This image is in the public domain and cannot be copyrighted.
Het Amerikaanse ruimtetechnologiebedrijf Maxar heeft satellietbeelden vrijgegeven waarop te zien zou zijn dat Rusland getrainde dolfijnen in Oekraïne. Het is nog niet bevestigd, maar voorbeelden uit het verleden geven aan dat het zeker een mogelijkheid is. "Ze hebben zintuigen die bij ons minder ontwikkeld zijn", zegt een marine-expert.
Het Amerikaanse ruimtetechnologiebedrijf Maxar publiceerde deze week satellietbeelden waarop de zuidelijke havenstad Sebastopol te zien is. Net naast de havengeul zouden twee kleine kooien bedoeld voor getrainde dolfijnen zichtbaar zijn. Volgens de doorgaans goed ingelichte marinejournalist HI Sutton toont ander en eerder satellietbeeld dat de twee dieren wellicht al in februari, net voor de Russische inval in Oekraïne, naar Sebastopol werden gehaald. Of de dolfijnen ook nu (nog) in de wateren van de Zwarte Zee voor Sebastopol zwemmen is evenwel niet bevestigd.
Op het satellietbeeld zouden twee kooien voor dolfijnen te zien zijn
Volgens het Amerikaanse scheepvaartinstituut moeten de dieren de haven beschermen tegen vijandige duikers of zeemijnen opmerken. De haven van Sebastopol is voor de Russen van vitaal belang. Omdat het zuidelijk punt van de Krim voor Oekraïens geschut te ver is, ligt een groot en belangrijk deel van de Russische vloot er voor anker.
Koude Oorlog
Dat dolfijnen een belangrijke militaire taak op zich nemen, kan misschien gek klinken, maar het verleden leert dat ze wel al vaker werden ingezet. Drie jaar geleden vonden vissers in Noorse wateren bijvoorbeeld een Beloega, een witte dolfijn, met vermoedelijk Russisch spionagemateriaal om de nek. Een jaar later toonde satellietbeeld ook de vermeende inzet van Russische dolfijnen in de haven van Tartus in Syrië. De drijvende kooien leken sprekend op die in Sebastopol.
Een recente trend is het in elk geval niet. Al in de jaren zestig, toen de Koude Oorlog volop begon te woeden, ontwikkelde het Amerikaanse leger de eerste trainingsprogramma's voor dolfijnen, zeeleeuwen en walvissen. De dieren werden gebruikt om onder andere vijandige duikers en zeemijnen op te merken. Aangenomen wordt dat in de jaren tachtig de Amerikanen ongeveer honderd getrainde dolfijnen hadden. Ook de Sovjet-Unie had haar eigen trainingsprogramma's.
Volgens USNI News is de bewuste dolfijnengroep trouwens een product van de Sovjet-Unie, maar kwam die in Oekraïense handen toen de Unie in 1991 uit elkaar viel. Toen Rusland in 2014 de Krim annexeerde had het Russisch leger weer de controle over de dolfijnen.
Een tuimelaar springt boven het wateroppervlak uit The Pug Father/Wikimedia Commons
Leren alarm te slaan
"Wellicht gaat het om tuimelaars", weet marinebioloog en dolfijnexpert Jan Haelters. Het lijkt Haelters trouwens niet vreemd dat de dolfijnen in Sebastopol zouden worden ingezet. "Het leger gebruikt dolfijnen inderdaad al langer. Ze zijn zeer intelligent, slimmer dan honden zelfs, gemakkelijk af te richten en belangrijk: ze hebben zintuigen die bij ons minder of zelfs niet ontwikkeld zijn! Dolfijnen en walvissen hebben een echolocatiesysteem waarmee ze bijvoorbeeld voorwerpen kunnen inspecteren."
De trainingsprogramma's kosten handenvol geld en duren vaak jaren
"Daarnaast kan je ze inzetten in diepere en donkere wateren, waar bijvoorbeeld duikers niet kunnen komen", zegt Haelters. "Je kan ze dan leren om alarm te slaan of zelfs iets vast te maken aan een zeemijn of vijandige duiker."
Het grote nadeel? "De trainingsprogramma's kosten handenvol geld en duren vaak jaren. Het verlies van een dolfijn is dan ook niet goedkoop. Bovendien uiten dierenrechtenactivisten al jaren kritiek op de training en het gebruik van dolfijnen, walvissen of zeeleeuwen (iets waar vooral het Amerikaanse leger op inzette, red.). Na de Koude Oorlog heeft de Amerikaanse marine onder druk van dierenrechtenorganisaties haar trainingsprogramma's moeten terugschroeven."
"Maar de vraag blijft dan welk zeedier een alternatief is? Een vis is te dom om te trainen. Veel beter dan een dolfijn zal je niet vinden."