អ្នកឃ្លាំមើលលើកឡើងថា ការដែលសហរដ្ឋអាមេរិកផ្ដល់ពានការពារសិទ្ធិមនុស្សសកលឱ្យកញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ហាក់ជាសាររំឭកឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបំពេញកាតព្វកិច្ច អនុវត្តគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្សសកល ដើម្បីបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ និងការពារផលប្រយោជន៍ជាតិ។
ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីថ្ងៃទី២ ខែកម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣ បានផ្ដល់ពានអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សសកលប្រចាំឆ្នាំ២០២២ ដល់បុគ្គលឆ្នើមចំនួន១០រូប នៃបណ្តាប្រទេសលើសកលលោក ក្នុងនោះមានទាំងប្រធានសហជីពក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ដែលត្រូវបានតុលាការឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារព្រៃស ពាក់ព័ន្ធនឹងការចេញមុខការពារសិទ្ធិកម្មករដែលថៅកែបញ្ឈប់ពីការងារ។
ពាននេះជាការទទួលស្គាល់ភាពជាមេដឹកនាំក្លាហានក្នុងការតស៊ូមតិ ដើម្បីលើកកម្ពស់ និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស ដែលគេទទួលស្គាល់ជាសកល។
អ្នកគ្រប់គ្រងកម្មវិធីការងារ នៃមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស ហៅកាត់ថា សង់ត្រាល់ លោក ឃុន ថារ៉ូ យល់ឃើញថា ពាននេះមិនត្រឹមតែលើកទឹកចិត្តសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិការងារ ដែលសកម្មក្នុងបុព្វហេតុសង្គមប៉ុណ្ណោះទេ តែក៏ជាការទាមទារឱ្យអាជ្ញាធររដ្ឋត្រូវយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀតពីកាតព្វកិច្ចលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស។
លោករំឭកថា សារនេះដូចគ្នាទៅនឹងរបាយការណ៍កន្លងទៅរបស់អាមេរិក អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ(ILO) សហភាពអឺរ៉ុប រួមទាំងអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលផ្តល់អនុសាសន៍ឱ្យកម្ពុជាកែលម្អស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាដែរ។
ប៉ុន្តែលោកយល់ថា ការផ្តល់សេរីភាពពេញលេញឱ្យកញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ក្នុងល្បឿនលឿនកម្រិតណា រួមទាំងការស្ដារស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស វាអាស្រ័យលើឆន្ទៈរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ថាតើរដ្ឋាភិបាលចង់បង្ហាញជំនឿទុកចិត្តគ្នាក្នុងកម្រិតណា ដើម្បីរក្សាផលប្រយោជន៍ពាណិជ្ជកម្មពីលោកសេរី ដែលជាប្រយោជន៍ជាតិនោះ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំគិតថា មានតែការតាមដាននិងការឆ្លើយតបមួយដែលមានលក្ខណៈប្រាកដ ហើយមានវិធានការជាក់លាក់នូវស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សសិទ្ធិការងារហ្នឹងទេ ទើបទំនាក់ទំនងហ្នឹង វាប្រសើរឡើង ក្នុងកម្រិតនយោបាយការបរទេសរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក ជាពិសេសប្រទេសលោកសេរី ក្នុងប្លុកសេដ្ឋកិច្ចដែលយើងពឹងផ្អែកលើការនាំចេញទៅទីផ្សារសហរដ្ឋអាមេរិក ជាអាទិភាពទី១សម្រាប់ទីផ្សារកម្ពុជា ហើយអាហ្នឹងជាការកសាងសេដ្ឋកិច្ចស្នូលសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងការអភិវឌ្ឍរយៈពេលវែង»។
នាយិកាមជ្ឈមណ្ឌសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោកស្រី ចក់ សុភាព យល់ឃើញថា ការផ្តល់ពាននេះជាការផ្តល់គុណតម្លៃ និងទទួលស្គាល់ពីវីរភាពរបស់កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ដែលគាត់ទទួលរងនូវការយាយីជាច្រើន និងការចាប់ខ្លួនទាំងកំរោល តែគាត់នៅតែបន្តបង្ហាញភាពអង់អាច ដើម្បីការពារសិទ្ធិសហជីព រហូតជាប់ពន្ធនាគារដល់ទៅពីរលើកក្នុងឆ្នាំ២០២២ ហើយក៏ជាសារមួយបង្ហាញថា ការចូលរួមជំរុញតម្លាភាពសង្គម មិននៅឯកោទេ តែមានសហគមន៍ជាតិនិងអន្តរជាតិគាំទ្រ ស្របច្បាប់ជាតិនិងអន្តរជាតិ។
លោកស្រីគូសបញ្ជាក់ថា ការងារលើកកម្ពស់សិទ្ធិការងារ និងការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស ជាការងារស្របច្បាប់ ធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលច្បាប់កំពូលនេះទទួលស្គាល់លិខិតូបករណ៍អន្តរជាតិជាច្រើន និងបានចងកាតព្វកិច្ចរដ្ឋាភិបាលពីការទទួលស្គាល់ និងគាំពារចាំបាច់ ដល់ការគោរព និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស។
លោកស្រីថា៖ «តែផ្ទុយទៅវិញ ឃើញហើយថា ជំនួសឱ្យការដែលយើងទទួលបានការសាទរ ប៉ុន្តែយើងរងនូវការគំរាមកំហែង ឬក៏ប្រឈមនឹងផ្លូវច្បាប់អីទៅវិញ។ ហើយចំពោះករណី ស៊ីថរ នេះ គាត់មិនត្រូវបានចាប់ខ្លួនតាំងពីដំបូងរហូតមកដល់ពេលនេះ! មិនគួរត្រូវបានឃុំខ្លួននោះទេ វាគួរត្រូវបានដោះលែង និងទម្លាក់បទចោទប្រកាន់ទៅលើគាត់ហ្នឹង គួរតែត្រូវបានទម្លាក់ចោល[បទចោទ]»។
អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជារបស់រដ្ឋាភិបាល លោក កត្តា អ៊ន យល់ថា ការដែលអាមេរិកផ្តល់ពានការពារសិទ្ធិមនុស្សដល់កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ មិនមានឥទ្ធិពលដល់ដំណើរការនីតិវិធីរបស់តុលាការកម្ពុជាទេ។
លោកថា៖ «នេះជាការវាយតម្លៃរបស់អាមេរិក។ ប៉ុន្តែកម្ពុជាយើងនៅតែជាកម្ពុជា គឺយើងធ្វើយ៉ាងណា រដ្ឋាភិបាលប្រឹងប្រែងអនុវត្តច្បាប់ ពង្រឹងនីតិរដ្ឋ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា»។
បញ្ហានេះ លោកស្រី ចក់ សុភាព យល់ថា ដើម្បីពង្រឹងនីតិរដ្ឋតាមគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ រដ្ឋាភិបាលគួរតែបំពេញកាតព្វកិច្ចតបតាមគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស។
លោកស្រីថា៖ «រដ្ឋាភិបាលគួរតែដើរតាមនិយាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិនេះ ហើយបំពេញនូវកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន។ បើសិនជាយើងដើរតាមនិយាមនេះ បានន័យថា [សិទ្ធិមនុស្ស] វានឹងប្រសើរឡើងហើយ។ អ្វីដែលយើងឃើញ វាផ្ទុយ! គឺបច្ចុប្បន្នយើងមិនបានអនុលោមទេ យើងបានបន្តនឹងចោទប្រកាន់ និងរឹតត្បិតសេរីភាពមូលដ្ឋានរបស់សហគមន៍ទៅវិញ»។
ជុំវិញបញ្ហានេះ ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា តាមរយៈសេចក្តីថ្លៃងការណ៍ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃសុក្រនេះ បានសំអាងថា ចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់ចំពោះកញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ពុំពាក់ព័ន្ធនឹងសិទិ្ធមនុស្ស ឬក៏វិវាទការងារទ ប៉ុន្តែគឺដោយសារការបំពានជាក់ស្តែងលើបម្រាមមិនឱ្យចាកចេញពីដែនដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ខណៈដែលកំពុងស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ។
ក្រសួងការបរទេសចាត់ទុកការផ្ដល់ពានអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ឆ្នាំ២០២២ ដោយអាមេរិកដល់កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ គឺជាការផ្តល់ទៅឱ្យបុគ្គលល្មើសច្បាប់ និងមិនមែនជាមធ្យោបាយស្របច្បាប់សម្រាប់ការពារខ្លួនកញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ នៅក្នុងតុលាការនោះឡើយ។
យ៉ាងណា អ្នកស្រាវជ្រាវភូមិសាស្ត្រនយោបាយ លោក វណ្ណ ប៊ុនណា លើកឡើងថា គោលនយោបាយការបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក បានចាត់ទុកប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សជាផ្នែកមួយសំខាន់ ហើយដើម្បីពង្រីកយន្តការនេះ អាមេរិកប្រើយន្តការច្រើន រួមទាំងផ្តល់ជំនួយទៅដល់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល រដ្ឋាភិបាល និងការផ្តល់ពានទទួលស្គាល់ពីការខំប្រឹងប្រែងចំពោះបុគ្គលដែលសកម្មក្នុងការតស៊ូមតិ ដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស ដូចកញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ជាដើម។
លោកថា៖ «អ្វីដែលគួរធ្វើ គឺការផ្តល់ជារង្វាន់ ក៏ដូចជាការលើកទឹកចិត្ត ចំពោះអ្នកទាំងឡាយណាដែលមានសេចក្តីក្លាហានលើកអំពីបញ្ហាសង្គម បញ្ហាអយុត្តិធម៌ ឬក៏ការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យអីហ្នឹង ជាជាងចាប់ពួកគាត់ ការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការដើម្បីដាក់គំនាបពួកគាត់។ អ៊ីចឹងទេ វាធ្វើឱ្យបាត់នូវធនធានមនុស្សសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសង្គមយ៉ាងសំខាន់មែនទែន»។
ភាពផ្ទុយគ្នានៃការផ្តល់គុណតម្លៃទៅអ្នកជំរុញតម្លាភាពសង្គម ជាជ្រុងនយោបាយ លោក វណ្ណ ប៊ុនណា មើលឃើញថា ដោយសារកម្ពុជាមិនមានរបបនយោបាយប្រជាធិបតេយ្យពេញលេញ ដែលការណ៍នេះ លោកបារម្ភពីហានិភ័យសង្គម បើរបត់នយោបាយមិនវិលទៅស្តារប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញនោះ៕