«Հենակետ» վերլուծական կենտրոնն ամփոփել ու հակիրճ հրապարակել է Ուկրաինայի շուրջ ստեղծված իրավիճակի վերաբերյալ վերջին երկու շաբաթվա՝ սեպտեմբերի 16-30-ը, կարևոր իրադարձությունները.
«Ռազմական իրադրություն
• Գերմանիայի իշխանությունները հավանություն են տվել 155 մմ/52 տրամաչափի RCH-155 ինքնագնաց հաուբիցների արտադրությանը և Ուկրաինային վաճառելուն։ Ինքնագնաց հրետանային միջոցը իրենից ներկայացնում է BTR Boxer-ի շասսիի վրա տեղակայված մարտական մոդուլ՝ գերմանական PZH 2000-ի հրետանային մասով, որն ակտիվորեն կիրառում է Կիևը մարտական գործողությունների գոտում։ Ուկրաինան կդառնա այդ համալիրների առաջին օտարերկրյա պատվիրատուն։
• ՌԴ ռազմական համագործակցության դաշնային ծառայության ղեկավարը հայտարարել է. «Ռուսաստանը խնդիրներ չունի անօդաչուների հետ, դրանք մեզ մոտ ամենալավն են։ Իրանի հետ ռազմատեխնիկական համագործակցությունը հաջողությամբ է զարգանում»։
• Սեպտեմբերի 19-ին Զապորոժիեում ոչնչացվել է ամերիկյան HIMARS հրթիռային համակարգերի սպասարկման արտադրամասը։ Նովո Կախովկայի շրջանում օդում խոցվել է ամերիկյան երկու AGM-88 HARM հակա ռադիոլոկացիոն հրթիռ:
• Սլովենիան Ուկրաինային կփոխանցի M-55s 28 միավոր մարտական տանկ, որոնք հին խորհրդային Տ-55-ի արդիականացումն են: Փոխարենը Լյուբլյանը Գերմանիայից կստանա 35 բեռնատար և ջրի համար նախատեսված 5 ավտոցիստեռն։
• Պենտագոնը պայմանագիր է կնքել՝ Ուկրաինային մինչև 40 կմ հեռահարությամբ Switchblade 600 զինամթերք փոխանցելու վերաբերյալ։
• ՌԴ ՊՆախարար Սերգեյ Շոյգուն հայտարարել է. «Ուկրաինական բանակն ամբողջությամբ վերահսկվում է արևմտյան երկրների կողմից, Կիևում ամբողջությամբ նստած է Արևմտյան հրամանատարությունը։ Ուկրաինան կորցրել է բանակի կադրերի կեսը՝ 200 հազարից 100 հազարը, դրա համար էլ նրանց մոտ զանգվածային մոբիլիզացիա է տեղի ունենում։ Ուկրաինայում ավելի քան 2 հազար օտարերկրյա վարձկաններ են զոհվել։ Մեր կորուստները 5937 մարդ է, իսկ Ուկրաինան տվել է 61 207 զոհ, 49 368 վիրավոր։ Հատուկ գործողության ընթացքում վերջին երեք շաբաթվա ընթացքում ոչնչացվել է ավելի քան 7 հազար ուկրաինացի զինվորական, 970 միավոր տեխնիկա, այդ թվում՝ 208 տանկ»։
• Ռուսաստանը Ուկրաինային է հանձնել 215 գերիների, որոնց թվում են «Ազով» գումարտակի հրամանատարներ Դենիս Պրոկոպենկոն, Սվյատոսլավ Պալամարը և ծովային հետևակի 36-րդ առանձին բրիգադի հրամանատարի պաշտոնակատար Սերգեյ Վոլինսկին: Էրդողանի հետ պայմանավորվածության համաձայն՝ նրանք Թուրքիայում կգտնվեն մինչև Ուկրաինայում ռազմական գործողությունների ավարտը՝ Թուրքիայի նախագահի «անձնական պրոտեկտորատի» ներքո։
• Ուկրաինայի իշխանությունները դիտարկում են կին բժիշկների զանգվածային մոբիլիզացիայի հնարավորությունը՝ սանիտարական անձնակազմի մեծ կորուստների պատճառով։
• Ամերիկյան Կոնգրեսի 17 անդամներ ԱՄՆ պաշտպանության նախարար Լլոյդ Օսթինին կոչ են արել արագացնել Պենտագոնի կողմից «MQ-1C Grey Eagle» 4 միավոր հարվածային անօդաչու սարքերի վաճառքի վերաբերյալ Ուկրաինայի հարցման քննարկումը:
• Բրիտանական հետախուզության տվյալներով՝ այն տարածքները, որտեղ այս օրերին հանրաքվեներ են անցկացվում, մինչև հոկտեմբերի 14-ը կանցնեն Ռուսաստանի կազմի մեջ։
• «Ես չհասկացա, թե ինչ է տեղի ունեցել։ Ես չեմ հասկանում, թե ինչու Իսրայելը չի կարող մեզ զենիթային հրթիռներ մատակարարել, Իսրայելը մեզ ոչինչ չի տրամադրել։ Ոչի՛նչ։ Զրո։ Այս պահին Ուկրաինան Չինաստանի հետ կապուղի չունի, և դա խայտառակություն է»,- հայտարարել է Վլադիմիր Զելենսկին ֆրանսիացի լրագրողներին տված հարցազրույցում։
• Գործարկվել է ՌԴ օդատիեզերական ուժերի ռադիոէլեկտրոնային հետախուզության արդիականացված ТУ-214р ինքնաթիռը, որը արդեն կիրառում է Ուկրաինայում հատուկ ռազմական գործողության ընթացքում։
• Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին հայտարարել է, որ Կիևը ստացել է NASAMS հակաօդային պաշտպանության համակարգեր։
• ՌԴ ՊՆ-ն-ի տվյալներով Ուկրաինայի ռազմական գործողությունների սկսվելուց մինչ օրս ոչնչացվել է ուկրաինական զինուժի 307 ինքնաթիռ, 155 ուղղաթիռ, 2107 ԱԹՍ, 377 ԶՀՀ, 5147 տանկեր և այլ զրահամեքենաներ, 855 ՀԿՌՀ, 3439 դաշտային և այլ տեսակի հրետանային միջոցներ։
• Ուկրաինայի ՊՆ-ի տվյալներով ռուսական կողմի ընդհանուր մարտական կորուստները 24.02-ից 30.09-ը կազմել են մոտ 59080 (+500) անձնակազմ, 2338 (+13) միավոր տանկեր, 4932 (+23) զրահապատ մարտական մեքենաներ, 1391 (+6) միավոր հրետանային համակարգեր, 177 միավոր ՀՕՊ համակարգեր, 266 մավոր ինքնաթիռ, 226 միավոր ուղղաթիռներ, 1011 միավոր ԱԹՍ, 246 միավոր թեւավոր հրթիռներ, 15 միավոր նավեր, ռազմանավեր / նավակներ, 3775 միավոր տրանսպորտային միջոցներ և վառելիքի բաքեր։
Բանակցային գործընթաց
• Թուրքիայի նախագահ Թայիփ Էրդողանը հայտարարել է, որ մտադիր է շարունակել Ուկրաինայում խաղաղությունն ապահովելու ջանքերը և հայտարարել է Ուկրաինայի և ՌԴ ղեկավարների հետ նոր բանակցությունների մասին:
• Սաուդյան Արաբիայի գահաժառանգ արքայազն եւ փոխվարչապետ Մուհամադ բին Սալմանը հայտարարել է, որ իր պետությունը պատրաստ է ջանքեր գործադրել Ուկրաինայի դեմ Ռուսաստանի պատերազմում «բոլոր կողմերի միջեւ» միջնորդ հանդես գալու համար։
• Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին հիշեցրել է, որ օկուպացված տարածքներում այսպես կոչված «հանրաքվեների» անցկացումից հետո ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ բանակցություններն անհնար կդառնան:
Արտաքին քաղաքական իրադրություն
• ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգը հայտարարել է, որ դաշինքի սպառազինության և այլ ռազմական ունեցվածքի պաշարները սպառվում են Ուկրաինա կատարած մատակարարումների պատճառով: Ստոլտենբերգի խոսքով՝ ՆԱՏՕ-ին անհրաժեշտ է ավելացնել այդ ուղղություններով արտադրությունը՝ պաշարները լրացնելու համար։ Այսպես, Գերմանիան արդեն հայտարարել է, որ հասել է Կիևին սպառազինություն մատակարարելու իր հնարավորությունների սահմանագծին, իսկ ԱՄՆ-ն ակտիվորեն պայմանագրեր է կնքում զենք արտադրողների հետ՝ սեփական պահեստները համալրելու համար։
• ՆԱՏՕ-ի ռազմական կոմիտեի ղեկավար ծովակալ Ռոբ Բաուերը դաշինքի գլխավոր շտաբների պետերի հանդիպման արդյունքներով խոստովանել է, որ Ուկրաինայում հատուկ ռազմական գործողության մեկնարկից դեռ մի քանի տարի առաջ սկսվել է ռուսական սահմանների մոտ ՆԱՏՕ-ի զինված ուժերի ներկայության ընդլայնման տարբերակների պլանավորումը:
• «Ռուսաստանի տարածքային ամբողջականությանը սպառնացող վտանգի դեպքում կօգտագործվեն ոչնչացման բոլոր միջոցները, այդ թվում՝ միջուկային»։ Այս մասին ՌԴ ժողովրդին ուղղված ուղերձում հայտարարել է ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը և հավելել, որ ՌԴ քաղաքացիները կարող են վստահ լինել, որ Ռուսաստանն ի զորու է պաշտպանել իր տարածքային ամբողջականությունը, անկախությունն ու ազատությունը` իր տրամադրության տակ եղած բոլոր միջոցներով։
• ՌԴ նախագահի հրամանագրով ՌԴ–ում սեպտեմբերի 21-ից մասնակի զորահավաք է հայտարարվել։ Զինվորական ծառայության զորակոչի կենթարկվեն միայն Ռուսաստանի այն քաղաքացիները, ովքեր ներկայումս գտնվում են պահեստազորում և, առաջին հերթին, նրանք, ովքեր ծառայել են երկրի զինված ուժերում, ունեն որոշակի զինվորական մասնագիտություններ և համապատասխան փորձ։
• ԱՄՆ արդարադատության նախարարությունը դիմել է Կոնգրեսին՝ խնդրելով ՌԴ-ից առգրավված ռուսական ակտիվները, որը կազմում է մոտ 300 մլրդ դոլար, փոխանցել Ուկրաինային։
• Էստոնիայի իշխանությունները որոշում են կայացրել արգելել ՌԴ քաղաքացիների վերադարձը երկիր, որոնք մասնակցել են Ուկրաինայում մարտական գործողություններին:
• ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը ՄԱԿ Ասամբլեայի ժամանակ ունեցած ելույթում հայտարարել է. «Ռուսաստանն անամոթաբար խախտել է ՄԱԿ-ի Կանոնադրության հիմնական սկզբունքները։ Պուտինը հանդես է եկել միջուկային սպառնալիքներով։ ԱՄՆ-ը ցանկանում է, որ Ուկրաինայում պատերազմն ավարտվի արդար պայմաններով։ ԱՄՆ-ն սերտորեն աշխատում է դաշնակիցների հետ, որպեսզի թույլ չտա Ռուսաստանի հնարավոր հարձակումը ՆԱՏՕ-ի տարածքում»։
• Սեպտեմբերի 22-ին եվրոպացի նախարարները քննարկել են Ուկրաինային հավելյալ ռազմական աջակցությունը և Մոսկվայի դեմ նոր պատժամիջոցները։
• Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցը հայտարարել է, որ Գերմանիան չի ցանկանում տանկեր ուղարկել Ուկրաինային, քանի որ դա կարող է վտանգավոր քայլ դառնալ հակամարտության զարգացման համար։
• Միացյալ Նահանգները հայտարարել է Ուկրաինային 457,5 մլն դոլարի աջակցության նոր փաթեթի հատկացման մասին:
• ԱՄՆ Կոնգրեսը նախապես համաձայնեցրել է Ուկրաինային մոտ 12 մլրդ դոլարի ռազմական օգնության նոր փաթեթ հատկացնելը։
• Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցը կոչ է արել Վլադիմիր Պուտինին՝ Ուկրաինայում միջուկային զենք չօգտագործել։ Իսկ նախկին կանցլեր Մերկելը իր հերթին, Բեռլինի նոր վարչակազմին խորհուրդ է տալիս լրջորեն ընդունել Պուտինի բոլոր հայտարարությունները, քանի որ դրանցից յուրաքանչյուրը, ոչ թե թուլության նշան է, այլ «մանևրի տարածության ընդլայնում»։
Երկրի ներքին իրադրություն
• Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության ղեկավարի պաշտոնը կարող են զբաղեցնել ՈւԱԾ-ի ղեկավարի գործող պաշտոնակատար Վասիլի Մալյուտկան կամ նախագահի գրասենյակի ղեկավարի տեղակալ Ռոման Մաշովեցը, որը հասարակական պալատում վերահսկում է ուժային բլոկը և այս «մրցավազքի» ֆավորիտն է:
• Ուկրաինայի նախագահի գրասենյակի ղեկավարի խորհրդական Միխայիլ Պոդոլյակովը հայտնել է, որ Կիևը կարող է լրացուցիչ զորահավաք անցկացնել՝ որը պայմանավորվա է ՌԴ-ում անցկացվող մասնակի մոբիլիզացիայի հետ։
• Ռուսաստանի Դաշնությանը Խերսոնի մարզի միանալու հարցով հանրաքվեն կայացել է։ Ընտրատեղամասեր եկածների մեծ մասը պաշտպանել է Ուկրաինայի կազմից մարզի դուրս գալը և Ռուսաստանին նրա միացումը: Հայտարարել է վարչակազմի ղեկավար Վլադիմիր Սալդոն։
• Ուկրաինայի ազգային անվտանգության և պաշտպանության խորհրդի քարտուղար Ալեքսեյ Դանիլովը հայտարարել է, որ առաջիկա օրերին կհրապարակվի գործողությունների ծրագիր ՌԴ ԶՈւ-ի կողմից մարտավարական միջուկային հարվածի դեպքում:
• Ֆրանսիան Ուկրաինային հումանիտար օգնություն է փոխանցել։ Տրանսպորտային բեռնատար նավը Մարսելից դուրս է եկել ու մեկնել Ռումինիա, այնուհետեւ արդեն ցամաքով բեռը կուղեւորվի Ուկրաինա:
Միջազգային մամուլի արձագանք
• «The National Interest» պարբերականը գրել է. «Ռուսաստանը պատրաստվում է լուրջ հարված հասցնել, որը կարող է աղետի նախերգանք դառնալ։ Ռուսաստանը մի քանի ռազմական տարբերակ ունի, որոնք ԱՄՆ-ի և ՆԱՏՕ-ի նրա դաշնակիցների համար Այդ սցենարները անհանգստության լուրջ առիթ են դարձել, Ռուսաստանը կարող է գրավել Օդեսան, ինչն Ուկրաինային հոգեբանական և տնտեսական պարտության կմատնի, ՌԴ ԶՈւ-ն կարող է նաև հարձակում սկսել հյուսիս-արևելքում և ուկրաինական զինված ուժերի ստորաբաժանումներն առնել շրջապատման մեջ:
• «Business Insider» պարբերականը հղում անելով ՆԱՏՕ-ի զեկույցին, գրել է, որ Ուկրաինայում ընթացիկ հակամարտության կողմերից ոչ մեկը մոտ ժամանակներս իր նպատակներին չի հասնի։ Ընդ որում, ռուսական զորքերը կուժեղացնեն իրենց ճնշումը՝ ոչնչացնելով հակառակորդի ենթակառուցվածքները բոլոր ուղղություններով։
• «Nya Dagbladet» շվեդական պարբերականը, վկայակոչելով ամերիկյան առանցքային «RAND Corporation» վերլուծական կենտրոնի տարածած զեկույցը, հայտնում է, որ ԱՄՆ-ը նախապես էր «պատերազմ նախապատրաստում Ուկրաինայում՝ Եվրոպան պառակտելու և Ռուսաստանը թուլացնելու նպատակով»։
• «Military Watch Magazine» պարբերականը գրել է, որ Արևմտյան երկրների մոտ գրեթե չեն մնացել T-72 նմուշի մարտական տանկեր։ Հովանավորներն այժմ ստիպված են Ուկրաինա ուղարկել հնացած T-55 խորհրդային նմուշի տանկերը, որոնք արդիականացվել են, բայց դրանց արդյունավետությունը կասկածելի է։
• «Politico» պարբերականը գրել է, որ Սպիտակ տունը մտավախություն ունի, որ Իտալիայի նոր կառավարությունը Ջորջիա Մելոնիի գլխավորությամբ կվերանայի Ուկրաինայի հանդեպ իր պարտավորությունները։
• «Reuters» գործակալությունը գրել է, որ ԱՄՆ-ը 1,1 մլրդ դոլարի ռազմական օգնության նոր փաթեթի շրջանակներում մտադիր է Ուկրաինային փոխանցել HIMARS հրթիռային համալիրների լրացուցիչ արձակման կայանքներ և դրանց ռազմամթերքը, ինչպես նաև անօդաչու թռչող ապարատներին հակազդելու միջոցներ»։
