Omdat één goederentrein vijftig vrachtwagens van de weg haalt, wat goed is tegen files en de klimaatverstoring, moet het goederenvervoer via het spoor verdubbelen. De federale regering komt met 26 concrete acties om die ambitie te realiseren.
‘Het spoor, dat marcheert niet.’ Volgens Pieter Vanovermeire, ceo van spoorvrachtoperator Railtraxx, is dat een breed verspreid sentiment bij logistieke managers in ons land – zelfs in het hart van de Antwerpse haven. Geen wonder dat het aandeel van het spoor in de logistieke keten de voorbije jaren eerder is af- dan toegenomen. Het gevolg daarvan – meer vrachtwagens op de wegen – heeft een negatieve impact op de filedruk, de economie, het klimaat en de luchtkwaliteit.
Het Federaal Planbureau verwacht op dit moment dat liefst 76 procent van de toename van het goederenvervoer tussen nu en 2040 op onze wegen terecht zal komen. De federale regering nam in haar regeerakkoord de ambitie op om die trend te keren, door tegen 2030 het volume van het goederenvervoer op het spoor te verdubbelen. Vandaag keurde ze een plan goed met 26 concrete acties om dat doel te bereiken. Volgens minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo) vormen die acties ‘een essentiële hefboom om van de trein de ruggengraat van de mobiliteit te maken in ons land’. ‘Eén goederentrein op het spoor haalt 50 vrachtwagens van de weg’, zegt hij.
Treinen van 740 meter
Tegen 2027 moeten alle ‘vertragingszones’ voor goederenvervoer op het Belgische spoornet weggewerkt zijn. Dat is belangrijk: de commerciële snelheid van het spoortransport in ons land – oponthoud meegerekend – ligt vandaag rond 36 kilometer per uur. Dat is zeer traag. In theorie zou ze 80 kilometer per uur kunnen zijn, in Oostenrijk ligt ze tussen 55 en 60 kilometer per uur.
• Reportage: ‘Treinen moeten door Europa kunnen rijden zoals een vrachtwagen. Daar zijn we nog ver van’
Die vertragingen hebben vele oorzaken, die de regering stuk voor stuk wil aanpakken. Dat begint bij een beter onderhoud van de spoorinfrastructuur, om ‘onvoorziene interventies’, die tot vertragingen leiden, tot een minimum te beperken. De regering belooft infrastructuurbeheerder Infrabel ‘stabiele financieringsbronnen’ in ruil voor een performanter onderhoud van het net en betere communicatie daarover.
Het spoornet moet ook uitgerust worden voor langere treinen, tot 740 meter lang, door de ‘uitwijksporen’ te verlengen. Een digitalisering van de toekenning van ‘rijpaden’, die bepalen welk spoorbedrijf wanneer waar mag rijden, moet de efficiëntie verhogen en de administratieve lasten verminderen. Een betere harmonisatie van de veiligheidssystemen tussen België en de buurlanden moet dan weer lange wachttijden aan grensovergangen helpen vermijden, als niet meer telkens de locomotief moet wisselen.
‘Moment van de waarheid’
Daarnaast wil Gilkinet ook op Europees niveau actie ondernemen om het vervoer per spoor vlot te trekken, bijvoorbeeld door één omgangstaal af te spreken. ‘Tot nu toe moeten treinbestuurders nog altijd de taal beheersen van alle landen waarin zij actief zijn.’
De minister laat geen twijfel bestaan over het belang van het slagen van deze ambitie, met de klimaatdoelstellingen op het oog. ‘Dit is het moment van de waarheid voor de trein’, zegt hij.
