Rode oren. Dat hield Sven Molenaar aan zijn doctoraatsstudie over. Want terwijl gedrukte boeken uit de zeventiende eeuw bulkten van de vroomheid, stootte hij tijdens zijn onderzoek van het handschrift Het Mengelmoes op liederen en teksten vol erotiek en zelfs pure porno. Dertien van die teksten en liederen brengt hij nu tot bij het grote publiek via een boek en een album.
Nee, het Antwerpse volk en bij uitbreiding de mensen in huidig België liepen 350 jaar geleden niet alleen maar braafjes en vroom in het gareel van de Kerk. Dat zou je kunnen denken als je de gedrukte literatuur uit die periode leest. “Maar al die gedrukte boeken moesten toen voorbij een censor. Wat ook maar een beetje afweek van de strenge normen en waarden, haalde de drukpers niet”, vertelt onderzoeker Sven Molenaar (UAntwerpen).
Maar dat belette niemand om handgeschreven boeken te delen met gelijkgestemden. “Ene Petrus, op de plaats van zijn familienaam zette hij wijselijk een stippellijn om anoniem te blijven, verzamelde in zijn handschrift Het Mengelmoes 311 teksten vol liederen in het Antwerps van toen. Spotliederen, drinkliederen, liederen waar tegen de overheid wordt te keer gegaan of waarin de tekstschrijvers hun ongenoegen en bekommernissen over de maatschappij delen. Heel modern allemaal.”
Liefdesklachten
Opvallend ook voor de toen geldende zeden: liefdesklachten van mannen die niet aan hun trekken komen, aanmaningen van vrouwen die andere vrouwen waarschuwen om zich niet al te snel te geven aan een man, maar ook echte erotische tot zelfs pornografische liederen en proza.
“Wat te denken van deze zinnen: ‘Wilt gij mij lenen uw vogelhuisje? Ik zal u lenen mijnen paroque. Hij zal niet klappen, maar, gelijk een muisje, stil zijn en wezen zeer discré.’ In dat lied wil een man duidelijk seks met een vrouw die niet de zijne was, een sneer naar het huwelijk, een van de belangrijkste pijlers van de Kerk”, aldus Molenaar. “En de vrouw staat zeker niet afkerig tegenover zijn avances en de seksuele vrijheid. Al is ze blijkbaar wel bang dat hij niet groot genoeg geschapen is (Is uwen vogel niet al te vliegachtig?), maar verzekert ze hem wel van een happy end (Een huisje weet ik wel tot zijn geniet. Hij zal daar ingaan, ik zeg het u waarachtig,maar uitgaan zonder tranen niet).
De dertien geselecteerde liederen komen niet alleen in een boek, Sven Molenaar ging ook op zoek naar de bijpassende melodieën. Daarom hoort er ook een album bij het boek, met de muzikanten van De Brassery. Acteur Gène Bervoets zal de volkse liedjes live brengen.
