De Amerikaanse acteur Richard Roundtree, bekend van de film Shaft en zijn impact op zwarte masculiniteit, is overleden aan kanker.
Richard Roundtree was 25 en aan de slag als model, toen hij besliste dat hij acteur wilde worden. Vier jaar later, in 1971, maakte de detectivefilm Shaft van hem in een klap een ster. John Shaft deed als zwarte man alles wat het bioscooppubliek gewend was van witte detectives: hij dolde met de politie, schoot en werd beschoten, belandde in bed met mooie vrouwen. De zwarte James Bond, zo werd hij weleens genoemd.
Roundtree had de looks, hij speelde de actieheld met klasse en sexappeal. Revolutionair was dat. Niet alleen in de manier waarop Roundtree met zijn vertolking masculiniteit herdefinieerde voor afro-Amerikanen. Hoe John Shaft zijn leven kon leiden, vrij van raciale stigmatisering, was ongezien. ‘Hij is een zwarte man die voor één keer een winnaar is’, zei de acteur in 1972 in de New York Times over zijn rol.
Seksmachine
Isaac Hayes won een jaar na de release een Oscar voor zijn titelsong. Who’s the black private dick that’s a sex machine to all the chicks?, klinkt het in dat iconische nummer. ‘Een seksmachine voor alle meiden? Zoiets had nog nooit iemand gezegd over een brother’, aldus Samuel L. Jackson in de docu Is that black enough for you?!?.
Shaft groeide uit tot een mijlpaal, zowel in de carrière van Roundtree als in de filmgeschiedenis. De detective is een van de eerste zogenaamde Blaxploitation-films, de populaire stroming voor een zwart publiek die later Quentin Tarantino inspireerde tot Jackie Brown en Django unchained.
Met Shaft’s big score! in 1972 en het geflopte Shaft in Africa een jaar later hernam Roundtree de rol in twee vervolgen. Initieel had hij met studio MGM een contract voor maar liefst twaalf films, maar daar zag hij van af. ‘Als je te vaak hetzelfde doet, wordt dat het enige wat je kan’, zei de acteur destijds.
Roundtree ging dus andere rollen vertolken. Zo deelde hij de affiche met Charlton Heston en Ava Gardner voor Earthquake, een rampenfilm uit 1974. In de Robinson Crusoe-verfilming Man Friday speelde hij hoofdpersonage Friday tegenover Peter O’Toole. In de jaren 80 was hij te zien naast Clint Eastwood en Burt Reynolds in City heat (1984).
Cameo
Met die vertolkingen zou hij echter nooit het succes vinden van zijn iconische debuutrol. Roundtree bleef met John Shaft vereenzelvigd en dus was het geen verrassing toen hij in 2000 opdook in een cameo in Shaft, een eigentijds vervolg op de eerste film. Samuel L. Jackson vertolkt de hoofdrol als John Shafts neefje (die ook John Shaft heet). Vier jaar geleden speelde Roundtree nog een laatste keer de detective in een vervolg op die film uit 2000.
Roundtree, de zoon van een butler en een kokkin, stierf dinsdag aan de gevolgen van pancreaskanker. Twee maanden geleden was die pas vastgesteld. Hij werd 81.
