Views: 10
ប្រែសម្រួល : កញ្ញាដាលីស (ស្ត្រេតថែមស៍) ៖ការសម្រេចចិត្តរបស់ចិនក្នុងការបញ្ឈប់កិច្ចពិភាក្សាទ្វេភាគីស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុជាមួយសហរដ្ឋអាម៉េរិកបានធ្វើឱ្យមានការសង្ស័យថាតើពិភពលោកអាចប្រមូលផ្តុំមហិច្ឆតាគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីដោះស្រាយការឡើងកម្តៅផែនដីបានទាន់ពេលដើម្បីបញ្ចៀសផលប៉ះពាល់ដ៏អាក្រក់បំផុតរបស់ខ្លួនបានឬយ៉ាងណា។
ការដោះស្រាយបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុគឺជាផ្នែកសំខាន់មួយនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសមហាអំណាចទាំងពីរ និងជាអ្នកបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ដ៏ធំបំផុតទាំងពីរ។
ប៉ុន្តែចិនបានផ្អាកការពិភាក្សាលើបញ្ហានេះ តិចជាង ១០០ ថ្ងៃមុនពេលកិច្ចប្រជុំកំពូលស្តីពីអាកាសធាតុអន្តរជាតិដ៏សំខាន់ COP27ដើម្បីជាការសងសឹករបស់ខ្លួនជុំវិញដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រធានសភាតំណាងរាស្ត្រអាម៉េរិក ណាន់ស៊ី ផេឡូស៊ី ទៅកាន់កោះតៃវ៉ាន់។
លោក ចន ឃើរី (John Kerry) ជាអតីតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាម៉េរិក ដែលបច្ចុប្បន្នជាអ្នកការទូតអាកាសធាតុកំពូលរបស់រដ្ឋបាលបៃដិន បាននិយាយថា”គ្មានប្រទេសណាមួយគួររារាំងវឌ្ឍនភាពលើបញ្ហាអត្ថិភាពពហុជាតិ ដោយសារតែការខ្វែងគំនិតគ្នាទ្វេភាគីនោះទេ”។
លោកបាននិយាយថា “ការផ្អាកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមិនបានដាក់ទណ្ឌកម្មសហរដ្ឋអាម៉េរិកទេ វាដាក់ទណ្ឌកម្មពិភពលោក ជាពិសេសប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ”។
ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុនៅតែជាច្រកបើកចំហសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងចិនបើទោះបីជាភាពតានតឹងបានកើនឡើងលើបញ្ហាផ្សេងទៀតដូចជាសិទ្ធិមនុស្ស ពលកម្មដោយបង្ខំ អធិបតេយ្យភាពហុងកុង តៃវ៉ាន់ និងពាណិជ្ជកម្មក៏ដោយ។
មន្ត្រីអាម៉េរិកនិងចិនបានចាប់ផ្តើមបង្កើនការចូលរួមលើបញ្ហាអាកាសធាតុមុនពេលឈានទៅដល់កិច្ចប្រជុំកំពូល COP27 របស់អង្គការសហប្រជាជាតិដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅប្រទេសអេហ្ស៊ីបក្នុងខែវិច្ឆិកា។
ដំណើរទស្សនកិច្ចរយៈពេលខ្លីរបស់លោកស្រីផេឡូស៊ីនៅសប្តាហ៍នេះទៅកាន់កោះតៃវ៉ាន់ដែលគ្រប់គ្រងដោយខ្លួនឯងបានធ្វើឱ្យទីក្រុងប៉េកាំងខឹងសម្បានិងបានបង្កឱ្យមានសមយុទ្ធយោធារបស់ចិនក្នុងទំហំដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកនៅលើសមុទ្រនិងលើមេឃជុំវិញកោះនេះ។
ការចូលរួមទ្វេភាគីពីមុនស្តីពីបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុរវាងប្រទេសទាំងពីរបានជួយត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់កិច្ចព្រមព្រៀងអាកាសធាតុទីក្រុងប៉ារីសក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ហើយបានបន្តឱ្យមានការចរចាអាកាសធាតុអន្តរជាតិនៅទីក្រុងក្លាសហ្គោ (Glasgow) ក្នុងឆ្នាំ ២០២១។
ក្រុមអ្នកវិភាគនិយាយថា ជាមួយកិច្ចប្រជុំកំពូលអាកាសធាតុដ៏សំខាន់ជិតមកដល់និងប្រទេសនានាបានដើរថយក្រោយពីការសន្យាកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័នដែលពួកគេបានធ្វើនៅទីក្រុងក្លាសហ្គោ ការខ្វះការចូលរួមរវាងប្រទេសមហាអំណាចទាំងពីរអាចរារាំងការចរចានិងមហិច្ឆតាខ្ពស់ក្នុងចំណោមប្រទេសដទៃទៀត។
លោកស្រី បឺនីស លី (Bernice Lee) នាយកប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលសេដ្ឋកិច្ចធនធានប្រកបដោយនិរន្តរភាពនៅ Chatham House បាននិយាយថា”ការព្រួយបារម្ភគឺថាភាពតានតឹងរវាងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងចិនអាចក្លាយជាលេសសម្រាប់ប្រទេសទាំងឡាយដែលគ្មានឆន្ទៈក្នុងការបង្កើនការប្រឹងប្រែង”។
លោកស្រីបាននិយាយថា “វាពិតជាមានសារៈសំខាន់ដែលសហគមន៍អន្តរជាតិ ជាពិសេសប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍដែលងាយរងគ្រោះ បន្តធ្វើឱ្យប្រាកដថាអ្នកបញ្ចេញឧស្ម័នធំៗបន្តផ្តល់អ្វីដែលពួកគេបានសន្យា”។
លោកឃើរី បេសកជនពិសេសរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកទទួលបន្ទុកបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ តែងតែនិយាយជាដដែលៗថាសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងចិនអាចទុកមួយឡែកនូវបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុជាវិស័យសម្រាប់ការពិភាក្សារួមគ្នា ដែលផ្តល់សារៈសំខាន់ជាសកល ដោយមិនមានការជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងបញ្ហាស្មុគស្មាញផ្សេងទៀត។
លោក ថម វូដរូហ្វ (Thom Woodroofe) អ្នកសិក្សានៅវិទ្យាស្ថានគោលនយោបាយសង្គមអាស៊ី បាននិយាយថា”ឥឡូវនេះដោយអនុញ្ញាតឱ្យភូមិសាស្ត្រនយោបាយក្លាយជាអ្នកសម្រេចជោគវាសនាលើអាកាសធាតុ វាតំណាងឱ្យការផ្លាស់ប្តូរវិធីសាស្ត្ររបស់ទីក្រុងប៉េកាំង ពីការមើលឃើញគុណសម្បត្តិនៃការអនុញ្ញាតឱ្យអាកាសធាតុក្លាយជាតំបន់ឯករាជ្យនៅក្នុងទំនាក់ទំនង ឱ្យប្រែទៅជាចុះញ៉មចំពោះអ័ក្សភូមិសាស្ត្រនយោបាយទៅវិញ”។
សម្ពាធក្នុងស្រុកអាចបង្ខំចិនឱ្យបន្តដោះស្រាយការបំភាយឧស្ម័នមួយចំនួនរបស់ខ្លួន បើទោះបីជាមានការប៉ះទង្គិចខាងការទូតក៏ដោយ។ អ្នកវិភាគបាននិយាយថា ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងចិនអាចនឹងជំរុញផែនការកាត់បន្ថយឧស្ម័នមេតានរបស់ខ្លួន។ ការបំភាយឧស្ម័នមេតានភាគច្រើនគឺចេញមកពីអណ្តូងរ៉ែធ្យូងថ្មនៅក្នុងប្រទេសផលិតដ៏ធំនេះ។
លោក ចូនណា ឡេវីស (Joanna Lewis) សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកថាមពលនិងបរិស្ថាននៅសាកលវិទ្យាល័យចចថោន (Georgetown) បាននិយាយថា”មានការខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងខ្លាំងនៅពេលនេះដោយអ្នកបង្កើតគោលនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសចិនដើម្បីរៀបចំផែនការក្នុងស្រុកក្នុងការទប់ស្កាត់ការបំភាយឧស្ម័នមេតាន។ ទោះបីជាការចូលរួមជាអន្តរជាតិលើប្រធានបទនេះត្រូវផ្អាកក៏ដោយ ក៏សង្គ្រាមក្នុងស្រុកលើមេតាននឹងមិនបញ្ឈប់នោះទេ ព្រោះវាជាផ្នែកមួយនៃផែនការយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ចិនក្នុងការគ្រប់គ្រងការបំភាយឧស្ម័ន”។
អ្នកសង្កេតការណ៍ផ្សេងទៀតនិយាយថា ការផ្អាកការចរចាអាចគ្រាន់តែបណ្តោះអាសន្នប៉ុណ្ណោះ ហើយថាសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងចិននឹងនៅតែរួមកម្លាំងគ្នាបើទោះបីជាទំនាក់ទំនងប្រែប្រួលចុះឡើងជាច្រើនឆ្នាំក៏ដោយ។
លោក អាល់ដិន មេយើ (Alden Meyer) សហការីជាន់ខ្ពស់នៃក្រុមហ៊ុនប្រឹក្សា E3G បាននិយាយថា “នេះតែងតែជាទំនាក់ទំនងឡើងចុះអ៊ីចឹងហើយ។ ខ្ញុំគិតថាសំណួរនៅទីនេះគឺថាតើវាជាវិធានការយុទ្ធសាស្ត្ររយៈពេលខ្លីរបស់ទីក្រុងប៉េកាំងដើម្បីព្យាយាមទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍ពីទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ឬ ជាផ្នែកមួយនៃការកែសម្រួលយុទ្ធសាស្ត្ររយៈពេលវែងនិងធំជាងនេះដោយប្រទេសចិន?”៕
ការដោះស្រាយបញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុគឺជាផ្នែកសំខាន់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសមហាអំណាចទាំងពីរ
