Views: 3
ដោយៈ ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្តេចសង្ឃរាជ ជួន ណាត
គីឡូ
(បារ. Kilo) បុព្វបទមានន័យថា មួយពាន់ (១.០០០) ។ បារាំងប្រើជា ន. ជាពាក្យបំប្រួញរបស់ពាក្យថា គីឡូក្រាម គឺបើគេនិយាយថា ១គីឡូ ឬ ២ គីឡូ បានន័យថា ទម្ងន់ ១ គីឡូក្រាម ឬ ២ គីឡូក្រាម ។ ចំណែកខ្មែរយើងប្រើពាក្យ គីឡូ នេះសំដៅយកទាំងទម្ងន់ទាំងចម្ងាយដូចជា អង្ករ១គីឡូ គឺអង្ករ ១ គីឡូក្រាម (១.០០០ ក្រាម); ផ្លូវមានចម្ងាយ ១ គីឡូ គឺផ្លូវមានចម្ងាយ ១ គីឡូម៉ែត្រ (១.០០០ ម៉ែត្រ) ។
ចតុព្ភាគី
គុណសព្ទ
(បា.; សំ. ចតុភ៌ាគិន៑) ដែលមានភាគ ៤ , មាន ៤ ចំណែក ។
តិរោកុឌ្ឌសូត្រ
(តិរ៉ោកុត-ឌៈសូត)
នាមសព្ទ
(បា. —សុត្ត) ឈ្មោះសូត្រ ១ ក្នុងព្រះសុត្តន្តបិដក; ហៅថា តិរោកុឌ្ឌកណ្ឌ ក៏បាន, ឬហៅដោយខ្លីតាមទម្លាប់ស្រួលមាត់ ត្រឹមតែ តិរោក ប៉ុណ្ណេះក៏បាន; ក្នុងប្រទេសខ្មែរយើង ប្រើជាធម៌សម្រាប់សូត្រដារឧទ្ទិសចំណែកបុណ្យ (ម. ព. ដារ ផង) ។
នព្វ
(នប់)
បកតិសំខ្យា
(បា. នវ) ប្រាំបួន ( ៩ ) ។ គុ. ថ្មី (មិនសូវប្រើ) ។ នព្វគុណ (នប់ពៈគុន) ន. ឬ គុ.(សំ. បា. នវ + គុណ “គុណដោយចំណែកប្រាំបួន” ) ឈ្មោះមាសទឹក ៩ : មាសនព្វគុណ ។ នព្វគ្រោះ ( នប់ពៈ– ) ន. ( សំ. នវ + គ្រហ ) ឈ្មោះផ្កាយគ្រោះទាំងប្រាំបួនគឺរាប់ ព្រះអាទិត្យ, ព្រះចន្ទ បញ្ចូលផងជាពីរ, និងផ្កាយ អង្គារ, ពុធ, ព្រហស្បតិ៍, សុក្រ, សៅរ៍, រាហុ៍, កេតុ គ្រប់ជា ៩ ។ នព្វន្ត ( នប់-ពន់ ) ន. ( បា. នវ + អន្ត > នវន្ត “វិជ្ជាលេខមាន ៩ ជាទីបំផុត” ) ឈ្មោះវិជ្ជាបំបែកលេខតាំងពីមួយដល់ប្រាំបួន : ក្បួននព្វន្ត, លេខនព្វន្ត, រៀននព្វន្ត ។ នព្វរ័តន៍ ឬ នព្វរត្ន (នប់-ពៈរ័ត) ន. ( បា. នវ + រតន; សំ. នវ + រត្ន) រតនៈ ៩ ប្រការគឺ មុក្ដា, បទុមរាគ ( ទទឹម ), បុស្សរាគ ( ប៊ុត ), ពេជ្រ, មរកត, ពៃទូរ្យ, ប្រពាល, កណ្តៀង, ផលិក ។ នព្វលោកុត្តរ (នប់ពៈលោកុត-តៈរ៉ៈ ឬ –កុត-ដ) ន. (សំ. បា. នវ — ) ធម៌ចម្លងសត្វឲ្យឆ្លងផុតចាកលោក គឺមគ្គ ៤ ផល ៤ និព្វាន ១; ហៅឲ្យពេញថា នព្វលោកុត្តរធម៌ ។ នព្វលោកុត្តរធម៌ (នប់ពៈលោកុត-តៈរ៉ៈធ័រ) ន. (ដូចគ្នានឹង នព្វលោកុត្តរ ដែរ) ។ នព្វស័ក ន. ឬ គុ. ស័កទី ៩ ក្នុងចំនួន ១០ ឆ្នាំ (ម. ព. ស័ក ផង)។ល។
ស្រមាមប៉ាក
(—ម៉ាម—)
គុណសព្ទ
ដែលប្រឡាក់ស្រមាមប្រតាក
ពុកមាត់ប្រឡាក់ស្រមាមប៉ាក, រោមប្រឡាក់ស្រមាមប៉ាក ។
