Bij een huiszoeking in Merksem in een zaak die zich volgens het parket in een extreemrechts milieu situeert, is Yannick V. (36) doodgeschoten door de politie. Wie was hij? Zijn sociale media schetsen een duidelijk beeld van zijn ideologische achtergrond. Die blijkt complexer en vooral vergeven van complotdenken.
Yannick V. noemde zichzelf op sociale media een “soeverein goudhandelaar”, liefhebber van vrijheid en burgerrechten, sportschutter en verzamelaar van "militaria". Ook valt zijn naam geregeld in de context van "prepping". Wat betekenen al die termen?
Soevereiniteit en anti-overheidsdenken
V. omschreef de samenleving als "doodziek" en "in een zichzelf versterkende spiraal van decadentie, zelfverrijking en belastingslavernij". De maatschappij vond hij "een zinkend schip", op weg naar "totalitaire repressie". Hij ergerde zich ook aan "wokeness", feminisme, "ecofundamentalisme" en andere fenomenen die hij beschouwde als uitwassen van de moderniteit.
Zijn gedachtegoed is een doorgedreven vorm van een extreem libertarisme. V. vond dat het individu zichzelf moet redden en noemde zich op sociale media ook “soeverein”. Een diverse beweging van “soevereine burgers” ontstond in de Verenigde Staten en betekent, kort gezegd, dat men het gezag van de overheid niet erkent.
Voor de regeringen in ons land had Yannick V. geen goed woord over. Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) noemde hij op Twitter "een vod" en "een ruggengraatloze lafbek". Het "systeem" moest "weggevaagd" worden.
Een evolutie naar een dictatuur omschreef V. op Twitter dan weer als "een zuiver positieve evolutie": "Militaire dictatuur gekoppeld aan een terugkeer naar de code Napoléon (een rechtstaat) en een bimetale goudstandaard."
Op sociale media toonde V. zich vatbaar voor complottheorieën rond corona en het World Economic Forum.
Coronacrisis en complotdenken
De denkbeelden van V. waren niet recent verworven, hij liep er al langer dan een decennium mee rond. Toch is tijdens de coronacrisis een verharding van zijn discours op te merken. Zijn Twitterprofiel evolueerde de voorbije twee jaar naar een grote collectie van retweets van coronakritische stemmen.
V. uitte zich op sociale media als een vocale tegenstander van de coronamaatregelen en de coronavaccins. Hij zag in het regeringsbeleid een bevestiging van zijn anti-overheidsgevoelens. "De logica zit hem in het feit dat de staat ons dwingt te gehoorzamen. Collectieve gehoorzaamheid afdwingen is het doel. Ze trainen ons tot slavernij zoals je een hond traint om pootjes te geven op commando”, schreef hij op Twitter over de coronamaatregelen.
Handel in goud en edelmetaal
De denkbeelden die V. koesterde, hadden ook concrete gevolgen voor de manier waarop hij in de maatschappij stond. Beroepshalve was hij handelaar in edelmetalen, vooral goud en zilver. Op zijn sociale media toonde hij ook geregeld exemplaren uit zijn collectie oude munten.
Op zich is handelen of beleggen in edelmetaal niets ongewoons, maar een deel van de liefhebbers ervan wordt gemotiveerd door een apocalyptisch complotdenken over het monetaire systeem. Ze geloven dat dat binnenkort in elkaar gaat klappen. Goud en zilver - en deels ook cryptomunten - zijn volgens V. en gelijkgestemden dan de enige investering die zijn echte waarde zal behouden.
"Fysiek goud, zilver, #bitcoin en #monero kopen is uzelf verzetten tegen het financiële en politieke establishment", schreef V. vorig jaar op Twitter. In een uitzending van meer dan anderhalf uur zette hij recent nog zijn denkbeelden uiteen aan een gelijkgestemde financieel adviseur. Dat filmpje is ondertussen van het internet verwijderd.
Al in 2017 publiceerde Yannick V. een dossier over "prepping", met onder andere het advies om een voedselvoorraad van een half jaar in te slaan..
"Prepping" voor het einde van de wereld
Zijn gedachtegoed maakt van V. ook een zogenaamde "prepper". Die beweging bereidt zich actief voor op de ineenstorting van het economische systeem en zelfs van de maatschappij in haar geheel - een ineenstorting die ze als onafwendbaar beschouwt.
"België en Europa gaan de dieperik in. Niemand komt ons redden. Redt uzelf. Eénieder die niet voor zichzelf kan zorgen, éénieder die geen reserves heeft, éénieder die geen sterk netwerk heeft zal de komende tien jaar extreem hard geraakt worden", schreef V. begin dit jaar op Twitter.
Met "prepping" was V. al jaren bezig. Al in 2016 gaf hij er een lezing over in het fort van Merksem. Voor MACRO Trends, het beleggingsmagazine van de ideologisch verwante complotdenker Brecht Arnaert, schreef V. in 2017 een "gids" met tips voor "preppers".
In het dossier raadt V. aan om “voor een half jaar per persoon voeding en medicijnen” in huis te halen, naast legerrantsoenen en EHBO-kits. Hij waarschuwt voor massale sterfte door honger en “een “Walking Dead”-scenario […] waarbij hongerigen als verdwaasde en hersenloze zombies over de velden zullen dolen”. Hij geeft ook tips bij over de ideale locatie om je met je voedselvoorraad te verschansen en deelt theorieën over groepsvorming.
Op Instagram illustreerde V. hoe hij trainde met een luchtdrukgeweer.
Schietclubs en kruisbogen
Ook het idee van zelfverdediging is voor "preppers" cruciaal. De libertaire ideologie van V. komt daar opnieuw aan de oppervlakte: “Een vrij man, een soeverein mens, zorgt namelijk voor zichzelf en rekent niet op een ander om datgene te beschermen dat hem het dierbaarst is”, schrijft hij in het dossier.
Jezelf beschermen, daarvoor zijn wapens nodig, stelde V., in het bijzonder dan vuurwapens: “Het bezit van vuurwapens (en het goed en verstandig kunnen omgaan met) zal in zo’n omstandigheden cruciaal blijken.”
Gelukkig, zo schreef V., is in België de wapenwet “relatief soepel”. Hij adviseerde om lid te worden van een schietclub en een sportschutterslicentie te behalen. In zulke clubs ontmoet je “gelijkgestemde geesten”, beweerde hij, en het stelt je in staat om “legaal vuurwapens en bijhorende munitie” te kopen. Een alternatief is oefenen met luchtbuksen of kruisbogen. Die laatste wapens roemde V. als een manier om “uw vijand vrij smerige vleeswonden” te bezorgen.
Wapenverzameling
V. was gefascineerd door wapens. Hij verzamelde "militaria" – dat zijn antieke militaire verzamelobjecten zoals medailles, gasmaskers en militaire uitrustingen, maar ook oude wapens. Op Instagram plaatste hij een foto van een training met een luchtdrukgeweer en enkele oude wapens uit zijn verzameling. In overeenstemming met zijn eigen prepping-adviezen was hij ook actief bij de schietclub "Koninklijke Federatie Karabijn- en Pistoolschutters Antwerpen", waarvan hij zelfs de voorzitter was.
De politie vond bij de huiszoeking een grote collectie van meer dan 100 wapens, naast heel veel munitie. Daarnaast zijn onder meer nachtkijkers en warmtekijkers aangetroffen.
Wapenbezit achtte V. cruciaal in zijn gids voor "preppers".
In zijn tekst over prepping maakte V. zich zorgen over de inperking van wapenbezit in België en het verstrengen van de wapenwetgeving: "Wat vroeger legaal was, is dat vandaag niet meer, en wat vandaag legaal is, is dat misschien morgen niet. [...] Gebruik de tijd die je nog rest maximaal [...] om jezelf zo goed mogelijk voor te bereiden op de ineenstorting van het systeem. Handel nu, voor het te laat is!"
Het is de combinatie van een wapenverzameling en anti-overheidsdenken die geleid heeft tot de inval bij V. en verschillende andere leden van die schietclub deze ochtend.