Türkiye ekonomisi 2019'un üçüncü çeyreğinde (temmuz, ağustos, eylül) beklentilere yakın yüzde 0.9 büyüdü. Büyümeyi sırtlayan ise başta devletin harcamaları olmak üzere tüketim oldu. Devletin harcamaları yüzde 7 tırmanırken vatandaşın harcamaları ise yüzde 1.5 arttı. İhracatın büyümeye katkısı da yüzde 5.1'e geriledi ithalatın negatif etkisi ise yüzde 7.6'ya çıktı. Dış ticaretin büyümeye katkısı 2018 ikinci çeyreğinden itibaren ilk kez eksi değerde oldu.
Son 4 çeyrekte gerileyen yatırım harcamaları ise 5'inci çeyrekte de düşüş kaydetti. Bu yılın ikinci çeyreğinde yüzde 22.4 daralarak dibi bulan yatırım harcamaları 3'üncü çeyrekte yüzde 12.6 değer yetirdi. Yatırımlar bölümünün ayrıntıları incelendiğinde ise inşaattaki şiddetli 4 çeyreklik daralmanın 5'inci çeyrekte de devam ettiği görüldü. Yatırımların ana kalemi makine ve teçhizat üretimindeki küçülme de son sürat devam etti. Makine teçhizat yatırımları yüzde 7.5 küçüldü. Makine teçhizat yatırımlarının önceki çeyrekteki yüzde 16,6 daralmanın ardından gerileme hızının azalması tek sevindirici unsur oldu. Yatırım tarafında sadece içinde ARGE harcamaları ile ağaç ve hayvanların bulunduğu 'diğer aktifler' kalemi yüzde 4.3 arttı.
DAYANIKSIZ TÜKETİMDE İLGİNÇ RAKAM
Büyümeyi sürükleyen başta devlet olmak üzere tüketim harcamaları oldu. Devletin tüketim harcamaları yüzde 7 artarken vatandaşın tüketimindeki artış yüzde 1.5'te kaldı. Vatandaşın tüketiminde dayanıksız mallardan ziyade halkın daha fazla otomobil ve beyaz eşya gibi dayanıklı ve mobilya ile giyim gibi yarı dayanıklı mal tüketiminin daha fazla arttığı görüldü. Dayanıklı tüketim malları harcamaları önceki çeyreklerde hızla düşerken 3'üncü çeyrekte sıfırlandı. Yarı dayanıklı mal tüketimi ise önceki çeyreklerdeki eksi değerleri geride bıraktı ve yüzde 3.4 büyüdü. Gıda ve benzin harcamalarının içinde olduğu dayanıksız mallar tüketimi ise ilginç şekilde yüzde 3.6 geriledi.
SANAYİDE KIPIRDANMA
Sektörler itibariyle bakıldığında 3 çeyreklik gerilemenin ardından sanayideki yüzde 1.6'lık artış dikkat çekti. İmalat sanayiinde de benzer bir süreç eşledi. İmalat sanayi yüzde 1.4 artış kaydetti. Tarımda yüzde 3.8 ve hizmetlerde yüzde 0,6, bilgi işitişimdeki 1.5 ve finans ve sigortada yüzde 2 ve gayrimenkulde yüzde 2.4'lük yükselişler ekonominin dipten dönüş sinyallerinin diğer kanıtları oldu.
YATIRIMLAR YÜZDE 12.6 DARALDI
Sermaye sınıflaması Değişim(%)
İnşaat | -18,0 |
Makine ve teçhizat | -7,5 |
Diğer aktifler | 4,3 |
Üretilmiş mali olmayan aktifler | -12,6 |
DAYANIKLI MAL TÜKETİMİ YÜKSELDİ
Dayanıklılık türü Değişim(%)
Dayanıklı mallar | 0,0 |
Yarı dayanıklı mallar | 3,4 |
Dayanıksız mallar | -3,6 |
Hizmetler | 6,4 |
Yerleşik hanehalklarının tüketimi | 1,4 |
DEVLET HARCAMALARI TIRMANDI
Harcama sınıflaması Değişim(%)
Hanehalkı tüketimi | 1,5 |
Devletin nihai tüketim harcamaları | 7,0 |
Gayrisafi sabit sermaye oluşumu | -12,6 |
Stoktaki değişiklikler(1) | - |
Mal ve hizmet ihracatı | 5,1 |
(Eksi) Mal ve hizmet ithalatı | 7,6 |
Gayrisafi yurt içi hasıla | 0,9 |
SANAYİDE ÜRETİM YÜZDE 1.6 ARTTI
Faaliyet kolları Değişim (%)
Tarım, ormancılık ve balıkçılık | 3,8 |
Sanayi | 1,6 |
İmalat sanayi | 1,4 |
İnşaat | -7,8 |
Hizmetler | 0,6 |
Bilgi ve iletişim | 1,5 |
Finans ve sigorta faaliyetleri | 2,0 |
Gayrimenkul faaliyetleri | 2,4 |
Mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri | 0,7 |
Kamu yön, eğitim, sağlık ve sosyal hiz. | 4,8 |
Diğer hizmet faaliyetleri | 1,6 |
Sektörler toplamı | 0,9 |
Vergi-sübvansiyon | 1,4 |
Gayrisafi yurt içi hasıla (alıcı fiyatlarıyla) | 0,9 |