N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Analyse
Zonder precedent De FBI nam volgens Fox News vijftien dozen met documenten mee. Trump: „Een heksenjacht. Ze proberen mij te stoppen.”
Het Amerikaanse ministerie van Justitie heeft maandag politiek buskruit ontstoken met een simpele huiszoeking. Die was dan ook in de woning van voormalig president Donald Trump in Mar-A-Lago, Florida. „Zoiets is nooit eerder gebeurd met een president van de Verenigde Staten”, schreef Trump in een verklaring, en daar gaven historisch onderlegde deskundigen bij de Amerikaanse media hem gelijk in.
De vlammende retoriek uit de verklaring waarmee Trump de justitiële actie wereldkundig maakte – „politieke vervolging, heksenjacht” – werd direct overgenomen door veel van zijn partijgenoten. De Republikeinse leider in het Huis van Afgevaardigden, Kevin McCarthy, schreef op Twitter: „Ik heb genoeg gezien. Het ministerie van Justitie heeft een niet te dulden mate van politisering bereikt.” Trump bracht de doorzoeking in verband met zijn politieke ambities. Hij speelt al maanden met de suggestie dat hij in 2024 voor de derde keer wil meedoen aan de presidentsverkiezingen. Een strafrechtelijk onderzoek, laat staan een veroordeling, zou als een donkere wolk boven de verkiezingscampagne hangen. „Omdat ze zien hoe de kandidaten die ik steun grote overwinningen boeken, omdat ze zien hoezeer ik de peilingen domineer, proberen ze mij te stoppen.”
Minister Merrick Garland van Justitie is het mikpunt van al die verontwaardiging. Bij tv-zender MSNBC zei voormalig hoofdofficier van justitie Chuck Rosenberg dat het ondenkbaar is dat de FBI een dergelijke opzienbarende huiszoeking zou doen zónder toestemming vooraf van de minister. Garland werd door toenmalig president Obama in 2016 kandidaat gesteld voor het hooggerechtshof, maar de Republikeinen wilden hem destijds niet benoemen.
Tot voor kort werd Garland juist door progressieve Amerikanen afgeschilderd als te weinig doortastend waar het aankomt op strafvervolging van Trump. De laatste weken verschenen echter berichten over verschillende strafrechtelijke onderzoeken naar de oud-president – ook dat is zonder historische precedenten.
Tv-zender CNN berichtte dat advocaten van Trump in gesprek zijn met het ministerie van Justitie. Het zou gaan om het onderzoek naar de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021. Toenmalige kopstukken uit het Witte Huis zouden door Justitie zijn gedagvaard om te getuigen. In de staat -Georgia loopt een strafrechtelijk onderzoek naar de vergeefse poging van Trump om de verkiezingsuitslag in zijn voordeel om te draaien.
Met welk justitieel onderzoek de huiszoeking van maandag samenhangt, is niet met zekerheid te zeggen. Vaststaat dat de FBI een rechter ervan moet hebben overtuigd dat de huiszoeking bewijs voor strafbare feiten kon opleveren. Anders zou de rechter geen bevel tot de huiszoeking hebben ondertekend.
Bronnen met kennis van het justitieel onderzoek vertelden aan verschillende media dat de federale politie op zoek was naar vertrouwelijke staatsdocumenten. Trump zou die hebben meegenomen naar zijn eigen woning, nadat hij als verliezer van de verkiezingen het Witte Huis had moeten verlaten op 20 januari 2021. Op grond van de wet op de presidentiële archieven moet een vertrekkende president stukken uit zijn ambtstermijn overdragen aan het Nationaal Archief.
Het archief heeft eerder dit jaar onder dreiging van gerechtelijke maatregelen vijftien dozen met documenten uit het Witte Huis inbeslaggenomen bij Trump thuis. Daar zaten ook vertrouwelijke stukken bij. Fox News meldde maandagavond dat de FBI die dag nog eens vijftien dozen uit het huis van Trump heeft gedragen.
Trump schreef in zijn verklaring dat hij steeds heeft samengewerkt met „de betrokken overheidsinstanties” in de verschillende onderzoeken die naar hem lopen. „Deze onaangekondigde inval in mijn huis was onnodig en ongepast.” Dat de overdracht van de mogelijk wederrechtelijk meegenomen documenten niet eenvoudig met een gerechtelijk bevel kon worden geregeld, lijkt erop te wijzen dat die opmerking over samenwerking niet klopt. Trump heeft eerder uit alle macht geprobeerd te verhinderen dat de parlementaire commissie die de gebeurtenissen op en rond 6 januari onderzoekt, stukken uit het Witte Huis in die periode in handen krijgt. Het Hooggerechtshof, ook in de overwegend conservatieve samenstelling met drie door Trump benoemde rechters, gaf de oud-president ongelijk. Deze huiszoeking kan betekenen dat justitie geen vertrouwen heeft in de mate van medewerking van Trump.
Volgens Amerikaanse media was de secret service die de oud-president nog altijd beschermt, wel vooraf door de FBI op de hoogte gesteld van de actie. Trump gebruikte in zijn verklaring het woord raid voor de doorzoeking, ‘inval’, en ‘belegering’ door ‘een grote groep FBI-agenten’. „Ze hebben zelfs in mijn kluis gekeken.”
Ook als de huidige huiszoeking opnieuw op last van het archief is geschiedt, dan nog kan het inbeslaggenomen materiaal ook relevant blijken bij andere onderzoeken. Volgens oud-officier Rosenberg staat het justitie vrij bewijs dat ze vindt bij een huiszoeking te gebruiken bij elke strafrechtelijke vervolging.
De ironie van de situatie ontging de Amerikaanse media niet. Tijdens zijn campagne voor de verkiezingen van 2016 maakte Trump zijn rivaal Hillary Clinton verdacht omdat de FBI onderzoek deed naar haar gebruik van een privéserver waarop zij mails met vertrouwelijke staatsdocumenten had bewaard. Op verkiezingsbijeenkomsten van Trump scandeerden zijn aanhangers ‘Lock her up’ – en dat doen ze nog steeds zodra de naam van Clinton wordt genoemd. Hoewel in verschillende onderzoeken is vastgesteld dat de privéserver inderdaad vertrouwelijke staatsinformatie bevatte, zag Justitie af van strafrechtelijke vervolging omdat het geen overtuigend bewijs kon vinden dat Clinton dit „systematisch en moedwillig” had gedaan.
Trump zelf verwees in zijn verklaring ook naar Clinton en haar privéserver. „Zij mocht 33.000 e-mails vernietigen en wegwassen met zuur NADAT het Congres ze had opgeëist. Er is niets gedaan om haar ter verantwoording te roepen. Zij heeft ook nog antieke meubelen en andere spullen uit het Witte Huis meegenomen.”
