photoschmidt 2020
De boutade "het spaarboekje is een verliesboekje" blijkt te kloppen. Als we kijken naar wat een gemiddeld spaarboekje de voorbije 20 jaar opbracht én we houden rekening met de mate waarin het leven in diezelfde periode duurder is geworden, dan is dat spaargeld op 20 jaar een kwart minder waard geworden. Dat blijkt uit berekeningen die de Nationale Bank maakte voor VRT en Knack. Concreet: als je 20 jaar geleden 1.000 euro op een spaarboekje had gezet, is dat ondanks de ontvangen rente vandaag (reëel) nog slechts 750 euro waard.
Dat het spaarboekje op dit moment nauwelijks opbrengt is geen nieuw gegeven. Al ruim 6 jaar bedraagt de rente op bijna alle spaarrekeningen in ons land amper 0,11 procent, het wettelijk verplichte minimum. De extreem lage rente is het gevolg van het beleid van nulrente dat de Europese Centrale Bank de voorbije jaren hanteerde. Die minimumrente op spaarrekeningen heeft door de hoge inflatie een negatieve impact voor spaarders.
Als de rente en de inflatie samen worden genomen, merkt iedereen dat het geld op een spaarboekje aan waarde verliest. Een rekenvoorbeeld maakt dit duidelijk. Stel dat u op 1 januari 2022 op uw spaarrekening 1.000 euro had staan en er een jaar lang niet was aangekomen, dan mag u een rente verwachten van 0,11 procent of in dit rekenvoorbeeld 1,1 euro. Tegen het eind van dit jaar is uw 1.000 euro dus 1.001,1 euro geworden. Maar de gemiddelde inflatie zal over het hele jaar boven de 8 procent liggen. Voor wat dus op 1 januari 2022 1.000 euro kostte, betaalt u dan gemiddeld meer dan 1.080 euro.
Het voorbije jaar maakte uw spaarboekje een verlies van zeker 8 procent of in dit cijfervoorbeeld 80 euro. Met het geld op uw spaarboekje komt u in dit voorbeeld met andere woorden 80 euro tekort om exact hetzelfde te kopen als een jaar eerder. Voor alle spaarders in ons land samen gaat dat om een gigantisch bedrag. Er staat op dit moment ruim 300 miljard euro op alle Belgische spaarboekjes, dus alleen al) het afgelopen jaar ging daarvan meer dan 24 miljard in rook op.
Wie nu denkt dat het verlies op het spaarboekje het gevolg is van de torenhoge inflatie die we vandaag kennen, heeft het mis. Want wie de cijfers over een langere tijd bekijkt, moet besluiten dat de inflatie zo goed als altijd hoger lag dan de rente op het spaarboekje (zie grafiek 1: in de gekleurde vlakken is de gemiddelde rente lager dan de inflatie, enkel in de witte vlakken is het omgekeerde het geval).
Ook op langere termijn blijkt het spaarboekje dan een verliesboekje: sinds begin 2003 verdampte zo’n 25 procent van het geld dat op de spaarboekjes staat. De 100 euro die u 20 jaar geleden op uw spaarboekje plaatste zal eind dit jaar (reëel) nog maar 75 euro waard zijn. En dat ondanks de ontvangen rente (zie grafiek 2). De zeer hoge inflatie en de zeer lage rente die we vandaag kennen leiden ertoe dat het spaargeld nog sneller minder waard wordt.
Sinds juli dit jaar is de Europese Centrale Bank (ECB) de rente aan het optrekken om de inflatie af te remmen. In twee stappen werd de rente verhoogd van min 0,5 procent naar plus 0,75 procent als ze geld parkeren bij de ECB. Anders gezegd, twee maanden geleden moesten de banken nog 0,5 procent strafrente betalen aan de ECB, nu ontvangen ze 0,75 procent van de ECB. De verwachting is dat de ECB tegen het eind van het jaar de rente zal optrekken tot 2 procent.
Deze renteverhogingen sijpelen maar heel traag door naar de rente die de spaarders zullen krijgen op hun spaarboekje. Traditioneel is het een kleine bank die als eerste de rente op een spaarboekje optrekt en dat was nu ook zo: de West-Vlaamse bank CKV verhoogt vanaf vandaag, 1 oktober, de rente op haar spaarboekjes naar 0,70 procent. De verwachting is dat andere, grotere banken zoals KBC, BNP Paribas Fortis, ING, Belfius en noem maar op, zullen volgen.
Maar de spaarder moet zich geen illusie maken. Zelfs als de rente op spaarboekjes morgen 1 procent zou bedragen, blijft het een verliesboekje. Voor volgend jaar wordt er een gemiddelde jaarinflatie van 6,5 procent voorspeld. Dat betekent dat de waarde van uw spaargeld volgend jaar nog zeker met 5 procent zal afnemen. Ook de komende jaren zullen spaarders dus zeker zijn van hun verlies.