere satılan konutun azami teslim süresi 48 aya çıkarılırken, sözleşmede belirlenen teslim tarihine uyulması da zorunlu hale geldi.
E-ticarette hizmet sağlayıcı platformlara sorumluluk
Mesafeli sözleşmelerde aracı hizmet sağlayıcı konumunda olan platformlara ilk defa sorumluluk ve yükümlülükler getirildi.
Tüketicilerin e-ticaret alışverişlerinde taraf oldukları mesafeli sözleşmelere ilişkin olarak aracı hizmet sağlayıcılara, tüketicilerin bildirim ve taleplerini iletebilecekleri ve takip edebilecekleri kesintisiz bir sistemi kurma yükümlülüğü getirildi.
Ayrıca aracı hizmet sağlayıcıların mesafeli sözleşmelerin bedel tahsilatına da aracılık etmeleri durumunda, bedel kendilerinde kaldığı sürece teslim veya ifa ile cayma hakkının kullanımında satıcı veya sağlayıcı ile tüketicilere karşı sorumlu olacak.
Ön ödemeli devre mülk satışı yasaklandı
Tüketicilerin mağduriyet yaşadığı alanların başında gelen devre tatil sözleşmelerine ilişkin yapılan değişikliklerle bu sektörde yaşanan tüketici sorunları azaltılacak.
Devre tatil sektörüne faaliyet gösteren şirketlerin uymak zorunda oldukları kurallar tüketici lehine olacak şekilde yeniden düzenlendi.
Ön ödemeli usulle devre mülk ve şahsi hakka konu devre tatil satışı yasaklanırken, bu tür satışlara ilişkin hükümler yürürlükten kaldırılarak tüketicilere sadece tamamen bitmiş ve işletilmeye hazır olan tesislerin satışının yapılması sağlandı.
Devre tatil sözleşmelerinde yeni dönem
Tüketicilerin haklarının daha kapsamlı bir biçimde korunabilmesi amacıyla ayni hakka konu devre tatil sözleşmelerinin sadece Kat Mülkiyeti Kanunu'nda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde devre mülk sözleşmesi şeklinde kurulması zorunlu kılındı.
Kooperatif veya ticaret şirketi ortaklığı ya da dernek veya vakıf üyeliği şeklinde devre tatil hakkı tanınamayacağı hususu düzenlendi.
Ayrıca, paravan şirketler kurularak tüketicilerin mağdur edilmesinin engellenmesi amacıyla devre tatile konu mal üzerinde ayni hak sahibi olmayanların devre mülk veya devre tatil satışı yapamayacakları hükme bağlandı.
Cayma süresi içinde tüketiciden ödeme veya borçlandırıcı belge alma yasağı devre mülk sözleşmelerini de kapsayacak şekilde genişletildi. Söz konusu yasağın ihlali halinde, tüketicilere ödemelerinin derhal iade edileceği ve tüketiciyi borç altına sokan her türlü belgenin tüketici yönünden geçersiz olacağı hususu düzenlendi.
Devre tatil sözleşmelerinde 10 yıllık azami süre sınırı
Tüketicilerin, şahsi hakka konu sözleşmelerde zamanla tesisin eskimesi, hizmetlerin beklenen nitelikte sunulamaması, yüksek aidat ücretleri gibi sorunlar nedeniyle 99 yıla varan sözleşmeler nedeniyle sözleşmeleri feshedememeleri ve bu tesisler için her yıl yüksek aidat ücretleri ödemek zorunda oldukları göz önünde bulundurularak, şahsi hakka konu devre tatil sözleşmelerinde 10 yıllık azami süre sınırı getirildi.
Bu düzenlemelere ek olarak, tüketicinin en az 90 öncesinden devre tatili kullanmayacağını sağlayıcıya bildirmesi durumunda, o dönem için herhangi bir isim altında bedel alınmayacağı düzenlendi.
Ayrıca, Kat Mülkiyeti Kanunu'nda öngörülen 15 günlük devre süresinin uzun bir süre olduğu ve dünya uygulamalarının genellikle 7 gün şeklinde olduğu dikkate alınarak Kanun'da yer alan asgari süre 7 gün olarak değiştirildi.
Sahte servis istasyonlarının önüne geçilecek
Sürdürülebilir tüketimi özendirmek ve tasarrufu teşvik ederek israfı önlemek amacıyla yenilenmiş ürünler ilk defa kanunla düzenleme altına alındı.
Cep telefonu gibi tüketicilerin sıklıkla değiştirdiği ve ithalatta önemli bir yer tutan ürünlerin Ticaret Bakanlığı tarafından yetkilendirilen "yenileme merkezleri" aracılığıyla donanım, yazılım veya fiziki özelliklerinde iyileştirme yapılarak, en az 1 yıl süreyle, garantili olacak şekilde tüketicilere yeniden satılmasına imkan tanındı.
Yetkili servis istasyonları dışında tüketicilere hizmet sunan özel servis istasyonlarının yetkili servis istasyonu algısı oluşturacak şekilde hizmet vermelerinin önlenmesi adına özel servis istasyonlarına servis fişi, tabela ve broşür gibi her türlü tanıtım ve faaliyetlerinde "özel servis" ibaresi kullanma zorunluluğu getirildi.
Tüketicilerin doğru ve güncel yetkili servis istasyonu bilgilerine ulaşabilmeleri, herhangi bir aldatıcı uygulama nedeniyle mağdur olmamaları amacıyla üretici ve ithalatçılara, tüm yetkili servis istasyonlarına ilişkin bilgilerini Bakanlıkça kurulan sisteme kaydetme zorunluluğu getirildi.
Öte yandan, garanti süresi tamamlandıktan sonra yedek parçanın temin edilememesi, servis istasyonunun bulunmaması gibi gerekçelerle satış sonrası hizmetin verilmemesi gibi durumların önüne geçilmesi amacıyla Ticaret Bakanlığı'nca belirlenen kullanım ömrü süresince tüketiciler, üretici ve ithalatçılardan zararlarının tazminini talep edebilecekler.
Tüketici hakem heyetlerine başvuru sınırı 30 bin liraya çıkarıldı
Tüketiciler için etkin ve masrafsız bir hak arama yolu olan tüketici hakem heyetlerine başvuru sınırı 15 bin 430 liradan 30 bin liraya çıkartıldı.
Tüketici hakem heyetlerinin üye, raportör ve toplantı konularına ilişkin kurumsal alt yapısı iyileştirildi.
Heyetlerin inceleme süresi hızlandırılarak, 6 aylık süreye ilave edilebilecek ek süre 6 aydan 3 aya indirildi.
Tüketici hakem heyetine yapılacak başvuruda bulunması gereken zorunlu bilgilerde eksiklik ya da tutarsızlık bulunması durumunda, heyet tarafından başvurular hakkında ret kararı verilmeden önce, 7 gün süre verilmek suretiyle, başvuru sahibinden ek bilgi veya belge istenmesi zorunlu tutuldu.
Taraflardan her birinin, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde, ilk başvurusunda yer alan talepleriyle ilgili olarak tüketici hakem heyetince karar verilmeyen hususlarda, kararın tamamlanmasını isteyebileceği hükme bağlandı.
Cezalar uygulanabilir ve caydırıcı olacak
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'da yer alan cezalar tekrar gözden geçirilerek, cezaların uygulanabilir ve caydırıcı olmasına yönelik değişiklikler yapıldı.
Tüketicilerle ön ödemeli devre tatil sözleşmesi kuran veya kurulmasına aracılık edenler hakkında 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası uygulanması hükmü getirildi.
Ayrıca Reklam Kuruluna internet üzerinden yapılan tüketicileri aldatıcı ve mevzuata aykırı reklamlar hakkında erişimin engellenmesi kararı verme yetkisi tanındı.