25 верасня вядомы праваабаронца, кіраўнік ліквідаванага ўладамі праваабарончага цэнтра «Вясна» Алесь Бяляцкі адзначае сваё 60-годдзе.
Адзначае за кратамі, бо знаходзіцца ў СІЗА з ліпеня 2021 года, як і ягоныя калегі-вясноўцы. Сабралі віншаванні юбіляру ад калегаў-праваабронцаў і сяброў-талакоўцаў.
— Патрыярх беларускай праваабароны Алесь Бяляцкі, як і дзесяць год таму, сустракае новае дзесяцігоддзе свайго жыцця ў няволі, — піша праваабаронца Андрэй Стрыжак. — Тады Алеся спрабавалі абвінаваціць у шматмільённых прыбытках на асабістыя рахункі, але гэтыя грошы выдаткоўваліся выключна на праваабарончую дзейнасць.
Сёння Алеся абвінавачваюць у арганізацыі «беспорядков» у 2020 годзе. І тады і сёння лукашысты робяць усё, каб знішчыць праваабарончую супольнасць, але высілкі гэтыя марныя, бо на месца кожнага і кожнай, каго садзіць улада за праваабарончую працу, прыходзяць новыя людзі.
— Алеcь Бяляцкі сустракае 60-годзьдзе ў турме, бо ён сусьветна вядомы праваабаронца, грамадзкі лідэр, навуковец, — піша мовазнаўца Вінцук Вячорка. — У сваіх дасьледаваньнях ён паказаў, што беларуская мова была каштоўнасным грунтам беларускага нацыянальнага руху з пачатку ХХ стагодзьдзя, а потым — асновай, на якой вырасталі новыя хвалі беларускага адраджэньня нават пасьля самых жорсткіх рэпрэсіяў.
А гісторыя зь беларускім словам як абарончым кудмянём такая, нагадвае Вячорка:
— Дзесяць гадоў таму Алесь таксама быў палітычным вязьнем. У бабруйскай калёніі яго былі абвінавацілі ў тым, што задрамаў удзень. Творца патлумачыў, што «знаходзіўся ва ўтрапеньні», у спэцыфічным характэрным часам для беларусаў стане, «блізкім да мэдытацыі».
Гэтая слоўная загадка ўразіла назорцаў, Бяляцкага пакаралі толькі часткова. Старадаўняе беларускае слова «ўтрапеньне» азначае і неўтаймаванае праяўленьне пачуцьцяў, і выкліканую моцным пачуцьцём засяроджанасьць.
Алесь, з днём нараджэньня! Беларусь і наша мова — непераможныя.
Паэт Уладзімір Някляеў апублікаваў да 60-годдзя Бляцкага верш «Рымцелі»:
Калі слухаць і слухаць,
Як выюць за кратамі вецер са снегам,
Як у фортцы звініць і звініць зледзянелае шкло,
Можна ўспомніць варагаў з хазарамі і печанегаў –
Шмат чаго, што мінула, нібы не было.
Можна ўспомніць Афіны і Рым, і падумаць пра рымлянак,
Пра гетэр – не хапае за кратамі рымскіх гетэр…
Але ўспомніўся мне
воўк
у лесе зімовым
пад Рымцелямі:
Як, унюхаўшы пах чалавечы, ашчэрыўся звер!
Не таму, што галодны. Я бачыў па бруху: наеты.
Ён да логвішча йшоў – і не быў я ў патрэбу яму.
Але пах, які вычуў ён, быў не з ваўчынага свету:
Звер учуяў турму.
Можна ўспомніць, калі зазвініць капяжамі адліга,
І за кратамі ценькне вяснова нараніцы птах,
Як ашчэрваўся свет на Хрыста і на Марціна Лютэра Кінга,
На любога і кожнага, хто чалавечынай пах.
Можна ўспомніць… Але
у ваўчыных вачах – не пра тое…
Скрозь прапахла зямля
потам,
спермай,
мачою,
крывёю
Ад Афінаў і Рыма – і да Калымы!..
Ды нішто і ніхто ў гэтым свеце не пахне турмою.
Толькі мы.
***
Павіншуйце Алеся Бяляцкага з днём нараджэння: СІЗА-1, 220030, г. Мінск, вул. Валадарскага, 2, Аляксандру Віктаравічу Бяляцкаму.
«Салідарнасць» далучаецца да віншаванняў і жадае Алесю Бяляцкаму як найхутчэй выйсці на свабоду, як і ўсім палітвязням.