Bütün bağımlılık türlerinde olduğu gibi alışverişte de aslında kişiye geçici mutluluk vermesi ve bu mutluğa duyulan aşırı istek söz konusu... Klinik Psikolog Ayhan Altaş, alışveriş, mutluluk ve haz arasındaki ilişkiyi şöyle anlatıyor:
"Alışveriş yapmak insan psikolojine iyi gelen bir şey çünkü yeni bir şey almak insanın zihinsel olarak farklı bir uyarana maruz kalması ve zihnin duyarlı hale gelmesine fayda sağlıyor. İnsan yeni bir şey aldığında zihin bir süre o alınan eşyaya yöneliyor ve onunla alakalı bir zihin süreci başlatıyor. Eğer kişiyi zihinsel olarak rahatsız eden şeyler varsa böylece o rahatsız eden şeylerden de bir süreliğine de olsa uzaklaştırmış oluyor. Bu da kişinin psikolojik olarak kendisini iyi hissetmesine yardımcı oluyor..."
Peki, hangi aşamadan sonra kişi kendini alışveriş bağımlısı olarak buluyor? Altaş bu geçiş sürecini ise şu sözlerle özetliyor:
"Alışverişin kişiye iyi hissettirdiğini bir bilgi olarak kaydeden zihin daha sonra iyi hissetmek istediğinde alışverişe yönelebilir. Tabii insan hayatında sorunlar arttıkça alışveriş davranışı da artacaktır. Bir süre sonra alışverişin oluşturduğu mutluluk hali kişiye yeterli gelmemeye başlayacaktır. Kısa süreli etki sonrası tekrar mutlu olmak isteyen kişi yine alışveriş davranışına yönelecek ve her geçen gün daha fazla alışveriş davranışı görülecektir."
Tabii bütün bağımlılıklarda olduğu gibi bu sürecin sonunda da psikolojik, sosyolojik ve ekonomik yıkım var. Altaş'dan dinleyelim:
"Bir süre sonra kişi artık alışverişten eskisi kadar mutluluk duymamaya başlayacak ve fazla alışveriş yaptığı için maddi sıkıntılar gibi başka sorunlar ortaya çıkacaktır. O noktadan sonra artık eskiden mutlu eden alışveriş davranışı kişiyi mutsuz etmeye başlayar. Sonra mutsuz olduğu için mutlu olma adına çözüm yolları arayacak ve zihninin alışverişten başka bildiği çözüm yolu olmadığı için tekrar alışverişe yönelecektir. Sorun bir kısır döngü haline gelmiştir. Mutlu olma isteği, alışverişe yönelme, alışverişin mutsuz etmesi, tekrar mutlu olma ihtiyacı ile alışverişe yönelme ve tekrar mutsuz olma. Bu noktadan sonra artık kişi alışveriş bağımlısı yani, onyomani seviyesine gelmiştir."
Peki, onyomani niye artıyor, daha çok kimlerde görülüyor, tedavisi nedir, vaka örneklerinde görünen temel özellikler neler, bizde bu rahatsızlık ya da başlangıcı olup olmadığını nasıl anlarız? Buna benzer pek çok sorunun cevabını uzmanlardan aldık...
