Yokluk yönetim şirketleri

Son günlerde İnsanlar İkiye ayrılır adlı film çok moda. Başrollerini Burcu Biricik ve Pınar Deniz Ceren'in oynadığı filmde Varlık Yönetim Şirketleri'nde neler olduğu ele alınıyor. Filmde bankaların borcunu satın alarak daha sonra bu borcu fahiş faizlerle ve türlü oyunlarla katlayarak geri almaya çalışan şirket ele alınırken bu işte çalışanların da psikolojik olarak nasıl zorluklar yaşadıkları anlatılıyor.

Varlık Yönetim Şirketleri özellikle borçluların akrabalarını aramak, hapis cezası korkutmak, hafiye ile takip ettirmek gibi yöntemler kullandıkları ve astronomik faiz oranları ile borçluları canından bezdirdikleri gerekçesiyle bir çok kez şikayete konu oluyor. Filmlere ve şikâyetlere konu olan şirketlerin rakamları ise bu olumsuzlukları doğrular nitelikte.

İŞTE BANKALARIN VYŞ'LERE SATTIĞI BATIK ALACAKLARI

(Sarı renk ile gösterilen aktiften silinen TGA bu alacakları ifade ediyor)

HERKES BORÇLU AVINDA

Herşeyden önce Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) istatistiklerine göre bu şirketlerin sayısı bankalarda vatandaşın ödeyemediği borç miktarı yükselip 6 yılda 36 milyardan 163 milyar liraya çıkınca bu dönemde VYŞ'lerin sayısı da 12'den 23'e tırmandı. Yani ikiye katlandı. Üstelik 23 faal varlık yönetim şirketine karşı şimdiye kadar 15 şirketin de faaliyet izni durduruldu. Bankaların hem prestij kaybetmemek hem de hukuki olarak uğraşmak zor olduğu, diğer yandan bilançolarını temizlemek için VYŞ'lere sattığı borçlar vatandaş açısından ise kabusa dönüyor.

3 MİLYON VATANDAŞIN 33 MİLYAR LİRALIK BORCU

Merkez Bankası istatistiklerine göre Varlık Yönetim Şirketleri'nde vatandaşın biriken borcu son 1 yılda 3 milyar lira artarak 33 milyar liraya ulaştı. Üstelik bu rakamlara şirketlerin vatandaşa her gün uyguladığı astronomik faizler dahil değil. VYŞ şirketlerinde 2 bin 298 kişi çalışıyor. 23 şirketin 7.3 milyar liralık aktifi bulunuyor ve 6 aylık karları ise 684 milyon lira. Yani yıllık 1.2 milyar lira arasında kar rakamına ulaşılıyor. Bu rakam 2022'nin ilk yarısında kar artışının yüzde 167 olduğu anlamına geliyor. Üstelik kısa süre önce bir milyona yakın vatandaşın varlık yönetim şirketlerine devredilmiş 2 bin 500 liraya kadar olan icra takibindeki borçlarını da devlet üstlendi. Devlet bu şirketlere 2.5 milyar lira verecek.

Türkiye'de 5 milyonun üzerinde vatandaşın tahsili gecikmiş kredi (batık) borçlusu olduğu tahmin ediliyor. Portföylerin bankalardan devralınmasıyla birlikte Varlık Yönetim Şirketlerinin çatısı altındaki borçlu sayısı 3 milyona ulaştı.

6 AYDA 13.9 MİLYAR LİRA ARTTI

VYŞ'lerin batık kredileri satın aldığı bankalarda son dönemdeki batık kredi oranındaki artış ise büyük ölçüde ihtiyaç kredilerinden kaynaklanıyor. İhtiyaç kredisi TGA oranı yüzde 3,8’e yükseldi. Bu gelişmede salgın döneminde düşük gelirli hane halkını desteklemek için tabana yaygın şekilde kullandırılan temel ihtiyaç destek kredilerindeki ödenemeyen kredi dönüşümlerinin 2021 yılı Eylül ayında kredi sınıflama esnekliğinin kaldırılması sonrasında hızlanmasının etkili olduğu biliniyor. Toplam batık kredi bakiyesi ise Eylül 2021-Mart 2022 döneminde, kredi sınıflama esnekliklerinin kaldırılmasının etkisiyle 13,9 milyar lira artarak 163 milyar TL seviyesine yükseldi. Batık kredilerdeki artışın 8,1 milyar TL’si bireysel kredilerden, 5,8 milyar TL’si ise firma kredilerinden geldi.

2 MİLYAR LİRA FAİZ GELİRLERİ VAR