De dertien Vlaamse centrumsteden verenigen zich in hun roep om extra centen en voeren de druk op minister-president Jan Jambon nog wat op. ‘Help ons of we gaan kopje-onder.’
Op ’t Schoon Verdiep, het Antwerpse stadhuis, staken de dertien centrumsteden dinsdagmorgen de koppen bij elkaar. Het belangrijkste punt op de agenda: de zorgwekkende financiële situatie van de lokale besturen. Voor het eerst spreken de dertien burgemeesters, onder meer Bart De Wever (Antwerpen, N-VA), Mathias De Clercq (Gent, Open VLD), Mohamed Ridouani (Leuven, Vooruit) en Dirk De fauw (Brugge, CD&V), gezamenlijk hun ongenoegen uit over de ontwikkelingen in de Vlaamse begrotingsonderhandelingen. Ze eisen meer geld om de putten van de energiecrisis te dempen.
‘Het is historisch en uniek dat alle burgemeesters over partijgrenzen heen dezelfde analyse maken. De situatie is dan ook bijzonder ernstig’, zegt Gents burgemeester Mathias De Clercq. Ook Wim Dries (CD&V), zijn collega-burgemeester van Genk en voorzitter van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), benadrukt dat de boodschap van de burgemeesters unaniem is. ‘We gaan straks kopje-onder als er geen financiële hulp komt vanuit Vlaanderen. Op dit moment zijn de steden in sneltempo aan het verarmen.’
Nóg een hoofdpijndossier
Voor Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) betekent dat nóg een hoofdpijndossier boven op de regeringscrisis die CD&V maandag uitlokte over de kinderbijslag. En net zoals CD&V eist om die kinderbijslag volledig te indexeren, vragen de centrumsteden om het gemeentefonds volledig op te trekken tot het niveau van de inflatie.
Het gemeentefonds is dit jaar goed voor bijna 3 miljard euro en wordt onder meer verdeeld op basis van het inwonersaantal. Zo krijgt Antwerpen ongeveer 783 miljoen, Gent 391 miljoen, Brugge 88 miljoen en Leuven 68 miljoen. Nu wordt dat bedrag jaarlijks 3,5 procent geïndexeerd, maar dat volstaat volgens de burgemeesters niet langer.
Ondanks een hele reeks lokale besparingsrondes vrezen de centrumsteden dat er nog meer investeringen uitgesteld zullen moeten worden. ‘In 2023 zullen de jaarlijkse loonkosten ruim 920 miljoen euro hoger liggen dan in 2021’, zegt Wim Dries. Daar komt nog 230 miljoen extra bij voor het personeel van de politie- en hulpverleningszone. Als we nog verder moeten besparen op onze werkingskosten komt de dienstverlening aan burgers en bedrijven in het gedrang.’
• De winter van de donkere straten: zo willen lokale besturen besparen
Naar verluidt zat er in het laatste compromisvoorstel van Jambon ook al een stevige toegift aan de lokale besturen. Zo zou de regering de komende drie jaar telkens 100 miljoen euro extra pompen in het gemeentefonds, boven op de 3,5 procent indexatie. Maar dat is volgens de burgemeesters lang niet voldoende met een inflatie van 16 procent. ‘We hebben meer middelen nodig dan wat nu op tafel ligt. Het is duidelijk dat dit te weinig is. De burgemeesters zijn verenigd in die boodschap’, zegt De Clercq.
Steun van De Wever
De Vlaamse coalitiepartners N-VA, CD&V en Open VLD tellen allemaal burgemeesters in de centrumsteden. Maar de machtigste blijft toch Antwerps burgemeester en N-VA-voorzitter Bart De Wever. Hij wil alleen kwijt dat ‘de situatie bijzonder zorgwekkend is’, maar was verder niet bereikbaar voor commentaar. De andere centrumsteden benadrukken weliswaar dat ook De Wever intern mee aan de kar trekt bij Jambon. Dat is hoe dan ook opmerkelijk aangezien De Wever als voorzitter al een paar keer benadrukte dat er amper budgettaire marge is.
• De Wever tempert verwachtingen Vlaamse ondernemers op Voka-debat
Ook De Clercq verhoogt hiermee openlijk de druk op zijn partijgenoot en minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open VLD). ‘Maar eigenlijk is dit een zaak van de volledige Vlaamse regering’, benadrukt hij. ‘Ze moeten nu allemaal voluit de kaart van de steden en gemeenten trekken. Dat zíjn de burgers en de bedrijven.’
Van de federale regering eisen de burgemeesters ook financiële hulp, onder meer om de oplopende pensioenlasten te helpen dekken.
