Een koude, natte herfstavond in Malle: een treffender decor hadden de Vlaamse liberalen niet kunnen uitkiezen voor een partijontmoeting. Een woordvoerder tuurt uitzichtloos naar de grond, een minister loopt geërgerd weg van de camera’s en de Antwerpse Willem-Frederik Schiltz blijft buiten nog wat dralen. Ook de leden zelf liepen er wat somber bij, in het Provinciale Ontmoetingscentrum.
“Ja, we zijn toch met een zwaar gemoed naar hier getrokken”, zeggen twee aanwezigen. “Altijd die strijd en die vriendjespolitiek.” Een oudere militant probeert de moed erin te houden. “Kijk, er moet in een partij altijd wat ambiance en spanning zijn. (denkt na) Maar nu is het toch een beetje veel”, geeft hij uiteindelijk toe.
LEES OOK. Ongena en Verhaert (Open Vld) hebben gezamenlijk voorstel voor Antwerpse lijstvorming
De enige die met een rechte rug en een brede glimlach langs de camera’s passeert, is de Grobbendonkse burgemeester Marianne Verhaert: de vrouw om wie het allemaal draait.
Veel kopstukken, weinig plekjes
Het blauwe schip zinkt, en dus struikelen de liberale kopstukken over elkaar om een laatste reddingsboei te grijpen: een verkiesbare plek op de lijst. In de meeste provincies zijn enkel de lijsttrekkers nog zeker van een zitje in het parlement.
Open Vld-voorzitter Tom Ongena. — © Koen Fasseur
In Antwerpen dreigt zelfs de kiesdrempel. Dat Open Vld net in die provincie plots twee boegbeelden rijker is, helpt niet. Tom Ongena, de partijvoorzitter uit Sint-Katelijne-Waver, en kersvers justitieminister en vicepremier Paul Van Tigchelt uit Zoersel moeten bij de volgende verkiezingen worden uitgespeeld als boegbeeld. Het omgekeerde zou verbazen.
Ongena moet de Vlaamse lijst trekken en Van Tigchelt federaal. Dat scenario liet de Open Vld-top zondag al lekken. Bart Somers zou de Vlaamse lijst duwen en zichzelf op eigen kracht in het parlement tillen. Maar dat hij over Verhaert zou springen, is een no-go voor de blauwe basis. Somers heeft de voeling wat verloren met de lokale afdelingen. Zowel mandatarissen als parlementsleden zien de ooit zo populaire Mechelse burgemeester liever een stapje opzij zetten. “Hij ensceneert alles, bij elke verkiezing”, zucht een mandataris.
Somers versus Verhaert
De flamboyante en volkse Verhaert is voor heel wat leden het tegengif voor alles wat er fout loop bij Open Vld: de brute machtspolitiek, het geschuif met de pionnen en de ogenschijnlijke minachting voor de basis. De Kempense komt niet uit een “clan” binnen Open Vld, zo klinkt het. Ze kent alle voordeuren van Grobbendonk, strooit gul met haar gsm-nummer en vooral, ze loopt de deur bij de lokale afdelingen plat.
Marianne Verhaert. — © Koen Fasseur
LEES OOK. PORTRET. “Zij komt naar onze kaas-en-wijn, Bart Somers niet”: wie is Marianne Verhaert, de Kempense burgemeester die de liberale tent op zijn kop zet?
“Marianne komt naar onze kaas-en-wijn, Bart Somers niet”, vat een lokale schepen samen. Ook aan de inkomhal van het Provinciaal Ontmoetingscentrum in Malle alleen maar lof voor de Kempense. “Wij zijn van Meerhout, dus waarom denk je dat we hier zijn? Marianne moet lijsttrekker worden”, scanderen twee partijmilitanten. “Het is ook eens tijd voor een vrouw”, zegt een ander.
Korte opstand
Haar kandidatuur gaf de ontstemde Open Vld-leden woensdag een 1789-gevoel. “Marianne leidt de revolutie”, zo leek het wel. Zeker toen Vlaams fractieleider Schiltz volop achter haar kandidatuur ging staan. De Antwerpenaar zag eindelijk zijn wraak op de partijtop, die hem langzaam richting de uitgang duwt.
Vlaams Open Vld-minister Bart Somers. — © Koen Fasseur
Maar de opstand was van korte duur. Woensdagnamiddag greep Ongena in en gooide het op een akkoordje met Verhaert. Alles blijft hetzelfde, alleen Somers wijkt naar de federale lijst. Hij zal de Grobbendonkse burgemeester niet meer de pas kunnen afsnijden de komende verkiezingen. Net voor de bijeenkomst ontkende de politica nochtans in alle talen. “Een akkoord? Alleen de leden beslissen over onze kieslijsten.”
Die kozen na een gespannen zitting en een geheime stemming toch voor het duo Ongena-Van Tigchelt, met 54 stemmen voor en 23 tegen. “Het groepje rond Dirk Van Mechelen (burgemeester van Kapellen, red.) gaf de doorslag”, horen we achteraf. Somers en Ongena konden woensdagnacht toch opgelucht ademhalen, na de zoveelste krachtmeting met de basis.
LEES OOK. Hoog spel in Antwerpen, en dan moeten de andere provincies nog volgen: zo hard spant het voor Open Vld