Views: 2
ដោយៈ ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមសម្តេចសង្ឃរាជ ជួន ណាត
រមៀល
កិរិយាសព្ទ
រអិលជ្រុលវិលឯងរឿយៗ ច្រើនត្រឡប់ច្រើនសាពីទីខ្ពស់ទៅទីទាបដូចគេចាប់ប្រមៀល
ផ្លែក្រូចរមៀល ។
រមៀលក្រូច គុ. ដែលទាបម្ខាងល្មមតែផ្លែក្រូចរមៀលបាន
ទាបរមៀលក្រូច ។
លយកែវ
នាមសព្ទ
( ស. ល្ចយកវ់ អ. ថ. ល៉យកែវ “បណ្ដែតកែវ” ) ឈ្មោះទឹកធ្វើដោយដាក់ចំណិតសាច់ផ្លែឈើ មានរសជូរ ឬកំពឹសក្រូចពោធិ៍សាត់ជាដើមបណ្ដែតក្នុងទឹកលាយស្ករនិងអំបិលខ្លះ មានរសផ្អែមលាយជូរប្រៃបន្តិចៗ (បើធ្វើកំពឹសក្រូច ខ្មែរហៅ កំពឹសក្រូចបណ្ដែត) ។
សប៊ូ
(សៈ–)
នាមសព្ទ
( បារ. សាវ៉ុង Savon; ឡាត័ង សាប៉ូ Sapo; ស. សៈបូ់ អ. ថ. សៈប៊ូ; យ. សាបុង Xábong ) គ្រឿងសម្អាតធ្វើអំពីការលាយផ្សំដោយវត្ថុជូរប្រហាតជាដើម មានក្លិនផ្សេងៗ, មានដើមកំណើតមុនដំបូងនៅប្រទេសអឺរ៉ុប, សម្រាប់ប្រើដុសជម្រះបោកលាង ឲ្យជ្រះក្អែលជ្រះមន្ទិល
សប៊ូក្រអូប, សប៊ូឆ្អាប ។
ក្នុងសម័យពីដើម, ខ្មែរប្រើផ្លែក្រូចសើច, ផ្លែសំបួរកក់,ផ្លែល្វៀង,… ជាគ្រឿងលាងជម្រះ ដុសសម្អាត; នៅប្រទេសឥណ្ឌាមានប្រើដីស្អិតមួយយ៉ាងលាយដោយគ្រឿងផ្សំអ្វីខ្លះ មិនអាចដឹងប្រាកដ, ក្នុងវិន័យពុទ្ធសាសនាប្រាប់ថាប្រើជាគ្រឿងដុសជម្រះកាយក្នុងវេលាងូតទឹក ( ម. ព. មត្តិកា ផង ) ។
សម្បួរ
នាមសព្ទ
ឈ្មោះឈើពួកមួយ មាន ៣ ប្រភេទ គឺ ១- សម្បួរកក់ សម្បួរដើមស្ទើរជាវល្លិមានបន្លា ផ្លែមានរសជូរ, ប្រើជាគ្រឿងកក់សក់ឬលាងជម្រះ, គេច្រើនយកផ្លែទុំក្រៀមមកដាក់ត្រាំក្នុងទឹកផ្តិល លាយជាមួយនឹងចំណិតផ្លែក្រូចសើច ហៅថា ទឹកសម្បួរ ប្រើជាទឹកមង្គលសម្រាប់ជជុះរលាស់ប្រោះព្រំជម្រះចង្រៃ ( តាមលទ្ធិដែលធ្លាប់ប្រកាន់ជឿ ); ២- សម្បួរទេស ឬ សម្បួរប្រាក់ សម្បួរស្លឹកល្អិតៗ ផ្កាសណ្ឋានស្រដៀងនឹងផ្កាក្ទម្ព កាលណារីកមានព័ណ៌ស, ត្រួយផ្កាផ្លែខ្ចី ប្រើជាអន្លក់ឬរបោយបាន, គេច្រើនដាំធ្វើជារបងភូមិលំនៅ; ៣- សម្បួរមាស សម្បួរដើមតូច ផ្កាតូចៗពណ៌លឿង ក្លិនក្រអូបឆ្ងិត, គេច្រើនដាំប្របមាត់ទ្វាររបងផ្ទះឬដាំធ្វើជារបងផ្ទះក៏មាន ។
សើច
កិរិយាសព្ទ
ហើបបបូរមាត់លាន់សូរសព្ទតិចឬខ្លាំងចេញរន្ថាន់រអឹកទប់មិនឈ្នះ ព្រោះមានទំនងនាំឲ្យរីករាយរំជួលជ្រួលឃឹកៗឡើងដោយហសិតុប្បាទចិត្ត
សើចក្អាក សើចខ្លាំងឮសូរក្អាក ។ សើចចំអក បញ្ចេញសំឡេងធ្វើជាសើចឡកឡាយឲ្យគេ ។ សើចស្ងួត ពើធ្វើជាសើចសម្ដែងទឹកមុខស្មើ ។ ល ។ ព. ទ. បុ. ព្រឹកសើច ល្ងាចយំ សើចសប្បាយមិនយូរប៉ុន្មាន នឹងបានប្រទះយំវិញពុំខាន ( ព្រោះសោមនស្សនិងទោមនស្សជាគូនឹងគ្នា ) ។
នាមសព្ទ
ឈ្មោះក្រូចមួយប្រភេទ ស្លឹកទ្រវែងឆែក ស្ដួចមួយអន្លើ ក្លិនហាងប្រហើរ ប្រើធ្វើជាគ្រឿងផ្សំឲ្យម្ហូបមុខខ្លះមានរសឆ្ងាញ់, ផ្លែមានសំបកជ្រួញៗ ក្លិនប្រហើរឆួល មានរសហាង ទឹកក្នុងផ្លែមានរសជូរ ប្រើជាថ្នាំរម្លាប់រោគខ្យល់ ឬប្រើជាគ្រឿងស្លបាន
ស្លម្ជូរបង់ស្លឹកក្រូចសើច ។
