Waait met ontvoeringspoging van Van Quickenborne het drugsgeweld over naar de bovenwereld? "Je ziet de escalatie voor je ogen gebeuren"

Meeus is misdaadjournalist bij de Nederlandse krant NRC. Hij onthulde onder meer mee dat Ridouan Taghi, hoofdverdachte in de Marengo-zaak, vanuit zijn zwaarbeveiligde gevangenis een gewelddadig ontsnappingsplan op poten probeerde te zetten. Bij een versie van die plannen zou mogelijk ook personeel van de gevangenis – of hun familie – ontvoerd worden.

Het Marengo-proces is een rechtszaak in Nederland tegen de mocromaffia. De broer en de advocaat van de kroongetuige in dat proces werden vermoord. Het ging om twee personen die los van hun relatie met de kroongetuige niets met de onderwereld te maken hadden. Ook misdaadjournalist Peter R. de Vries, die vertrouwenspersoon van de kroongetuige was, werd doodgeschoten.

Die drie moorden schokten Nederland. Daarvoor beperkte het criminele geweld zich veelal tot de onderwereld zelf. "Je ziet dat het onderwereldgeweld zich heeft verlegd naar mensen uit de bovenwereld die nu ook in het vizier komen", zegt Meeus aan VRT NWS. Dat komt volgens de misdaadjournalist onder meer omdat die criminele groeperingen elkaar kennen, soms samenwerken en bij elkaar ook ideeën opdoen.

Hij verwijst daarbij naar groepen in Latijns-Amerika waar geweld niet wordt geschuwd en die vaak zeer driest te werk gaan. Dat zou inspirerend kunnen werken voor hun partners hier. "Gezien de gebeurtenissen in Nederland de afgelopen jaren is dat geen hypothetische vraag meer", zegt Meeus. "De vraag is alleen of dit (red. de poging tot ontvoering van Van Quickenborne) een uitzondering is of het nieuwe normaal wordt. Dat weten we nog niet."

De inspiratie zou ook kunnen komen van radicale groeperingen die in de jaren 70 en 80 actief waren. Denk aan bijvoorbeeld de CCC die in België aanslagen pleegde of de Duitse Baader-Meinhofgroep die naast aanslagen ook ontvoeringen uitvoerde. "Alleen was dat toen ideologische terreur", zegt Meeus. "Nu zien we dat criminele organisaties die voorbeelden toepassen vanuit hun financiële belangen."

De haven van Antwerpen is samen met die van Rotterdam een draaischijf voor de internationale cocaïnesmokkel. Volgens Meeus is een groot deel van die handel in handen van in Nederland gevestigde criminele netwerken. "Je ziet dat er vaak een Nederlandse link is bij het geweld dat zich voordoet in en rond Antwerpen", zegt de misdaadjournalist. "Die link is er, de vraag is wie er nu achter deze poging tot ontvoering zit."

Waarom zou je de minister van Justitie ontvoeren? "De enige rationele uitleg lijkt me dat je de minister wil omruilen voor iemand anders", zegt Meeus. "De vraag is dan voor wie. Er worden allerlei namen genoemd, maar allemaal weinig concreet. Je moet daar terughoudend voor zijn"

Scenario's om gevangenisbewakers te ontvoeren om hen daarna in te ruilen voor aangehouden kopstukken uit het drugsmilieu, deden in Nederland al eerder de ronde. Zie het verhaal bovenaan van de ontsnappingsplannen van Taghi. Nu circuleren er overigens ook namen van prominentere figuren. Zo waren er berichten over bedreigingen in de richting van de Nederlandse premier Mark Rutte en prinses Amalia. "Zo concreet als bij de minister van Justitie bij jullie hebben we in Nederland nog niet meegemaakt", voegt Meeus er wel aan toe.

Hoe dan ook is de misdaadjournalist blij dat die mogelijke ontvoering niet is gelukt. "Het is een cliché, maar een goed voorbeeld, doet goed volgen", zegt hij daarover. "Als mensen in het criminele milieu zoiets zien, kan dat inspireren. De hoeveelheid geweldsincidenten de afgelopen jaren is enorm toegenomen", klinkt het. "Je ziet de escalatie voor je ogen ontwikkelen. Waar eindigt dit en met wat soort geweld? Stel je voor dat die ontvoering was gelukt."