Во својот најнов извештај за активности што го опфаќаат периодот од јуни 2020 до јуни 2022 година, Советодавниот комитет за Рамковната конвенција за заштита на националните малцинства на Советот на Европа ги опишува трендовите и предизвиците во заштитата на малцинствата во Европа. Комитетот забележува дека глобалната здравствена криза поврзана со Ковид-19, која ги влоши нееднаквостите и доведе до негативни последици за социо-културниот живот, климатските промени, кои ги загрозуваат традиционалните начини на живот на домородните народи и агресијата на Русија против Украина се меѓу главните забележани закани, пренесува дописникот на МИА.
„Агресијата на Руската Федерација против Украина предизвика хуманитарна катастрофа, вклучително и за луѓето кои припаѓаат на националните малцинства“, од кои многумина живеат во најпогодените региони на истокот и југот на земјата, вели Советодавниот комитет. Тој најостро ја осуди оваа агресија и употребата на малцинските права како изговор за оваа инвазија. „Кримските Татари, раселени во континентална Украина откако Русија незаконски го анектираше Крим во 2014 година, мораа да ги напуштат своите домови по втор пат во последните осум години. Комитетот забележува дека Ромите се особено ранливи, особено кога се бегалци, поради широко распространетата дискриминација и сиромаштија и недостатокот на лични документи.
Советодавниот комитет, исто така, е загрижен за последиците од војната за лицата кои припаѓаат на националните малцинства и за меѓуетничките односи во Руската Федерација, истакнувајќи дека „се чини дека младите мажи од малцинствата се премногу застапени меѓу жртвите во руската армија.
Пандемијата на Ковид-19 остави неизбришлива трага на двегодишниот период опфатен со овој извештај за активности, влошувајќи ги тешкотиите на националните малцинства и дополнително продлабочувајќи ги постојните нееднаквости. Лицата кои припаѓаат на националните малцинства страдаа од недостаток на пристап до информации на јазиците на малцинствата и ограничено учество во одлучувањето. Децата и младите, особено оние кои припаѓаат на економски загрозените малцинства, се особено погодени, бидејќи нивното учество во образованието, јавниот живот и културниот живот е сериозно погодено. Комитетот, исто така, забележува дека пандемијата има непропорционално влијание врз Ромите, особено во однос на пристапот до здравствена заштита и нивната економска состојба.
За време на пандемијата, виталните културни активности за националните малцинства се запрени или преместени на интернет. Затворањето на границите тешко ги погоди националните малцинства во пограничните региони со економски и семејни врски од двете страни на границата.
Климатските промени, најитните глобални прашања, исто така имаат специфични импликации за националните малцинства, посочува Комитетот. Постоењето на многу национални малцинства е тесно поврзано со природната средина. Зголемувањето на температурите, топењето на мразот на Арктикот, сушите, поплавите и шумските пожари, како и губењето на биодиверзитетот ги загрозуваат екосистемите и затоа традиционалните начини на живот и занимања на многу луѓе кои припаѓаат на националните малцинства, вклучително и домородните народи.
Спротивно на тоа, Советодавниот комитет, исто така, забележа случаи кога ограничувањето на економските активности во контекст на транзицијата кон позелена економија доведе до социо-економски тешкотии, како што се губење на работни места, за луѓето кои припаѓаат на националните малцинства. Покрената е загриженост за влијанието на ветерните електрани врз сточарството на ирваси. „Во транзицијата кон поодржлив развоен модел, не треба да се изгуби од вид социо-економските последици, особено за лицата кои припаѓаат на националните малцинства“, тврди Комитетот.
Младите кои припаѓаат на националните малцинства играат фундаментална улога не само за зачувување на јазиците на малцинствата, туку и за политичкиот, економскиот и културниот развој на нивната заедница. Комитетот забележа неколку позитивни случувања во периодот 2020-2022: многу малцински здруженија активно ги поддржуваат младинските групи, младите Роми добиваат обука за да им овозможат да учествуваат во одлучувањето и младинските правобранители усвојуваат договор на еднаква основа со младите невработени. Сепак, младите исто така се соочуваат со посебни предизвици, како што е недостатокот на гаранции дека постоечките консултативни механизми всушност ќе донесат промени. Комитетот потсетува дека државите членки имаат обврска според Рамковната конвенција да одвојат време, ресурси и средства потребни за да им дадат на младите реални можности да влијаат врз донесувањето одлуки.
Во заклучокот, Советодавниот комитет наведува дека цврсто верува дека Рамковната конвенција за заштита на националните малцинства на Советот на Европа е соодветен инструмент за решавање на овие проблеми. „Основните принципи на Рамковната конвенција – заштитата на малцинските идентитети, меѓукултурното разбирање и ефективно учество – претставуваат цврста основа за справување со овие повеќеслојни предизвици.“
