Voorspellingen van RIVM-baas Jaap van Dissel van 4 februari vormden de voornaamste basis voor de huidige maatregelen, maar inmiddels lijken diens scenario's wel erg somber, zegt viroloog Louis Kroes en hoogleraar Klinische Virologie aan het LUMC tegen BNR. Kroes noemt de derde golf zelfs 'een loos begrip'.
Lees ook | Regionaal coronabeleid loopt op zijn eind
Van Dissel voorspelde dat we eind maart tussen de duizend en vijftienhonderd ic-opnames zouden zitten, maar in dat scenario hadden de besmettingen de afgelopen weken al significant moeten oplopen - wat niet het geval is. Bovendien zou de ic-bezetting nu al moeten stijgen, maar ook daar lijkt nog nauwelijks sprake van, zegt Kroes die dan ook meent dat de getroffen maatregelen achteraf te zwaar zijn gebleken.
'Die inschattingen waren op zich niet overdreven, maar men heeft ook extreme scenario's opgenomen in het beleid die daardoor veel strengere maatregelen nodig maakten. Men heeft eigenlijk heel angstig gereageerd op die varianten.'
Luister terug | Tandje erbij met maatregelen is niet verstandig
Er zijn volgens Kroes in toenemende mate zorgen over de 'vlucht naar voren' die het kabinet sinds begin dit jaar lijkt te hebben genomen. De aannames over de impact van de oprukkende virusvarianten waren volgens verschillende virologen al behoorlijk verregaand, zonder dat daar een stevige basis voor was. Berekeningen zijn veelal gebaseerd op een worst case-scenario, meent Kroes, wat al gauw kan leiden tot een verstikkend 'better safe than sorry'-beleid.
Zorgbelasting
Maar gezien de grote onzekerheden én de keerzijden van een te strikte lockdown brengt deze strategie aanzienlijke risico's met zich mee, meent Kroes. De uiteindelijke schade kan zomaar groter zijn dan de winst, gemeten naar zorgbelasting. De kans dat die leidt tot het instorten van de zorg - met code zwart en een tekort aan ic-plekken - is gering, op basis van de spoedige vaccinatie van kwetsbare groepen en een gunstig seizoenseffect in het vooruitzicht.
Derde golf demagogisch begrip
'Het is zeer onaannemelijk dat de cijfers weer door het plafond zouden gaan, daar zijn geen aanwijzingen voor. Het is nu duidelijk dat met alle invloeden - het breed vaccineren van risicogroepen, het seizoenseffect dat z'n invloed zal krijgen - de viruscirculatie beperkt zal worden en dat uit de bocht vliegen extreem onwaarschijnlijk wordt. In dit verband is een derde golf een demagogisch begrip. Je moet goed rekening houden met de impact van het beleid, het is niet vrijblijvend. Je kunt niet zeggen: 'we gaan naar zero risk voor de ic-belasting en de rest telt niet.'
Kroes vindt dat de prioriteiten 'voor de rest afgewogen' moeten worden en noemt de derde golf 'een beetje een loos begrip'. 'Ik denk dat men aarzelde over hoe ver te gaan, en dat er een zekere starheid daarin is. Ik denk dat een aantal sectoren zonder veel risico verder open kunnen gaan, zoals de sportbeoefening, die is belangrijk voor miljoenen mensen die nu niet kunnen sporten.'
