Bij explosies op twee Russische luchtmachtbases, op 450 en zelfs 700 kilometer van Oekraïne, raakten waarschijnlijk meerdere Russische bommenwerpers beschadigd. Dat belette Moskou niet om vanmiddag tot honderd raketten op Oekraïne af te vuren.
maandag 5 december 2022 om 15.08 uur
In Kiev schuilen Oekraïners in de metro tijdens het aanhoudende luchtalarm. afp
Het regende vanmiddag opnieuw Russische kruisraketten op Oekraïense steden, voorlopig in twee golven. Een deel daarvan werd neergehaald door de Oekraïense luchtafweer, meldt de generale staf in Kiev, maar uit steden zoals Odessa en Zaporizja komen ook rapporten binnen over schade en voorlopig vier gewonden. Beelden uit de hoofdstad Kiev tonen hoe duizenden burgers voor hun veiligheid hun toevlucht nemen in ondergrondse metrostations.
Dat de nieuwe Russische raketaanval een antwoord zou zijn op de explosies vanochtend op twee Russische luchtmachtbases, lijkt onwaarschijnlijk. De planning van zo’n massale aanval op kruisraketten vraagt tijd. Zowel Oekraïense rapporten als het Duitse weekblad Der Spiegel meldden vorige week al hoe twintig bommenwerpers voor de lange afstand klaarstonden in de bases Engels-2 in de regio Saratov, en dat kruisraketten werden afgeleverd op de bases van Djagilevo nabij de stad Rjazan.
Net op die twee bases vonden vanochtend ontploffingen plaats, wat er eerder op wijst dat Oekraïne voor het eerst een nieuwe raketgolf probeerde tegen te werken nog voor die plaatsvond. Beelden van omwonenden en private veiligheidscamera’s doen sinds vanochtend de ronde op sociale media. In Rjazan, op 450 kilometer van Oekraïne, is in de verte een vuurbal te zien. Volgens diverse Russische bronnen ‘ontplofte een tankwagen’: daarbij zouden drie doden en 6 gewonden zijn gevallen. Een aantal geparkeerde bommenwerpers zou zijn beschadigd.
Het eventuele scenario van een dom ongeluk wordt tegengesproken door de gelijkaardige ontploffing op de basis Engels – genoemd naar de Duitse communistische filosoof Friedrich Engels – nabij de stad Saratov, op 700 kilometer van Oekraïne. Een bewakingscamera registreerde daar vanochtend een overvliegend geluid – mogelijk van een vliegtuig of raket – en een ontploffing enkele seconden later.
Kamikazedrone
Volgens Baza, een Russische website met bronnen bij de veiligheidsdiensten, ging het om een soort kamikazedrone, gericht op de landingsbaan van de basis. Volgens een andere Russische site, Astra, werden twee grote bommenwerpers van het type Toepolev-95MS daarbij beschadigd. Officiële bevestiging is er niet van Russische zijde. Dmitri Peskov, de woordvoerder van het Kremlin, meldde alleen dat president Vladimir Poetin ‘op de hoogte was gebracht van de incidenten in de regio’s Saratov en Rjazan’.
De grote vraag is hoe Oekraïne in staat is geweest die doelwitten op honderden kilometers afstand te raken. Diezelfde vraag rees eerder bij onder meer de explosie op de brug van Kertsj aan de Krim, en de explosies op de luchtmachtbasis Saki daar. Een afdoende verklaring daarvoor is nooit openbaar vrijgegeven. Van de Navo-landen krijgt Oekraïne geen raketten die verder dan zo’n 80 kilometer reiken.
Andere opties zijn sabotage via een bomauto – onder meer gesuggereerd bij de brug van Kertsj – of aanvallen met kleinere drones vanop korte afstand bestuurd door partizanen of Oekraïense special forces. Op de nabije Krim lijkt dat weliswaar waarschijnlijker dan op Russische luchtmachtbases honderden kilometers diep in Rusland.
Net zondag had het Oekraïense staatsdefensiebedrijf Ukroboronprom gemeld dat ‘de laatste tests’ werden uitgevoerd met een langeafstandsdrone die 1.000 kilometer ver zou reiken. De explosieve lading daarvan zou beperkt zijn – zo’n 75 kilogram – maar volstaat ruimschoots om geparkeerde vliegtuigen of tankwagens te doen exploderen. Al in oktober sprak het bedrijf de eerste keer over de productie van zo’n drone. Zijn zulke tuigen meteen tot in Rjazan en Saratov geraakt?
Onder Russische militaire bloggers weerklinkt alvast kritiek op het gebrek aan Russische ‘competentie’ onder de ‘schapen in de achterhoede’. De ‘trend’ van zulke aanvallen op langere afstand was te verwachten, schrijft blogkanaal Voenni Osvedomitelj (‘militaire informant’) op Telegram. Toch hebben de verre luchtmachtbases nog altijd onvoldoende radars en luchtafweer tegen ‘zelfs kleine commerciële drones waarmee Oekraïense saboteurs Russische doelwitten aanvallen’, aldus het blogkanaal.