Het is droog, zonnig en zeer warm. Het zuiden van het land kan zich zelfs opmaken voor een volle week met temperaturen boven de 30 graden. Dat dreigt ons stroomgebruik fors te verhogen, als kantoorgebouwen op vol vermogen gaan koelen. Het is tijd om het voorbeeld van Spanje te volgen en een ondergrens voor koeling af te spreken, vindt energie-expert Kees van der Leun.
De Spaanse regering heeft onlangs bepaald dat de koeling in winkels, kantoren en openbare gebouwen niet lager mag staan dan 27 graden, vertelt Van der Leun. In ziekenhuizen en scholen mag nog wel op lagere temperaturen gekoeld worden.
Met de maatregel wil Spanje het energiegebruik terugdringen. Dat heeft niet zozeer met de situatie in Spanje te maken, als wel met die in heel Europa, dat met een energiecrisis kampt.
Die crisis is een gevolg van de sterk afgeknepen gastoevoer uit Rusland en wordt nog erger door haperende kerncentrales in Frankrijk en droogte in Noorwegen, dat minder waterkrachtstroom kan leveren.
Winkels met airco moeten in Spanje deuren gesloten houden
In Spanje pakken ze het stroomgebruik deze zomer daarom aan met een pakket van richtlijnen, zegt Van der Leun, directeur van energiebureau Common Futures. "Winkels die koelen moeten hun deuren voortaan verplicht gesloten houden. Ook moet de verlichting in etalages na 10 uur 's avonds uit en komen er meer inspecties bij bedrijven."
Vergeleken met Spanje is Nederland vrij passief, vindt Van der Leun. Wij denken bij energiebesparing wel aan minder hoog stoken in de winter, maar hebben nog een blinde vlek voor ons omgekeerde gedrag in de zomer. Ook dan creëren we een temperatuurverschil tussen binnen- en buitenlucht. En als airco's laag zijn ingesteld, kan dat verschil tijdens een hittegolf meer dan 10 graden zijn. Daar is veel elektriciteit voor nodig.
"De Nederlandse overheid heeft er alleen toe opgeroepen zuinig om te gaan met energie, ook voor koeling", zegt Van der Leun. "Maar die oproep is vrijblijvend, en voor zover ik weet bestaat er geen richtlijn voor de temperatuurinstelling van airconditioners."
Van der Leun is bang dat de energiecrisis onderschat wordt en dat besparingskansen onbenut blijven. "We hebben een ernstige situatie en kijkend naar de termijnmarkten voor elektriciteit en gas kunnen die nog lang aanhouden. Ik denk dus dat hier vergelijkbare maatregelen nodig zijn als in Spanje."
Tijd dringt: besparingswet of brancheafspraken
Of we daar deze zomer nog voordeel van kunnen verwachten, hangt volgens de energie-expert af van de snelheid waarmee de maatregelen geïmplementeerd worden. "Er moet bekeken worden hoe ze net als in Spanje versneld doorgevoerd kunnen worden. En als wetgeving voor extra energiebesparing niet tijdig lukt, kan het alternatief zijn om samen met werkgeversorganisatie VNO-NCW en brancheorganisaties snel bindende afspraken te maken."
De overheid moet ook iets van bedrijven terugverwachten, vindt Van der Leun. "Die hebben de overheid ook nodig voor leveringszekerheid - denk aan het subsidiëren van energiebesparing, het vullen van gasopslagen en het regelen van extra lng-terminals. Maar om de besparingspuzzel te leggen, moet iedereen bijdragen."
Als EU-landen gezamenlijk 15 procent gas besparen, kan de afhankelijkheid van Rusland volledig verdwijnen. Maar Van der Leun wijst tot die tijd op een ander belangrijk voordeel: hoe meer we collectief besparen, hoe lager de energieprijzen, want die reageren niet alleen op het aanbod, maar ook op de vraag.
