Mike Johnson
Tweeëntwintig dagen, veertien kandidaten, vier genomineerden en vier stemmingsrondes. Zoveel was nodig om een nieuwe voorzitter te kiezen voor het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden. Maar vierde keer, goede keer: de Republikein Mike Johnson wordt de opvolger van oud-voorzitter Kevin McCarthy. Toch toonde het hele kiesproces nogmaals aan hoe groot de verdeeldheid binnen de Republikeinse partij is.
Republikein Mike Johnson (51) wordt de nieuwe voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden. In het parlement kreeg hij 220 stemmen, voldoende om voorzitter te worden. Daarmee komt voorlopig een einde aan de chaotische zoektocht naar een opvolger voor oud-voorzitter Kevin McCarthy.
Wat doet een speaker?
Een speaker is de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, een van de kamers van het Amerikaanse parlement. Het is de op twee na belangrijkste functie in de VS, na de president en de vicepresident. De voorzitter speelt een belangrijke rol bij het leiden van het parlement en het bevorderen van het politieke debat.
Zonder een voorzitter kan kan het parlement geen nieuwe wetten goedkeuren, ook niet het grote hulppakket dat president Joe Biden beloofd heeft aan Oekraïne en Israël.
Johnson is al de vierde kandidaat die door de Republikeinen naar voor gedragen werd voor het voorzitterschap. Gisteren gooide Republikein en kandidaat-voorzitter Tom Emmer al na enkele uren de handdoek in de ring, omdat hij te veel tegenstand kreeg van de aanhangers van oud-president Donald Trump. Emmer liet het zelfs niet tot een stemming komen en liet de felbegeerde job aan zich voorbijgaan.
Johnson geniet wel van de steun van Trump. In 2020 steunde Johnson de pogingen van oud-president Trump om de resultaten van de presidentsverkiezingen van 2021 ongeldig te doen verklaren. Trump was ook erg positief over de kandidatuur van Johnson. En ook Steve Scalise, een andere belangrijke Republikeinse politicus, heeft openlijk zijn steun voor Johnson geuit. De steun van die twee zwaargewichten heeft mogelijk bijgedragen aan zijn overwinning.
Copyright 2023 The Associated Press. All rights reserved.
De kansen van de Republikein werden ook voor de stemming hoog ingeschat. Partijleden reageerden enthousiast op zijn nominatie. "Mike is de leider die ons als Republikeinen kan verenigen!", schreef Republikein Carlos Gimenez, vertegenwoordiger van de staat Florida. "Johnson is de juiste man op het juiste moment", zei afgevaardigde Chip Roy (Texas).
Niet de eerste keer...
Nu Johnson voldoende stemmen kon binnenhalen, komt voorlopig een einde aan de chaotische zoektocht naar een voorzitter. Dat werd tijd, want de nood aan een goed-werkend parlement is groot. Zeker nu de onrust in het Midden-Oosten ook de agenda van het Huis domineert. Maar de Republikeinen in het Huis zijn zo getekend door hun interne meningsverschillen, dat de normale werking van het Huis volledig werd verstoord.
Het is overigens niet de eerste keer dat de Republikeinse Partij zich in woelige waters bevindt. Toen Kevin McCarthy in januari dit jaar kandidaat-voorzitter van het Huis van Afgevaardigden was, had hij maar liefst 15 stemrondes nodig om verkozen te geraken. Uiteindelijk kreeg hij de job waar hij al jaren naartoe werkte, maar na negen maanden moet hij de felbegeerde positie alweer vaarwel zeggen.
McCarthy werd - ondertussen bijna vier weken geleden - op toch wel dramatische wijze aan de kant geschoven. Het was een opstand - geleid door partijgenoot Matt Gaez - die hem uiteindelijk zijn kop kostte. Gaetz was al langer een doorn in het oog, ook bij de verkiezing van McCarthy tot voorzitter. Toen de oud-voorzitter noodgedwongen moest samenwerken met de Democraten om een volledige stopzetting (of shutdown) van de overheid te voorkomen, greep Gaetz zijn kans. Hij vroeg om een motie van wantrouwen, een meerderheid van het Huis stemde McCarthy weg.
Diepe wonden
Ook nu zorgt Gaetz en zijn aanhang opnieuw voor wrevel. Grofweg kan je de Republikeinse Partij in twee 'subdivisies' verdelen. Er is een radicaal-rechtse, conservatieve fractie, die ook wel de Freedom Caucus wordt genoemd, en er is een relatief progressieve fractie binnen de partij. De Freedom Caucus bestaat uit aanhangers van oud-president Donald Trump. De invloedrijke groep pleit voor minder overheidsbemoeienis en wil een kleinere overheid. Gaetz en zijn aanhangers maken deel uit van het Caucus.
Zetelverdeling in het Huis
De Republikeinen hebben een beperkte meerderheid in het Amerikaanse huis van Afgevaardigden. In totaal zijn er 435 zetels te verdelen: de Republikeinse Partij heeft 221 zetels, de Democraten hebben er 212. Twee zetels zijn onbezet.
En het zijn die "rebellen" die na het wegstemmen van McCarthy ook de aanstelling van een nieuwe voorzitter dwarsbomen. Doordat de Republikeinen slechts over een kleine meerderheid in het Huis beschikken, kunnen Gaetz en "zijn bende van zeven" op gelijk welk moment een stok in de wielen steken.
Het Huis mag nu dan wel een nieuwe voorzitter hebben, de hele hetze heeft wel wonden nagelaten bij de Republikeinse Partij. Veel Amerikanen - en ook veel leden van de Republikeinse Partij - vinden het gebrek aan eenheid een blamage voor de partijreputatie. Vooral de manier waarop een kleine meerderheid de gang van zaken verstoort, zorgt bij velen voor frustraties.