Nicolas de Staël à Paris, la rétrospective évènement

Toile monumentale abstraite, Parc des Princes (1952) est l’une des œuvres qui font de cette exposition un évènement. (Photo : afp)

Une rétrospective consacrée au peintre Nicolas de Staël, figure française de la scène artistique d’après-guerre adulée des collectionneurs privés, est l’une des attractions parisiennes du moment, avec des œuvres rarement ou jamais montrées.

Des premiers voyages de sa jeunesse à ses derniers mois de production frénétique, 200 dessins, fusains gommés, tableaux, gravures et carnets de Nicolas de Staël sont exposés au musée d’Art moderne de Paris (MAM). Provenant de «65 prêteurs privés en France, Suisse, Grande-Bretagne, Belgique et aux États-Unis et d’une quinzaine de prêteurs publics, 25 % des œuvres n’ont jamais été montrées en France», indique Pierre Wat, commissaire de l’exposition avec Charlotte Barat-Mabille. «On peut en ajouter à peu près autant qu’aucun d’entre nous trois n’a jamais vues dans une exposition», précisait-il en présentant cette rétrospective avec le fils du peintre, Gustave de Staël.

Parmi les 200 œuvres et objets exposés, un bouquet de fleurs abstrait, réalisé en 1952, moment où les collectionneurs américains s’arrachent son travail, que «même Gustave ou Anne, sa demi-sœur aînée, n’ont jamais vu» avant l’exposition au MAM, ajoute Pierre Wat. Il voisine avec Trois pommes en gris, cubiques, tout en matière, absorbant la lumière environnante.

Né en 1954, Gustave de Staël avait un an au moment du suicide de son père. Il explique l’avoir «découvert» et «compris» à travers son œuvre, décrivant un personnage public qui évoluait dans une grande solitude pour travailler. «Je pense qu’il a dit tout ce qu’il avait à dire, puis il est parti. C’est un homme très heureux et accompli pour cela. Vous ne pouvez pas éternellement vous demander de vous dépasser intérieurement en vieillissant», affirme Gustave de Staël.

Évolution radicale

Qu’il s’agisse de paysages, de natures mortes ou de ses rares personnages, Pierre Wat décrit de son côté «un homme intégralement dédié à la peinture, sa vie durant, dont le maître-mot est la recherche, l’expérimentation et l’exigence d’une liberté absolue». Il a «constamment changé sa manière de peindre, évoluant dès 1942 radicalement vers l’abstraction», ajoute Charlotte Barat-Mabille.

Gustave de Staël chiffre à «1 100 tableaux» les œuvres de son père qui «demeurent» et «autant de dessins, réalisés en moins de quinze ans», soit des premières années 1940 à la fin de sa vie. Le peintre en a détruit d’innombrables, notamment ses œuvres de jeunesse. Parmi celles exposées figure le Parc des Princes, toile monumentale abstraite de «200 kilos», réalisée en 1952 après l’un des premiers matches de football nocturnes à Paris.

Vendue 20 millions d’euros à un particulier il y a une dizaine d’années, selon Charlotte Barat-Mabille, la toile voisine avec l’une de ses études préparatoires à l’huile sur carton, en très petit format, et un Parc de Sceaux provenant de la Phillips Collection, acquis en 1953. Même période, même lumière, puisée dans le sud de la France où le peintre s’est établi à la fin de sa vie : Les Indes Galantes, deux silhouettes en rose et bleu sur fond noir, gris et bleu, et les Bouteilles dans l’atelier, provenant d’une collection particulière américaine.

«Voyageur perpétuel»

Né à Saint-Pétersbourg, à l’époque Petrograd, en 1914, Nicolas de Staël a fui la révolution russe alors qu’il était bébé avec ses parents, morts de misère et de maladie en Pologne. Recueilli par un industriel en Belgique, il s’est formé à la peinture contre l’avis de ses parents adoptifs. Engagé dans la légion étrangère en 1939, il a été démobilisé en 1940 et s’est établi à Nice, puis à Paris.

Il est resté «un voyageur perpétuel», dit Pierre Wat. Si son voyage au Maroc a constitué le «fondement de sa peinture» et de sa «clarté», selon le commissaire, son voyage en Sicile, en 1953, a radicalisé ses couleurs. Une série de tableaux paysagers géométriques, peints autour d’un point de fuite, mêlent avec profusion les orange, violets et verts inspirés d’Agrigente et de Syracuse. Ils rayonnent de joie et font partie des pépites exposées.

Jusqu’au 21 janvier 2024. Musée d’Art moderne – Paris.


Football news:

<!DOCTYPE html>
Kane on Tuchel: A wonderful man, full of ideas. Thomas in person says what he thinks
Zarema about Kuziaev's 350,000 euros a year in Le Havre: Translate it into rubles - it's not that little. It is commendable that he left
Aleksandr Mostovoy on Wendel: Two months of walking around in the middle of nowhere and then coming back and dragging the team - that's top level
Sheffield United have bought Euro U21 champion Archer from Aston Villa for £18.5million
Alexander Medvedev on SKA: Without Gazprom, there would be no Zenit titles. There is a winning wave in the city. The next victory in the Gagarin Cup will be in the spring
Smolnikov ended his career at the age of 35. He became the Russian champion three times with Zenit

3:00 La CGFP n’oublie pas les promesses du futur gouvernement
21:14 Dortmund nimmt Kurs aufs Achtelfinale
20:45 Champions League: Wichteg Victoire fir Dortmund géint Newcastle
20:36 Basketball - 1/8 Finallen an der Coupe : Sparta, Esch, Hiefenech a Fiels sinn en Tour weider
20:20 Richter verhängt Geldstrafe gegen Trump
19:40 Basketball EuroCup: De Gréngewald an Diddeleng verléieren den drëtte Match
19:38 Volleyball Challenge Cup: Stroossen dréint de Match, Defaite fir Luerenzweiler
18:27 Mike Johnson ist neuer Vorsitzender des US-Repräsentantenhauses
17:44 Londoner Polizisten nach Kontrolle schwarzer Sportler entlassen
17:43 Engagementspräis : D'Schoul gëtt eppes eraus an d'Gesellschaft
17:30 Serie Nei Gesiichter an der Chamber: LSAP-Politikerin Claire Delcourt am Portrait
17:30 Serie Nei Gesiichter an der Chamber (2): LSAP-Politikerin Claire Delcourt am Portrait
17:30 Alimentatioun an Distributioun: Et feelt u Personal a quasi alle Beruffer
16:30 Rentrée judiciaire um Barreau: Hoffnung op Kontinuitéit bei der Justiz
16:09 Près d’une personne noire sur deux victime de racisme au Luxembourg
15:35 Beschwerden im Schulbetrieb nehmen zu
14:59 Regierungsrot: Provisoresche Budget a Poste vum Avocat Général beim europäesche Geriichtshaff
14:57 Preise und Stipendien für Eugène Anselin, Lea Reitlinger und Benjamin Kruithof
14:57 Preise und Stipendien für Eugénie Anselin, Lea Reitlinger und Benjamin Kruithof
14:51 „Das ist ein klarer Handlungsauftrag an die Regierung“
14:44 Attentat à l’Opéra de Paris : un résident du Luxembourg touché
14:09 Am Norde vum Irak: Archeologe gruewen 2.700 Joe al Skulptur vun assyrescher Gottheet aus
13:41 TikTok: 4 Millioune Videoe bannent engem Mount geläscht
13:38 Israel greift Guterres wegen Gaza-Rede an
13:24 IRL: Ëmmer méi Stroum aus erneierbaren Energien zu Lëtzebuerg
13:24 ILR: Ëmmer méi Stroum aus erneierbaren Energien zu Lëtzebuerg
13:19 Des Etats américains portent plainte contre Meta, accusé de nuire à la santé des enfants
13:13 La pièce « Mangez-moi » se révèle comme un cabaret gourmand
12:58 Passerell: ASBL skandaliséiert iwwer d'Decisiounen, wat den Accueil vu Flüchtlingen ugeet
11:48 Warum Proximus und LuxConnect ein Joint-Venture gründen
10:57 Abschied vom gelb-grauen 1980er-Jahre-Charme
10:25 Tour de France féminin 2024 : des Pays-Bas à la montagne des Hollandais, l’Alpe d’Huez
11:20 Un cambrioleur en fuite dans le nord du pays
11:10 Disparition d’une quinquagénaire à Echternach
11:02 No Déifstall a Buttek: Mann schléit Policebeamte mat Fauscht an d'Gesiicht
10:45 Polizei meldet mehrere Vorfälle am Wochenende
10:42 Esch : la police recherche trois individus armés
10:42 Agression à Esch : la police recherche trois individus armés
10:36 Zeienopruff vun der Police: Arméierten Iwwerfall um Gaalgebierg zu Esch
10:21 Ongléck zu Murcia: Doudeger bei Brand a spuenescher Disko
10:00 Les cinq actus qu’il ne fallait pas manquer cette semaine au Luxembourg
10:00 Elo stellen d'Kanner d'Froen!: Luc Frieden a Fred Keup am Interview
9:38 Unfälle und Autobrand am Wochenende
9:33 Turquie : attentat suicide au coeur de la capitale Ankara
9:05 Bierg-Karabach: UN-Missioun op der Plaz ukomm
8:54 Les Pays-Bas mettent fin à l’extraction de gaz du plus grand gisement d’Europe
8:10 Die Nationalbibliothek zeigt Facetten und Innenleben
8:00 [Triathlon] Le Luxembourg en force au Maroc
7:59 MotoGP: Grousse Präis vu Japan: Jorge Martin wënnt am Reechaos vu Motegi
7:47 Was sich am 1. Oktober in Luxemburg, Belgien und Frankreich ändert
7:25 Tierkei: Explosioun an der Géigend vum Parlament zu Ankara
7:22 Schwerer Verkehrsunfall mit Auto aus Luxemburg
7:22 Auto aus Luxemburg in schweren Verkehrsunfall nahe Trier verwickelt
6:52 Aktuelle Fahndung nach Einbrecher im Raum Warken und Bürden
6:52 Polizei fahndet nach Einbrecher im Raum Warken und Bürden
6:00 De Sonndesinterview mat zwou Mammen, déi e Kand verluer hunn: "Ech war net komplett, well ech d'Klinik mat eidelen Äerm verlooss hunn"
5:58 Prorussischer Populist Robert Fico gewinnt Parlamentswahl in der Slowakei
5:30 Stärenzeremonie vum CHL: E Stär fir all Kand, wat et net an d'Liewe gepackt huet
5:23 Police warnt: Abriecher op der Flucht - keng Leit am Raum Ettelbréck mathuelen
5:23 Police warnt: Abriecher op der Flucht - keen am Raum Waarken mathuelen
5:23 Police warnt: Abriecher op der Flucht - keng Leit am Raum Waarken mathuelen
5:06 Parlamentswalen an der Slowakei: Smer-Partei vum Ex-Regierungschef Fico stäerkste Kraaft
5:04 WRC Rally Chile: 2. Dag: Ott Tänak baut Féierung aus, Grégoire Munster op Plaz 16
5:00 D'Woch op RTL: Poliziste provisoresch fräi, abiméiert Walplakater a Spannen an der Wallis
5:00 [Musique] The X sort de sa tanière
3:00 [Gardiens de la nature] L’Ibla, passeur de savoir-faire
21:11 [Cyclo-cross) Loïc Bettendorff remporte l’Urban Night Cross à Reckange-sur-Mess
20:54 Basketball-Championnat: Walfer wënnt Derby géint Steesel
19:46 Handball Coupe: D'Favoritte setze sech duerch
19:07 58-Jährige wird seit Samstag vermisst
17:55 Coupe de Luxembourg: D'Fola setzt sech spéit géint Baastenduerf duerch
17:44 Tëscheruff vum Monique Kater: Schicksaler, déi Politik esouguer am Virwalféiwer kal loossen
17:30 Parlamentswalen: Wéi wielt d'Slowakei? Geet d'Ukrain-Hëllef op en Enn?
17:22 [Handball] Les Dudelangeoises sont tombées sur plus fortes
16:34 Henri Kox absolviert Sporttest der Polizei auf Socken
16:18 Internationale Futtball: ManCity kasséiert éischt Néierlag
15:55 Sieben Einsätze für den CGDIS
15:32 Bundesliga: Leverkusen spréngt provisoresch op Plaz 1
15:32 Bundesliga: Leverkusen Éischten, München kënnt no 0:2 zeréck
15:26 Um Samschdeg: De CGDIS mellt eng Rëtsch Accidenter
15:00 [Cyclo-cross] Kockelmann fidèle au poste
14:00 La Première ministre française échappe à la censure à l’Assemblée
13:10 EHF Cup: Käerjeng verléiert éischte Match a Griicheland
13:02 Putin sichert besetzten Regionen Wiederaufbau zu
12:31 Virun australescher Küst: Een Doudegen an ee Blesséierte bei Zesummestouss tëscht Boot a Wal gestuerwen
11:17 Führerschäi fort: Alkoholiséiert Chauffere verursaachen e puer Accidenter
11:17 Führerschäiner fort: Alkoholiséiert Chauffere verursaachen e puer Accidenter
10:46 Accident op der Autobunn: Camion op der A31 ëmgekippt
10:40 Polizei meldet mehrere Führerscheinentzüge
10:28 Abréch: Déi lescht Deeg waren nees Onéierlecher uechter d'Land ënnerwee
10:05 Background am Gespréich vum 30. September: Schlof-Gemengen am Norde verhënneren
9:12 Ee Joer Annexioun: Russland séchert annektéierte Gebidder Neesopbau zou
8:59 Schottland: Blesséierter bei Accident mat historescher Damplokomotiv
8:05 Bettwanzen treiben in Frankreich ihr Unwesen
8:00 [Handball] Lena Kirtz : «On a vraiment hâte de jouer cette compétition»
8:00 L’Écosse contrainte à un triomphe roumain avant l’Irlande
7:15 Knapp 100.000 Mënsche geflücht: Kaum nach Armenier an der Regioun Bierg-Karabach
7:08 Boxe : accord trouvé pour le combat tant attendu entre Fury et Usyk
6:46 Le Nagorny Karabakh se vide de ses habitants arméniens
6:16 [Coupe de Luxembourg] Un tir groupé pour la BGL Ligue?